Acil, nitelikli öğretmenler aranıyor!

Oktay Aydın

Eğitim Danışmanı

Acil Nitelikli Öğretmenler ve Lider Eğitim Yöneticileri Aranıyor!

Öğrenmenin, dolayısıyla da eğitimin ve okulların en önemli unsuru, nitelikli öğretmenler ve lider eğitim yöneticileridir. Nedir öğretmeni nitelikli, eğitim yöneticisini lider kılan? Böyle öğretmenleri ve eğitim yöneticilerini nasıl yetiştireceğiz? Bu iki soru, eğitimde ve okullarımızda yapacağımız tüm reformlarda, tüm değişimlerde karşımıza ilk çıkacak sorulardandır. Yanıtları da, yapılmak istenen tüm yeniliklerin, sürekliliğini ve sürdürülebilirliğini belirleyecek boyuttadır.

Nitelikli Öğretmen? 1

İyi bir öğretmen aynı zamanda iyi bir öğrenen olmalıdır. Okuyarak, mesleki ve alan dışı birçok etkinliğe katılarak, öğrencilerini dinleyerek, meslektaşları ile fikir alışverişinde bulunarak, sınıf içi interaktif katılımlara ve öğrenci kazanımlarına önem vererek, öğrenmeye devam etmelidir.

İyi ve nitelikli öğretmenlik, dinamik, yansıtan ve sürekli gelişen, evrilen bir yapıdır aslında.

İyi ve nitelikli öğretmen, alanına ve konusuna tutku ile yaklaşmalı ve bildiklerini öğrencilerle paylaşma konusunda müthiş bir istek ve heyecan taşımalıdır.

İyi bir öğretmen, öğrenci özelliklerine, anlatacağı konuya ve öğrenme ortamlarına bağlı olarak, nasıl bir öğretme stratejisi yürüteceğini çok iyi bilmelidir.

Öğretmen, anlayabilmek ve analitik düşünebilme, problem odaklı yaklaşım ve problem çözebilme becerilerini geliştirebilmek için öğrenmeleri gerektiği konusunda öğrencilerini yüreklendirebilmelidir.

Nitelikli bir öğretmen, salt kuru ham bilgi aktarımı yapmak yerine, daha çok, bildiklerini dönüştürerek, genişleterek ve tüm pedagojik yaklaşımları kullanarak onların dikkatini çekebilmeli, bildiklerini, onların anlayabilecekleri şekilde sunmalı ve öğrencilerin o bilgilerden, kendi bilgilerini oluşturabilmelerine fırsat vermelidir.

İyi bir öğretmen, amacının ne olduğunu, anlattıkları sonucunda öğrencilerin ne tür kazanımlar elde edeceğini, onlardan beklentilerini çok iyi ortaya koymalıdır. Kazanımların elde edilip edilmediğini ölçmek için en uygun ölçme değerlendirme sistemlerini ve yöntemlerini kullanmalı, bunları da çok açık ve net bir biçimde öğrencilerine aktarabilmelidir. Her düzeyde ve konuda öğrencilerine nitelikli bir geri dönüt vermeli ve onların gelişimleri için katkı sunmalıdır.

Son olarak nitelikli ve iyi bir öğretmen, öğrencilerine saygı duymalı, onların bir birey olduğunu, varlıklarının ve görüşlerinin son derece saygıdeğer olduğunu kabul etmelidir. Sadece bilgi aktarımı ve profesyonel ve kişisel akademik gelişimleri ile değil, aynı zamanda, özgür birey olabilmeleri ve bireysel beklentileri konusunda alabildiğine onları cesaretlendirmelidir.

Lider Eğitim Yöneticileri?  2

Lider bir eğitim yöneticisinin okuluna dair bir vizyonu ve bu vizyona ulaşabilmek için de, nelerin nasıl yapılması gerektiğine dair bir planı olmalıdır.

Okul yöneticisini lider yapan özelliklerden biri de, öğrencilerine, öğretmenlerine, çalışanlarına ve velilere, vizyonunu, planını, beklentilerini, kuralları ve sonuçta ulaşacakları kazanımları çok açık ve net ifade edebilmesidir.

İyi bir eğitim yöneticisi makamında ve odasında kapalı kalmayan ve okul içinde çok rahat görülebilir ve ulaşılabilir bir hareketlilikte olmalıdır.

Öğrencilerin, öğretmenlerin, çalışanların ve velilerin güven duymaları, bir eğitim yöneticisini salt yönetici olmaktan çıkaran ve lider yönetici yapan özelliklerin başında gelir.

Tüm paydaşlardaki liderlik özelliklerini ortaya çıkarmak, iyi öğretmenler istihdam etmek, gerekirse yetiştirmek, geliştirmek ve iyi öğretmenlik özellikleri kazanmalarını sağlamak da lider eğitim yöneticilerinin olmazsa olmazları arasındadır.

Nitelikli bir eğitim yöneticisi, lider eğitim yöneticisi, karar süreçlerini tek başına almamalı, tüm paydaşları olabildiğince süreçlere dahil etmelidir.

Güçlü bir mizah duygusu, lider eğitimci olmanın, lider eğitim yöneticisi olmanın kapılarını kolaylıkla açar. İyi bir eğitim yöneticisi, mizah anlayışıyla, tüm paydaşların yüzünde gülümsemeler yaratabilmeli, yeri geldiğinde en ciddi konuları bile mizahın naif ve hoş yanı ile yumuşatabilmeyi becerebilmelidir. Disiplin sağlama adına yapılan yanlışlardan biri de, gereksiz kasıntı tavırlar, asık yüzler ve mizah anlayışının bastırılmasıdır.

Söylemeye gerek var mı bilmem ama tüm öğrenen-öğreten ya da tüm insani ilişkilerinde temel olan rol-model olma, lider eğitim yöneticileri için de geçerlidir. Her hali, davranışı ile lider eğitim yöneticisi, öğrencilerine, öğretmenlerine, çalışanlarına ve velilerine örnek olmalıdır.

Tüm paydaşlarının bireysel haklarına ve kişiliklerine saygı da eğitim yöneticisini lider yaparak, sıradan yöneticilerden ayırt eden temel özelliklerindendir.

Nitelikli Öğretmenleri ve Lider Eğitim Yöneticileri Nasıl Yetiştirebiliriz?

Nitelikli öğretmen yetiştirebilmek için, eğitim fakültelerini, branş lisans öğrenimi veren yapıdan arındırarak 2-3 yıl öğretmenlik yüksek lisans programları sunan enstitülere dönüştürmek gerekiyor.

Okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve liselerin gereksinim duyduğu tüm alanlar için, nereden mezun olduğuna bakılmaksızın, bir alanda öğretmen olmak isteyen adaylara o alanın sınavını yaparak bu sınavdan başarılı olanları 2-3 yıl öğretmenlik yüksek lisans programlarına almalıyız.

Alan bilgisinin yetkin olabilmesi için sınav başarı çıtasını bir hayli yüksek, 100 üzerinden en az 70 gibi, tutmak gerekiyor. 70 ve üstü alanlar ancak yüksek lisans programına kabul edilebilmeli.

Yüksek lisans programında da okul türü ve düzeyine yönelik öğretmenlik formasyonu, psikolojik ve sosyolojik donanım, iletişim ve anlatma becerileri kazandırmak amaçlanmalı. Tez yerine, öğretmen adaylarının, son sene, tam 1 yıl, bir okulda usta bir öğretmen gözetiminde, öğrenci-öğretmen olarak görev almaları sağlanmalı. Bu görev sırasında o okulun eğitim yöneticisi ve usta öğretmenin gözlemleri değerlendirilmeli. 100 üzerinden en az 70 oluru alabilenler öğretmen olabilmelidir.

Eğitim yöneticiliğinde de, okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve liselerin gereksinim duyduğu tüm yöneticilikler için, nereden mezun olduğuna bakmaksızın, eğitim yöneticisi olmak isteyen adaylara, yöneticilik bilgilerine yönelik sınav yaparak bu sınavdan başarılı olanları 2-3 yıl eğitim yöneticiliği yüksek lisans programlarına almalıyız.

Yüksek lisans programında da okul türü ve düzeyine yönelik eğitim yöneticiliği, organizasyon, finans, insan kaynakları ve benzeri formasyon, psikolojik donanım, iletişim becerileri kazandırmak amaçlanmalı. Tez yerine, eğitim yöneticiliği adaylarının, son sene, tam 1 yıl, bir okulda bir yönetici gözetiminde, öğrenci-eğitim yöneticisi olarak görev almaları sağlanmalı. Bu görev sırasında o okulun eğitim yöneticisi gözlemleri değerlendirilmeli. 100 üzerinden en az 70 oluru alabilenler eğitim yöneticisi olabilmelidir.

Bu alanlara ilgiyi artırabilmek için hem okurken burs politikasını hem de çalışırken alınacak maaşların olabildiğince iyileştirilmesi gerekiyor.

Öğretmenin ve eğitim yöneticisinin kendini geliştirebilmesi için, görev tanımlarının çok net yapılması, kendine ve bireysel gelişimine katkı sağlayacak zamanlarının olmasına dikkat edilmelidir. Performansların, nesnel bir biçimde değerlendirilebileceği bir sistem kurulmalı, daha çok proje üreten, daha iyi öğreten-yöneten öğretmenlerin-yöneticilerin maddi manevi daha çok kazançlı çıkması sağlanmalıdır.

Sonuç olarak, eğitimde atılacak her adım en nihayetinde öğretmenlerimizin ve eğitim yöneticilerimizin becerileri, istek ve motivasyonları kadar değer kazanabilecektir. Bu nedenle, ille de nitelikli öğretmenler ve lider eğitim yöneticileri yetiştirmek zorunluluğumuz var.

Var olanları, olabildiğince buna göre dönüştürmek, yeni adayları da bu politika ile yetiştirebilmemiz gerekiyor.

Çocuklarımız, gençlerimiz için; geleceğimiz için.

1Characteristics of Good Teacher, Weirner, Maryellen, 2010
2Principals Identity Top Ten Leadership Traits, Hopkins, Garry, 2008