Çalışan kadın kısmi süreli çalışma hakkını nasıl kullanılacak?  

İşçi olsun memur olsun çalışan kadının okul öncesi çağdaki çocuğuyla daha iyi ilgilenebilmesi amacıyla tanınan kısmi süreli çalışma izninin talep halinde istisnai bazı iş kolları hariç olmak üzere işverence verilmesi şart bulunuyor. 

Sigortalı kadının analığı halinde doğum öncesi ve sonrası sekizer hafta çalıştırılmaması esas olup çalıştırılmadığı bu sürede rapor parası alabiliyor. Doğum öncesi sekiz haftanın beş haftasının doktor raporuyla doğum sonrasına eklenmesi de mümkün bulunuyor. Çoğul doğum halinde bu sekiz haftalık doğum öncesi süre on haftaya çıkarılıyor. 

Ödenekli Yarım Çalışma İzni

Doğum sonrası analık izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması kaydıyla kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri hâlinde birinci doğumda altmış gün, ikinci doğumda yüz yirmi gün, sonraki doğumlarda ise yüz seksen gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin (Ücretsiz dönemin ödeneği İşsizlik Fonundan) verilmesi gerekiyor.

Çoğul doğum hâlinde bu sürelere otuzar gün eklenmesi, çocuğun engelli doğduğunun doktor raporu ile belgelendirilmesi hâlinde bu süre üç yüz altmış gün olarak uygulanması gerekiyor. Ücretsiz izinden faydalanan kadın işçiye, bir yaşından küçük çocuğunu emzirmesi için günde toplam bir buçuk saat olan süt izninin uygulanması gerekmiyor.

İşçinin bu ücretsiz izinli sürelerine ilişkin olarak İşsizlik Sigortası Fonundan yarım çalışma ödeneği alması gerekiyor. Söz konusu ödeneğin, çalışılan aya ait aylık prim ve hizmet belgesinin ilişkin olduğu aydan sonraki ikinci ay içinde aylık olarak ödenmesi gerekiyor.

Ücretsiz Doğum İzni

Kadın işçiye, analık izninin bitiminden itibaren isteği hâlinde altı aya kadar ücretsiz izin verilmesi gerekiyor, bu izin, üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinme hâlinde eşlerden birine veya evlat edinene verilebiliyor. 

Okul Öncesi Kısmi Süreli Çalışma İzni

İşte bu doğum sonrası analık izninin, ya da çalışma süresi kadar ücretsiz izin hakkının veyahut ücretsiz izin kullanma halinde bu iznin bitiminden itibaren çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden aybaşına kadar herhangi bir zamanda kısmi süreli çalışma talebi mümkün bulunuyor.

Kısmi süreli çalışma talebinin ücretsiz izin süresi kesilerek de yapılması mümkün olup ücretsiz iznin tamamının kullanılması şartı aranmıyor.

Talep Şekli

Kısmi süreli çalışma talebinin bu haktan faydalanmaya başlamadan en az bir ay önce işçi tarafından yazılı olarak eşinin çalıştığına dair belgeyi de ekleyerek işverene bildirilmesi şart bulunuyor.  

İşçinin kısmi süreli çalışma talebinde, kısmi süreli çalışmaya başlayacağı tarih ile tüm iş günlerinde çalışılacak olması hâlinde çalışmanın başlama ve bitiş saatlerini, haftanın belirli günlerinde çalışılacak olması hâlinde ise tercih edilen iş günlerini belirtmesi gerekiyor.

Ebeveynlerden birinin çalışmaması hâlinde, çalışan eş kısmi süreli çalışma talebi yapma hakkı bulunmuyor.  

Ancak, ebeveynlerden birinin çalışma şartı;

Ebeveynlerden birinin sürekli bakım ve tedavisini gerektiren bir hastalığının olması ve bu hastalığın tam teşekküllü hastane ya da üniversite hastanesinden alınacak doktor raporuyla belgelendirilmesi,

Velayetin mahkemece eşlerden birine verilmesi hâlinde çocuğun velayetine sahip ebeveynin talepte bulunması, 

Üç yaşını doldurmamış bir çocuğun münferiden evlat edinilmesi,

hâllerinde gerekmiyor.

Kısmi süreli çalışma talebi şartları, sadece başvuru sırasında aranması, bu şartların kısmi süreli çalışma sırasında kaybedilmesi durumunda da söz konusu hakkın devam etmesi gerekiyor. 

Tam Süreli Çalışmaya Geçiş 

Kısmi süreli çalışmaya başlayan işçi, aynı çocuk için bir daha bu haktan faydalanmamak üzere tam süreli çalışmaya dönebilir. Yani aynı çocuk için kısmi süreli çalışmaya geçen işçi bir süre sonra tam süreliye geçip aynı çocuk için yeniden kısmi süreliye geçme hakkını kullanması mümkün bulunmuyor.

Tam süreli çalışmaya geri dönmek isteyen işçi, işverene en az bir ay önce yazılı olarak talebini bildirir. 

Memurlar da Kapsamda

Doğum yapan memurlar doğum sonrası analık izninin veya tam aylıklı yarı süreli çalışma hakkı veyahut doğum sonrası aylıksız izin kullanma hallerinde bu sürelerin bitiminden itibaren eşi doğum yapan memurlar ise babalık izninin bitiminden, ilgili mevzuatı uyarınca çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar olan dönemde, ayrıca süt izni verilmeksizin haftalık çalışma saatlerinin normal çalışma süresinin yarısı olarak düzenlenmesini talep edebilirler.

Bu dönemde mali haklar ile sosyal yardımlara ilişkin her bir ödeme unsurunun yarısı esas alınarak ödeme yapılması gerekiyor.

u kapsamda yarım zamanlı çalışmaya başlayan memur, aynı çocuk için bir daha bu haktan faydalanmamak kaydıyla başvuru tarihini izleyen ay başından geçerli olmak üzere normal zamanlı çalışmaya dönebilir.

Yarım zamanlı çalışma hakkını kullanamayacak hizmet sınıfı, kadro unvanı, kurum veya teşkilat bazında birlikte veya ayrı ayrı belirlemeye Bakanlar Kurulu tespit edecek.