Memur Haber Mobil Uygulama
Memur Haber mobil uygulamasını denediniz mi?
Memur Haber mobil uygulamasını denediniz mi?
Okurumuz S. E. soruyor: “Bünyamin bey, sıkça sorulan bir
sorunun cevabını öğrenmek istiyorum: Kocası ve babası vefat etmiş
bir kadın hem kocasından hem de babasından yaşlılık aylığı alabilir
mi? İki aylıktan birinin Emekli Sandığı diğerinin Bağ-Kur olması bu
durumu etkiler mi? Önceki kanuna yada sonraki kanuna tabi olmak
farklılığa neden olur mu? Cevabınız için teşekkür
ederim.”
Sayın okurum,
Aylık ve gelirlerin çakışması sosyal güvenlik hukukumuzun önemli
başlıklarından biridir. Konu oldukça geniş olsa da sizin sorunuz
kapsamında değerlendirme yapalım.
Reform Öncesinde Farklı Şartlar Vardı
Bir kişinin hem anne yada babasından hem de eşinden dolayı maaş
alması durumunu sosyal güvenlik reformu öncesi ve sonrasına göre
ayrı ayrı değerlendirmek gerekmektedir.
Geçmişte SSK’lı çalışanlara 506 sayılı Kanun, Bağ-Kur’lu
çalışanlara 1479 sayılı Kanun ve Emekli sandığına tabi çalışan kamu
görevlilerine de 5434 sayılı Kanun uygulanmakta idi. Yine tarımla
uğraşan sigortalılara ilgisine göre 2925 ve 2926 sayılı Tarım SSK
ve tarım Bağ-Kur kanunları uygulanmaktaydı. Her bir kanuna tabi
olan sigortalının aylık ve gelir bağlanma ve kesilme şartları da
farklıydı.
Bilindiği üzere sosyal güvenlik reformu sonrasında sosyal güvenlik
ile ilgili her türlü düzenleme 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve
Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda toplanmıştır. Kanunun 01.10.2008
tarihinde yürürlüğe girmesi sonrasında tüm statülere tabi
sigortalılara gelir ve aylıkları bu kanun hükümlerine göre
bağlanmakta ve kesilmektedir.
Başka bir ifade ile sorunuzla ilintili olarak söyleyecek olursak
artık bağlanacak maaşların çakışması halinde uygulama yeni Kanun
hükümlerine göre düzenlenecektir.
Yeni Kanuna Göre Hem Anadan Hem de Eşten Maaş
Bağlanmaz
5510 sayılı Kanuna göre Hem eşinden, hem de ana ve/veya babasından
ölüm aylığına hak kazananlara, tercihine göre eşinden ya da ana
ve/veya babasından bağlanacak aylığı bağlanacaktır.
Belirtmek gerekir ki aylık uzun vadeli sigorta kollarından başka
bir deyişle emekliliğe sayılan sigortadan sağlanan maaştır.
Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile vazife malûllüğü halinde
yapılan sürekli ödemeye sosyal güvenlikte “aylık” adını
vermekteyiz.
Yine 5510 sayılı Kanuna göre hem eşinden, hem de ana ve/veya
babasından ölüm gelirine hak kazananlara, tercihine göre eşinden ya
da ana ve/veya babasından bağlanacak geliri bağlanır.
Gelir ise, iş kazası veya meslek hastalığı halinde
sigortalıya veya sigortalının ölümü halinde hak sahiplerine,
yapılan sürekli ödemeyi ifade eder. Halk arasında bilinen tabiri
ile iş kazası yada malullük maaşıdır.
Kanun iki maaştan birini tercih hakkı vermiş, her ikisini de almayı
mümkün kılmamıştır. Yeni Kanuna göre alınan gelir ve aylıkların
statülerinin farklı olmasına bakılmaz. 01.10.2008 sonrasında
bağlanan maaşlara bu hükümler uygulanmaktadır.
5510 Öncesi Bağlanan Maaşlar İçin Statü
Önemlidir
Aylıkların 5510 yürürlüğe girmeden önce bağlanmış olması durumunda
ise mevcut hukuki statü korunmakta, başka bir deyişle müktesep
haklar saklı kalmaktadır. Şöyle ki; reform kanununun yürürlük
tarihinden önce mülga 506, 2925, 2926 ve 1479 sayılı Kanunlara göre
eşinden ölüm aylığı alan hak sahiplerinin 01.10.2008 sonrasında ana
veya babasından ayrıca aylığa hak kazanmaları halinde
“sigortalılık statüleri farklı ise” her iki aylık
da ödenmeye devam edecektir.
Bu durum iştirakçiliği Kanunun yürürlük tarihinden önce başlayan
5510 4/1-(c) sigortalıları (kamu görevlileri) hariç olmak
üzere, 5510 öncesi bir dosyadan gelir veya aylık almakta iken
kanun sonrası başka bir dosyadan gelir veya aylık daha bağlanan
kişiler için geçerli bir durumdur. Aylık bağlanan statüler
farklı ise eski kanun hükümleri uygulanır. Statüler ayni ise 5510
sayılı kanunun gelir ve aylıkların birleşmesi ile ilgili 54 üncü
maddesi hükümleri uygulanacaktır.
Başka bir deyişle soruda belirtilen sigortalı, eşi ya da
ana/babasından kalan maaşlardan biri kanun öncesinden geliyorsa ve
ayni statüye tabi iseler birini tercih etmek durumunda kalacaktır,
farklı statüde iseler her ikisini de alabilecektir.
---
Kıssadan Hisse
“Bir insanın yaşayıp yaşamadığını anlamak
için nabzına değil onuruna bakın; duruyorsa
yaşıyordur.”
— Che Guevara
---
Sorularınız için:
Emeklilik tarihini hesaplatmak isteyen
okurlarımızın T.C. kimlik numarası, SSK sigorta sicil numarası,
Bağ-Kur numarası, ay-gün-yıl olarak doğum tarihi, askerlik yaptığı
ve terhis olduğu tarihleri, askerlik süresini, er olarak yada yedek
subay olarak yaptığını, ilk işe giriş tarihi (ilk kez sigortalı
olarak çalışmaya başlanılan tarih), hizmet dökümü, doğum
borçlanması için çocukların doğum tarihlerini, özürlü ise özürlülük
rapor oranını, vergi indirimi yazısı alıp almadığı bilgilerinin
tümünü eksiksiz göndermeleri gerekmektedir. Tarihlerin ay, yıl ve
gün şeklinde gönderilmesi gerekir.
Yazarın tüm yazıları
için: