Doğum yapan memurların Torba Yasa ile gelen yeni hakları

Edirne’den okurumuza Elif S. soruyor: “Bünyamin bey, hamileyim, devlet memuru olarak çalışıyorum. Doğum yapınca part-time çalışma hakkım olacak mı? Ne yapmam gerekiyor? Ayrıntılı olarak açıklar mısınız?”

Sayın okurum, geçtiğimiz gün Resmi Gazetede Torba Yasa yayınlandı, artık yürürlüğe girdi.

Torba Yasa ile birlikte doğum yapan memurlara sizin de söylediğiniz gibi part-time çalışma hakkı başta olmak üzere birçok hak getirildi.
Çocuk yapmayı teşvik etmek, böylece doğurganlığı arttırmak amacıyla getirilen bu düzenlemeyle iş yaşamında kadınlara pozitif ayrımcılık yapılarak mağdur olmalarının önüne geçilmesi de amaçlanıyor.
Peki, memur annelere getirilen yeni haklar neler, part-time çalışma nasıl olacak, bu haktan nasıl ve ne zaman yararlanabilirsiniz? Okurlarımız bu konuyu çok merak ediyor. Ayrıntılarıyla açıklayalım…

On Altı Hafta Gebelik İzni

Öncelikle memurların doğum öncesi ve sonrası izin haklarından bahsedelim.

Şimdiye kadar kadın memura; doğumdan önce sekiz, doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı hafta süreyle analık izni veriliyordu. İkiz çocuk varsa doğum öncesinde iki hafta daha ekstra izin veriliyor.

Ancak memur eğer isterse ve sağlık durumu da elverirse doğumdan üç hafta öncesine kadar çalışmaya devam edebiliyor. Böyle çalışanların veya erken doğum yapanların kullanmadığı izinlerse doğum sonrası analık iznine ekleniyor.

Altını çizelim, bu süreler hep aylıklı izinli, yani maaşınızı alıyorsunuz.
Bu dediklerimiz şimdiye kadar da vardı. Torba Yasa bu hakka bir ilave yaptı: Buna göre artık doğum öncesi analık izninin başlaması gereken sekiz haftadan da önce doğum olursa, doğum tarihi ile analık izninin başlaması gereken tarih arasındaki süre de doğum sonrası analık iznine ilave edilecek.

Evlat Edinene İzin Hakkı Geldi!

Torba Yasa ile memurlara getirilen en önemli hak evlat edinme alanında oldu…

Buna göre, üç yaşını doldurmamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya tek başına evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi hâlinde memur olan eşlerine artık izin verilebilecek.
Bu şekilde dört yaşından gün almamış bir çocuğu evlat edinenler, çocuğun teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta süre ile memuriyet görevlerinde aylıklı izinli sayılacaklar.

Bu söylediğimiz evlat edinme izni evlatlık kararı verilmeden önce çocuğun fiilen size teslim edildiği durumlarda da uygulanabilecek.
Evlat edinmeyi kolaylaştıran bu uygulama, öksüz ve yetimlerin sahiplenilmesi için çok doğru bir adım…

Memurlara Part-time Çalışma Geldi!

Torba Yasa çok önemli bir değişiklik yaparak memurlara ilk kez olarak part-time çalışma hakkı getirdi.

İki çeşit part-time hakkı var: İlki kısa dönemli, ikincisi uzun dönemli…

Kısa dönem şu: Artık, doğum sonrası (altı veya sekiz haftalık) analık izni süresi sonunda kadın memur, isteği hâlinde part-time, yani yarı zamanlı çalışabilecek. Ancak bu part-time çalışma hakkından yararlanmak için çocuğun hayatta olması şart.

Peki, ne kadar part-time çalışılabiliyor: Analık izni bitiminde başlamak üzere ayrıca süt izni verilmeksizin birinci doğumda iki ay, ikinci doğumda dört ay, sonraki doğumlarda ise altı ay süreyle günlük çalışma süresinin yarısı kadar çalışılabilecek.

Yani çocuk sayısı arttıkça daha uzun süre part-time çalışma hakkı getiriliyor.

Evlat Edinen de Yararlanabilir

Eğer ikiz veya daha fazla doğum yaparsanız birinci doğumda üç ay, ikinci doğumda beş ay, sonraki doğumlarda ise yedi ay part-time çalışabileceksiniz.

Allah göstermesin ama doğan çocuğunuzun engelli olması halinde ise daha uzun part-time çalışma hakkı var: Çocuğun engelli doğması veya doğumdan sonraki on iki ay içinde çocuğun engelli olduğuna karar verilmesi halinde, part-time çalışma hakkı on iki ay olacak.

Yani engelli bebeği olan memur anneler bir yıl boyunca yarım gün işe gidecek, öğleden sonra ise çocuklarına bakabilecek.
Şunun altını çizelim: Part-time çalışma, hakkı dört yaşından gün almamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya kendi başına evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferiden evlat edinmesi halinde memur olan eşçe de kullanılabilecek.

Tüm bu part-time çalışılan sürelerde (fiilen çalışmaya bağlı ödemeler hariç) maaşınızı tam alıyorsunuz, kıdeminiz ve haklarınız tam olarak işliyor… Yani maaş kesintisi yok!

Uzun Dönemli Part-time Hakkı da Var!

Torba Yasa ile getirilen haklar bu kadar değil!

Kaçıncı doğum olduğuna göre değişen altı aya kadarlık kısa part-time çalışma hakkı sonrasında bir hak daha var! O da “uzun dönemli part-time çalışma hakkı”.

Doğum yapan memurlar doğum sonrası analık izni bittikten ve kısa part-time çalışma süresini doldurduktan sonra da çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden aybaşına kadar olan dönemde, ayrıca süt izni verilmeksizin haftalık çalışma saatlerinin normal çalışma süresinin yarısı olarak çalışmayı isteyebiliyor.

Yani Türkçesi şu: Çocuğun ilköğretime gideceği zorunlu eğitim çağına kadar memur kadınlar part-time çalışabilecek. Bu ise beş-altı yıl kadar part-time çalışabiliyorsunuz demek!

Eşi doğum yapan memurlar da babalık izninin bitiminden sonra bu haktan yararlanabiliyor.

Maaşınız Yarıya Düşecek!

Uzun dönemli part-time çalışmanın kısa dönemli part-time çalışmadan farkı şu: Uzun dönemli part-time’da aylığınızı ve sosyal haklarınız yarısı olarak alıyorsunuz. Yani yarı maaş var! Tabii fiili çalışmaya tabi ücretlerinizi da çalıştığınız süre kadar alacaksınız.

İkinci fark ise şu: Uzun dönemli part-time’da kıdeminiz, derece yükselmeniz, kademe ilerlemeniz yarım olarak dikkate alınacak.
Üçüncü olarak, uzun dönemli part-time’da SGK hizmet günleriniz veya emekli sandığı günleriniz de yarım işliyor. Keza, fiili hizmet zammı alıyorsanız o da yarıya düşüyor.

Bu şekilde uzun dönemli part-time çalışacak memurların hangi saatler arasında çalışacağına kurumları karar verecek.

Diyelim ki, yarım maaş almanız size yetmedi, geçinememeye başladınız. İsterseniz vazgeçebiliyorsunuz: Uzun dönemli part-time çalışmaya başlayan memur, isterse tam zamanlıya dönebiliyor, ama dönerse ayni çocuk için part-time çalışma hakkı yanıyor.

Evlat Edinenler de Faydalanabilir

Evlat edinenler de uzun dönemli (yani yarım maaşlı) part-time çalışmadan yararlanabiliyor.

Bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi hâlinde memur olan eşler de isterlerse uzun dönemli part-time çalışma hakkını tercih edebilecek.

Part-time çalışma hakkı memurlara getirilen tamamen yeni ve önemli bir hak… Devlet memuriyetinde part-time dönemi böylece başladı…

Ancak şunun altını çizelim: Bazı memurların, hizmet sınıflarının, kadro unvanlarının ve kurumların bu hakkı olmayacak. Bakanlar Kurulu’nun ilerleyen günlerde çıkartacağı yönetmeliğe göre hangi memurların uzun dönemli part-time çalışma hakkı olacağını göreceğiz.

Part-time Sürenizi Borçlanabilirsiniz!

Uzun dönemli part-time çalışan memurların SGK hizmet günleri veya emekli sandığı günlerinin yarım işlediğini söylemiştik. Yani ayda 30 gün değil 15 gün sigorta günleri birikiyor.

Bu ise emekli olmaları açısından bir dezavantaj demek…

Torba Yasa ile getirilen son hak işte bu dezavantajı kaldırmaya yönelik: Uzun dönemli yarı maaşlı part-time çalışan memurlar bu sürede geçen yarım (aylık 15 günlük eksik) sürelerini borçlanma hakkını sahip oldu.
Yani cebinizden eksik primi ödeyip emekliliğe saydırabileceksiniz.
01.10.2008 sonrası giren yeni memurlara normal hizmet borçlanması yaptırılacak. Halen Emekli Sandığına tabi eski memurlara ise emeklilik kesenekleri üzerinden borçlanma hakkı sağlanacak..

---

Kıssadan Hisse
“Yarım kalmış bir işi, olmuş sayma.”
— Lokman Hekim

---

Sorularınız için:
www.twitter.com/bunyaminesen
www.facebook.com/bunyaminesen.yazilar

Yazarın önceki yazıları için:
/yazar/bunyamin-esen-181.html

Yazarın yazı arşivi için:
http://www.inter/bunyamin-esen-1081z.htm

Bu yazının tüm hakları Memurhaber.com'e aittir. "www." biçiminde aktif bağlantı kurulabilir, açık kaynak gösterilmek kaydıyla içerik kullanılabilir. Açık kaynak göstermeden yapılan alıntılar için yasal takip yapılacaktır.