Emeklilik için borçlanma nasıl yapılır?

Okurumuz Ayşe ÖZLEM soruyor: “Bünyamin bey, size annem ve babamla ilgili soru sormak istiyorum. Annem 1965 doğumlu, ilk kez 1997 Ağustos ayında sigortalı oldu. İki doğumunu da SSK olmadan önce yaptı. Ne zaman emekli olabilir? Doğum borçlanması yapabilir miyiz? Emekliliğinin etkiler mi? Babam da 1962 doğumlu, 2003 yılında ilk kez SSK’sı var. 24 ay askerlik yapmış. Askerliği borçlansak kaç yılında emekli olur? Ne kadar ödememiz gerekir?”

Sayın okurum, hizmet borçlanmaları sosyal güvenlik hukuku açısından en çok sorulan konulardan birini oluşturuyor.

Vatandaşlar emeklilik koşullarına etki ederek daha erken emekli olmalarını sağlayacak hizmet borçlanmaları yapmak istiyorlar.

Ayrıca doğum, askerlik, yurtdışı gibi borçlanma türlerine hangi koşullarla başvurulacağı ve ne kadar ödeme yapılacağı merak ediliyor.

Hem annenizin hem de babanızın emeklilik koşullarını açıklayalım, ayrıca ülkemiz mevzuatında en çok yapılan borçlanma türleri olan doğum ve askerlik borçlanmalarının nasıl yapıldığını tüm okurlarımızı bilgilendirecek şekilde açıklayalım.

Emeklilik Koşulları Nasıl Belirleniyor?

Öncelikle anne ve babanızın normal emeklilik koşullarına değinelim.

Sosyal güvenlik sistemimizde emekli olunacak tarih ve yaş ilk kez işe girilecek tarihe göre belirleniyor.

2008 Ekim ayından sonra işe girenlerin ise emeklilik tarihi gün sayılarını dolduracakları tarihe göre belli olacak.

Buna göre anneniz 1997 tarihli girişine göre; 20 yıl sigortalılık süresi, 54 yaş ve 5975 gün sigortalılık süresini doldurmalı ki emekli olabilsin. Sigortalılık süresini doldurmuş ama günü eksik; yaşı ise 2020’de dolacak.

Anneniz kısmi emeklilik için ise en az 3600 güne sahip olmalı. Bu takdirde 58 yaşını doldurduğu tarihte emekli olabilir.

Babanız ise emekli olabilmek için en az 7000 gün sigortalılık süresine ihtiyaç duyuyor. Emeklilik yaş şartı ise 2003 yılında yani geç sigortalı olduğundan ötürü 60 yaş.

Babanız, alternatif olarak 15 yıl sigortalılık süresi ve 4500 gün ile de yine ayni yaşta kısmi emekli olabilir.

Doğum Borçlanması Sigortalılıktan Sonra Olur

Annenizin eksik günleri için doğum borçlanması yapabilmesi ne yazık ki mümkün değil.

Zira sosyal güvenlik sistemimizde doğum borçlanması ancak ilk kez sigortalı olduktan sonraki tarihler için, çalışılmayan sürelere yapılabiliyor.

Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 4/1-(a) kapsamındaki, yani eski tabirle SSK’lı sigortalı kadının, iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreleri borçlanılabilmekte.

Halen mevcut düzenlemede doğum borçlanması azamı dört yıl yani 1440 gün yapılabiliyor.

Doğum borçlanmasının temel amacı, doğum yaptığı için iş yaşamının dışında kalan sigortalının boşta geçen süresini azami iki yıla kadar emeklilik yönünden değerlendirebilmek.

Askerlik Borçlanması Başlangıcı Geri Çeker

Askerlik borçlanması ise doğum borçlanmasından farklı bir düzenleme. Askerlik borçlanması ilk kez sigortalı olunan tarihten önceki askerlik süresi için yapılabiliyor.

Dahası askerlik borçlanması emeklilik başlangıç tarihini borçlanılan süre kadar geriye çekmiş gibi de etki yaratıyor.

Bu ise bazı koşullarda askerlik borçlanması yapanın daha erken emekli olabilmesi demek. Özellikle 1999 reformu öncesindeki kademeli sistemin basamakları arasındaki farklar yakın olduğu için borçlanma bir önceki basamağa, yani daha erken emeklilik koşullarına tabi olmayı sağlayabiliyor.

Babanız 1982 yılında askerlik yapmış. O dönemdeki askerlik süresi 20 aydı.

Ancak babanıza askerlik borçlanması erken emekliliğe yaramıyor. Zira yirmi ay askerliğinin tümünü borçlansa bile emeklilik tarihi ancak 2001 oluyor ki, bu da 1999 reformundan sonra sigorta başlangıcı olması demek. Reform sonrasında girişi olduğundan emeklilik şartları borçlanma yapsa bile değişmiyor.

Ancak, ilk işe giriş tarihi değişmese de babanızın borçlanma yaparak 600 gün hizmet kazanması mümkün. Güne ihtiyacı olduğu için borçlanma yapabilir.

Ancak geriye kalan günleri için, hem annenizin hem de babanızın tek şansı hizmetini bir işyerinde fiilen çalışarak ya da isteğe bağlı sigorta ile tamamlamaları.

Borçlanma Tutarı 2014’te Ne Kadar?

Tam bu noktada, hizmet borçlanmalarını tüm okurlarımızı bilgilendirecek şekilde anlatmakta fayda var.

Borçlanmalar sigortalıların seçilen aylık tutarın %32’si üzerinden prim kesilmek suretiyle yapılmakta.

Borçlanma tutarları her yıl 1 Ocak ve 1 Temmuz’da asgari ücret artış oranında artmaktadır. Ocak ayında yapılan artışa göre 01.01.2014-31.06.2014 tarihleri arasında, yani Haziranın sonuna kadar, en az borçlanma tutarı aylık da aylık 342 TL 72 Kuruştur.

Borçlanma asgari ücret üzerinden asgari ücretin 6,5 katı olan azami ücrete kadar sigortalının belirleyeceği bir değerden yapılabilmektedir. Bu ise azami olarak aylık 2227 TL 68 Kuruş borçlanılabileceği anlamını taşır.

Doğum için dört yıl (1440 gün) borçlanılması halinde her doğum için en az 8.225 TL 28 Kuruş, iki doğum için toplamda 16.450 TL 56 Kuruş ödenmesi gerekmektedir. Bu şekilde borçlanma sayesinde 1440 güne kadar hizmet kazanılabilir.

Askerlik borçlanması ise kaç ay askerlik yaptınızsa en fazla o kadar gün hizmet kazandırır. 20 ay askerlik borçlanan en az 6854 TL 4 Kuruş öder.

Hizmet Borçlanmasına Nasıl Başvurulur?

Gerek doğum, gerekse de askerlik borçlanması istenilen gün kadar yapılabilmektedir. Başka bir deyişle, askerliğin tümünü ya da doğumdan sonraki iki yılı toptan borçlanmaya gerek yoktur; kişi ne kadar güne ihtiyacı varsa o kadarını borçlanabilir.

Doğum olsun, askerlik olsun, borçlanma yapmak için SGK’ya dilekçe ile başvurmak gerekir.

Başvuru dilekçesi ve eki borçlanma formunda hangi döneme borçlanma yapılacağı (borçlanılacak tarihler) ve günlük hangi tutar üzerinden borçlanma yapılmak istenildiği belirtilir. Taban ile tavan ücret arasında sizin belirleyeceğiniz bir tutar üzerinden borçlanma yapmak mümkündür.

Borçlanma sonucu, borçlanılan gün kadar hizmet kazanılır.

Askerlik borçlanması hem işe giriş tarihini geriye çeker hem de hizmet kazandırır.

Doğum borçlanması ise yalnızca eksik günü olanlara yarar, ilk sigortalılık tarihini geriye çekmiş gibi etki yapmaz.

---

Kıssadan Hisse

“Aynı dili konuşanlar değil, ayni duyguları paylaşanlar anlaşır.”

---

Sorularınız için:

Yazarın tüm yazıları: