Eski eşiyle yaşayanın maaşı kesilir!

Zonguldak’tan ismi mahfuz okurumuz E.G. soruyor: “Bünyamin bey, babamdan kalan emekli maaşını almak için kocamla boşanmıştım. SGK müfettişleri gelmiş bizim mahalleye, beni sormuşlar. Kocamla birlikte yaşıyorum diye maaşım kesilir mi? Mağdur olur muyum? Öyle olacaksa maaşı kestireyim ben. Lütfen ayrıntılı bilgi verin.”

Sayın okurum, dul veya yetim aylığı olarak bilinen emekli maaşı alan kadınların sizin yaşadığınız sorunu sık sık yaşadığını kamuoyunda görüyoruz. Özellikle Zonguldak ilinde bu konuda kapsamlı denetimler sürüyor.

ANLAŞMALI OLARAK BOŞANANLAR SGK'YA ŞİKAYET EDİYOR

Anlaşmalı olarak boşanan kişileri genelde SGK’ya anne, baba, kardeş gibi yakınları şikayet ediyor. Bunun sonucunda da SGK’da denetim yaparak kişilerin birlikte yaşayıp yaşamadıklarına bakıyor.

Halk arasında “muvazaalı boşanma” olarak da bilinin bu durum sosyal güvenlik hukuku yönünden nasıl değerlendiriliyor, maaşı kesilenlerin durumu ne olacak? Konuyu tüm yönleriyle okurlarımızı bilgilendirecek şekilde açıklayalım.

AMAN EMEKLİ MAAŞINDAN OLMAYIN

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nu boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşayan kişilerin hak sahibi sıfatı ile aldıkları emekli maaşlarının kesilmesini emrediyor…

Burada önemli olan maaş alabilmek için boşanmış olma niyetinden ziyade, birlikte yaşama olgusunun gerçekleşmesi.

Zira Kanun “fiilen birlikte yaşama”yı maaş kesilecek haller arasında kabul etmekte.

Maaşın kesilmesinin mantığı şu: Dul ve yetim maaşı evlenmemiş ve sigortalı çalışması olmayan kadınlara pozitif ayrımcılık niteliğinde bir destek. Evlenen kişinin veya evliliğini gizleyen kişinin ise eşinden dolayı geliri oluştuğu için bu destekten çıkartılması söz konusu oluyor.

Öte yandan birlikte yaşama olgusunun kişinin boşandığı eski eşiyle olması gerek. Evli olmadan biriyle yaşamak yada eski nikahlı eşinden başka biriyle imam nikahlı yaşamak ise maaş kesilmeyi gerektiren haller arasında değil.

DENETİME TAKILABİLİRSİNİZ...

SGK’ya anlaşmalı boşananları genelde maaş alanların yakın akrabaları şikayet ediyor. Zira anlaşmalı boşanan kişi, haksız yere maaş almaya başlayınca yakın akrabasının maaşının kesilmesine yada azalmasına neden oluyor…

Bu konudaki şikayetler ya SGK’ya verilen dilekçe ile yada ALO 170 yada BİMER hattına yapılan isimsiz ihbarlar ile olmakta.

Bunun sonucunda SGK da konuyu denetime alıyor.

Ev adreslerine giden, çevresel soruşturma yapan SGK Denetmenleri/Müfettişleri kişinin iddia edildiği gibi “eşinden boşandığı halde, boşandığı eşitle fiilen birlikte yaşanıp yaşanmadığının” tespitine çalışıyor.

Bunun için çevresel soruşturma yapılıyor, komşu ve akrabaların ifadeleri alınıyor, kişilerin ikamet adresleri inceleniyor. Gerektiğinde faturalara ve bankadaki ortak hesaplara bakılıyor.

Denetimlerde bakılan şey birlikte yaşamanın fiilen olup olmadığı. Yani kişilerin ayni haneyi paylaşıp paylaşmadıkları. “Fiilen birlikte yaşama” ayni yatağı paylaşmak demek değil, ayni evi paylaşmak demek.

Denetim sonucu birlikte yaşadığı tespit edilenlerin ise maaşı kesiliyor.

MÜFETTİŞ HİLEYİ NASIL ANLAR?

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 13.03.2013 tarih, 2012/101154 Esas ve 2013/360 Karar sayılı kararında fiilen birlikte yaşam olgusunun kanıtlanması yönünden delillerin toplanması, araştırma ve değerlendirme yapılması gerektiği vurgulanmakta.

 Yargıtay özellikle boşanılan eşle kurulan ilişkinin “fiili olarak birlikte yaşama olgusu” kapsamında yer alıp almadığı, ilişkinin niteliği ve başlangıç tarihi açıkça ortaya konulmasını istiyor. Başka bir deyişle ayni evde yaşama şartı aranıyor, eve arada sırada gelip gitmek bir arada yaşama sayılmıyor.

Bu doğrultuda, öncelikle T.C. Anayasası’nın 20.maddesi, 5510 sayılı Kanunun 59 ve 100. maddeleri, 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 3, 45 ve 53. maddeleri, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’un 28 ve 45. maddeleri, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 32. maddesi, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 6, 24 ila 33. maddeleri, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 2 ve 6. maddeleri ve ilgili diğer mevzuat hükümleri göz önünde bulundurulmak suretiyle yöntemince araştırma yapılmalı, tarafların göstereceği tüm kanıtlar toplanmalı; hak sahibi ile boşandığı eşinin yerleşim yerleri, adres değişikliği ve nakilleri tarihleriyle saptanmalı, muhtarlık ve Nüfus Müdürlüğü gibi özel ve kamu kurumlarındaki bilgi ve belgelerden yararlanılmalı, ilgililerin elektrik, su, telefon aboneliklerinin hangi adres ve tarihte kimin adına tesis edildiği saptanmalı, seçmen bilgi kayıtlarındaki adresler ile mevcut ise 4857 sayılı Kanun gereği ücret ödemelerinin yapılabileceği banka kayıtları sorgulanmalı ve böylelikle boşanılan eşle fiili olarak birlikte yaşama olgusunun gerçekleşip gerçekleşmediği konusunda varılacak sonuca göre karar verilmeli.

ALDIĞINIZ MAAŞLARIN HEPSİ GERİ ALINIR!

Yargıtay verdiği başkaca kararlarda ise anlaşmalı boşanma halinin Türk Ceza Kanunu uyarınca suç oluşturmadığı yönünden içtihat belirtmiş durumda.

Daha evvel SGK maaşını kestiği anlaşmalı boşanmalı kişileri kamuyu dolandırmak suçundan dolayı Savcılıklara şikayet ederdi. Artık SGK bunları savcılığa vermiyor…

Ama…

Aması şu ki, eğer anlaşmalı boşandığınız ve boşandığınız eşinizle yaşamaya devam ettiğiniz tespit edilirse aldığınız tüm maaşlar yasal faizi ile sizden geri isteniyor.

Yetmiyor, hastaneden sağlık hizmeti aldıysanız bunların masrafı da (başka biri üzerinden hak etmiyorsanız) sizden faiziyle alınıyor…

Yani anlaşmalı boşanan için bu işin astarı yüzünden pahalıya geliyor…

Onun için uyaralım: Siz siz olun, sırf maaş almak için eşinden boşanmış gibi yapmayın! Sonra denetime takılırsınız…

---

Kıssadan Hisse

“Hayal gücü her şeydir. Sizi bekleyen güzelliklerin ön izlemesi gibidir. Hayal gücü bilgiden daha önemlidir.”

— Albert EINSTEIN

---

Sorularınız:

www.twitter.com/bunyaminesen

Yazarın tüm yazıları için:

Bu yazının tüm hakları Memurhaber.com'a aittir. "www." biçiminde aktif bağlantı kurulabilir, açık kaynak gösterilmek kaydıyla içerik kullanılabilir. Açık kaynak göstermeden yapılan alıntılar için yasal takip yapılacaktır.