İşyeri bildirgesi nasıl verilir?

Gaziantep’ten okurumuz Mehmet Salih Ekinciler soruyor: “Bünyamin bey, dükkanımızı geçen ay Nizip’ten Gaziantep merkeze taşıdık. Dükkanımız için SGK’ya yeniden işyeri için beyan verecek miyiz? Bize ceza çıkmasın diye korkuyoruz, ne yapmamızı tavsiye edersiniz?”

Sayın okurum, işyeri bildirgesi vermek sosyal güvenlik hukukunun işverenlere getirdiği temel yükümlülüklerden birini oluşturuyor.

İşyeri bildirgesi temel olarak sigortalı çalıştırmaya başlamadan önce yerine getirilmesi gereken bir zorunluluk olsa da, bazı hallerde faal işyerleri için de yeniden işyeri bildirgesi vermek gerekebiliyor.

Bu noktada, işyerinin devri, nakli, miras olarak geçmesi gibi haller sosyal güvenlik hukuku yönünden işyeri bildirgesi vermek açısından önem arz ediyor.

İşyeri bildirgesi nedir, nasıl verilir, hangi koşullar yeniden işyeri bildirgesi vermeyi gerektirir? Bu soruların cevaplarını tüm okurlarımızı bilgilendirecek şekilde ayrıntılı olarak açıklayalım.

İşyeri Bildirgesi Nedir?

Sosyal güvenlik hukukuna göre 4/1-(a) (eski tabirle SSK’lı) ve 4/1-(c) (eski tabirle Emekli Sandığı çalışanı) kapsamındaki sigortalıları çalıştıran gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar işveren sayılır.

İşyeri ise, sigortalı sayılanların maddî olan ve olmayan unsurlar ile birlikte işlerini yaptıkları yerlere verilen isimdir.

İşverenler, SGK’ca belirlenmiş bulunan işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte, SGK’ya vermekle yükümlüdür.

İşyeri bildirgesi sigortalı çalıştırmaya başlamadan önce verilebilecek olsa da en geç sigortalı olması gereken birinin çalışmaya başladığı gün mesai bitimine kadar SGK’ya verilmesi zorunludur.

SGK’nın birçok bildirgesi elektronik ortama alınmış, e-sigorta sistemi üzerinden veriliyor olsa da işyeri bildirgeleri halen kağıt ortamında elden SGK’ya verilmektedir.

Yasal zorunluluk süresinden sonra verilen işyeri bildirgeleri için işverene idari para cezası verilir.

Şirketlerde Özel Durum Var

Şirket şeklinde açılan işyerlerinde özel bir durum bulunmaktadır.

Şirket kuruluşu aşamasında, çalıştıracağı sigortalı sayısını ve bunların işe başlama tarihini, ticaret sicili memurluklarına bildiren işverenlerin, bu bildirimleri SGK’ya yapılmış sayılmaktadır. Ticaret sicili memurlukları ise, kendilerine yapılan bu bildirimi en geç on gün içinde SGK’ya bildirirler.

Şirketler için getirilmiş özel bir düzenleme de şirketlerin birleşmesi, cinsinin değişmesi, yeni ortak alınması veya bir başka şirkete katılması halidir.

6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tâbi şirketlerin nevilerinin değişmesi, birleşmesi veya diğer bir şirkete katılması durumunda, bu hususların ticaret siciline tesciline ilişkin ilân tarihini; adi şirketlerde şirkete yeni ortak alınması durumunda ise en geç yeni ortağın alındığı tarihi takip eden on gün içinde, işyeri bildirgesi ile SGK’ya bildirilmek zorunludur.

İşyerini Taşıyan Ne Yapmalı?

İşyeri bildirgesi normal şartlarda yalnızca yeni işyeri açanları ilgilendiren bir durum olsa da işyerinin taşınması, nakli ve devri gibi durumlarda yeni bir işyeri açılmıyor olsa da yeniden işyeri bildirgesi vermek gerekebilmektedir.

İşyerinin faaliyette bulunduğu adresten başka bir ildeki adrese nakledilmesi, sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devredilmesi veya intikal etmesi halinde, işyerinin nakledildiği, yeni işverenin işi veya işyerini devraldığı tarihi takip eden on gün içinde, işyerinin miras yoluyla intikali halinde ise mirasçıları, ölüm tarihinden itibaren en geç üç ay içinde, işyeri bildirgesini SGK’ya vermekle yükümlüdür.

İşyerinin aynı il sınırları içinde başka bir adrese taşınması ise bu durumdan farklıdır.

Ayni Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü’nün görev alanı içerisinde örneğin bir Sosyal Güvenlik Merkezi’nden diğerinin alanına giren bir başka adrese nakil halinde işyeri bildirgesi vermek gerekmez, adres değişikliğinin yazı ile SGK’ya bildirilmesi yeterlidir. Bu işlerde çalışan sigortalıların, sigorta hak ve yükümlülükleri devam edecektir.

Taşeronlar İşyeri Bildirgesi Vermiyor

Halk arasında “taşeron” olarak tabir edilen, sosyal güvenlik hukukundaki adıyla ise “alt işverenler”in işyeri bildirgesi vermesine gerek yoktur.

Sosyal güvenlik hukukuna göre bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin bir işte veya bir işin bölüm veya eklentilerinde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği sigortalıları çalıştıran üçüncü kişiye alt işveren denir.

Alt işveren, asıl işverenin işyerinde çalıştırdığı sigortalıları, işverenle aralarında yaptıkları sözleşmenin ibrazı kaydıyla, SGK’dan alacağı özel bir numara (aracı kodu) ile bildirir.

Alt işverenin işçilerinin sigortalılık işlemleri ise bu aracı kodu üzerinden asıl işverenin kayıtlı olduğu dosyadan bildirir.

Birden çok taşeronu olan işyerlerinde kaç tane taşeron varsa o kadar aracı kodu verilir.

İşyeri Bildirgesi Vermeyene İdari Para Cezası Var

İşyeri bildirgesi vermek kapsama giren kişiler için yasal bir zorunluluktur.

SGK işyeri bildirgesi vermeyenlere yahut da yanlış ve geç verenlere idari para cezası uygulamaktadır. Uygulanacak para cezası ise işyerinin büyüklüğüne göre değişir.

İşyeri bildirgesini, SGK’ca belirlenen şekle ve usulüne uygun vermeyenler veya yasal süresi içinde SGK’ya vermeyenlere;

1) Kamu idareleri ile bilânço esasına göre defter tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin üç katı tutarında (bugün için 3402 TL),

2) Diğer defterleri tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin iki katı tutarında (bugün için 2268 TL)

3) Defter tutmakla yükümlü olmayanlar için bir aylık asgari ücret tutarında (bugün için 1134 TL),

idari para cezası uygulanır.

Cezalar işyerinin işvereni olan kişiye uygulanacak, Tebligat Kanunu’na göre tebliğ edilecektir.

İdarî para cezası uygulanması, bu yükümlülüklerin yerine getirilmesine engel teşkil etmez. Başka bir deyişle, ceza alınsa bile işyeri bildirgesini vermek ve sigortalılar ile ilgili diğer yükümlülükleri yerine getirmek mecburiyeti devam eder.

Cezalarda Peşin Ödeme ve Pişmanlık İndirimi Var

İşyeri bildirgesinin hiç verilmemesi veya zamanında ve usulünce verilmemesi halinde uygulanan idari para cezalarına SGK peşin ödeme ve pişmanlık indirimi uygulayabilmektedir.

Cezanın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde ödenmesi halinde cezanın dörtte biri affedilir, dörtte üçü tahsil edilir.

Peşin ödeme indiriminden yararlanmak için bir şart yoktur, cezanın 15 gün içinde itiraz edilmeden veya mahkemeye verilmeden ödenmesi yeterlidir.

Keza eğer işyeri bildirgesinin yasal süresi geçtikten (verilmesi gereken son günü kaçırdıktan) sonra işverence kendiliğinden verilmesi halinde de pişmanlık indirimi uygulanır.

Bu şekilde SGK’ya verilmesi unutulmuş olan bildirgenin 30 gün içinde kendiliğinden verilmesi ve çıkan cezanın da yapılacak tebligat tarihini takip eden günden itibaren 15 gün içinde ödenmesi halinde, ceza dörtte bir oranına karşılık gelen tutar üzerinden uygulanmaktadır.

Örneğin defter tutmakla yükümlü olmayan bir işyeri için verilen 1134 TL ceza peşin ödeme indirimi ile ödenirse 850 TL’ye, pişmanlık indirimi uygulanır ise bu kez 283 TL’ye düşer.

Ayni İl İçinde Nakillerde Ceza Çıkmaz

Ancak baştaki soruya dönecek olursak, işyerinin ayni ilin bir ilçesinden diğer ilçesine taşınması işyeri bildirgesi vermeyi gerektirir hallerden olmadığı için, bu adres nakli için işyeri bildirgesi verilmez, adres değişikliğinin SGK’ya dilekçe ile bildirilmesi yeterli olur.

SGK’ya dilekçe ile bildirim unutulmuş olsa dahi işverene herhangi bir idari para cezası çıkmaz.

Gaziantep’in Nizip ilçesinden Merkez ilçesine taşınan bir işyerinin yahut da örneğin İstanbul’un Tuzla İlçesinden Beylikdüzü’ne taşınan işyerinin durumu böyledir. Aradaki mesafenin uzak olması durumu değiştirmez.

Ancak örneğin İstanbul’un Tuzla ilçesinden Kocaeli’nin Gebze ilçesine taşınan işyeri için aradaki mesafe çok kısa dahi olsa yeniden işyeri bildirgesi vermek gerekecektir.

Genel kural olarak Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü değiştiği an, işyeri bildirgesini vermek zorunlu hale gelecektir.

---

Kıssadan Hisse

“Kelimeleri tarif etmeden girişilecek her tartışma kısır kalmaya mahkumdur.”

— Cemil Meriç

---

Sorularınız için:

www.facebook.com/bunyaminesen.yazilar

Yazarın tüm yazıları için: