Kamuda devrim gibi bir yenilik daha!
Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli'nin tanıtımızı yaptığı Merkezi Sicil Kayıt Sistemi ile hayatımızda devrim gibi değişiklik olacak.
Canikli, Merkezi Sicil Kayıt Sistemi'nin (MERSİS) tanıtım toplantısında yaptığı konuşmada, MERSİS Projesi'nin e-Devlet uygulamasının önemli taşıyıcı ayaklarından biri olduğunu belirterek, "Şu anda e-Devlet uygulamasına bakıldığında dört temel veri tabanı bulunuyor. Bunlar, Merkezi Nüfus İdare Sistemi, Ulusal Adres Veri Tabanı, Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi ve Bakanlığımızca uygulamaya alınan MERSİS'tir. Bunların hepsi birbiriyle entegredir" diye konuştu.
MERSİS'in ticaret sicili işlemlerinin elektronik ortamda yürütüldüğü, ticaret sicili kayıtları ile tescil ve ilan edilmesi gereken içeriklerin düzenli olarak depolandığı ve elektronik ortamda sunulduğu çok önemli bir bilgi sistemi olduğunu ifade eden Bakan Canikli, şunları söyledi:
"MERSİS ile şirket kuruluş ve diğer işlemlerinin basitleştirilmesi, sicil işlemlerinin elektronik ortamda, belli standartta ve modern bir şekilde yapılması, kamu kurum ve kuruluşlarının ihtiyaç duyduğu bilgi ve belgelerin tek noktadan hızlı ve güvenli şekilde karşılanması, ticaret sicilinde aleniyetin sağlanmasını ve güvenin oluşturulması amaçlanıyor. MERSİS'in tekil bir tanımlayıcı olarak MERSİS numarasının kullanılması, bilgilere güvenli, hızlı ve kolay ulaşımın sağlanması, ticaret sicili kayıtlarının merkezi bir veri tabanında birleştirilmesi, iş süreçlerinin standardizasyonu ve uygulama birliğinin sağlanması, anlık verilerle analiz ve raporlamanın yapılabilmesi, yapılacak analizlerle etkin kamu politikalarının oluşturulması, bilgi toplumu hizmetlerinin gereklerine uyumun sağlanması, denetimde etkinliğin artırılması, AB şirketler hukuku direktiflerine uyum sağlanması, personel iş yükünün azaltılması, kırtasiye, haberleşme ve insan kaynağı gibi giderlerden tasarruf sağlanması fayda sağlıyor."
Canikli, MERSİS’in temellerinin 2006 yılında Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı'nda yer alan Merkezi Tüzel Kişilik Bilgi Sistemi ve Çevrimiçi Şirket İşlemleri Projeleri ile atıldığını, 2010 yılında bu projelerin MERSİS adı altında birleştirildiğini, pilot uygulamasına ise 2010 yılında Mersin'de başlandığını anımsattı.
Bu süreç içerisinde ticaret şirketleri, şahıs işletmeleri, yabancı şirketlerin Türkiye şubeleri, dernek ve vakıf işletmelerinin kayıtları elektronik ortama aktarıldığını anlatan Canikli, "Bugün geldiğimiz noktada 238 ticaret sicili müdürlüğünün tamamında MERSİS üzerinden hizmet verilmeye başlandı. Pilot uygulama süresince sistem üzerinden bugüne kadar toplam 402 bin 456 işlem gerçekleştirildi. Sisteme kayıtlı kullanıcı sayısı ise 221 bin 258’e ulaştı" dedi.
AYNI ÜNVANLA BİRDEN FAZLA ŞİRKET KURULAMAYACAK
Bakan Canikli, MERSİS’in getirdiği önemli yeniliklerden birinin MERSİS numarası olduğunu belirterek, MERSİS ile tüm tacirlere tekil ve benzersiz bir kimlik numarası verdiklerini ve tüm işlemlerin bu numara ile yapıldığını kaydetti.
MERSİS'te önemli özelliklerden birinin de şirket kurulurken aynı unvan ile birden fazla şirket kurmanın ortadan kalktığını ifade eden Canikli, "Kuracağınız şirketin unvanına benzer bir şirketin var olup olmadığını öğrenmek eskiden zaman alıyordu. Şu anda aynı unvanlı şirket varsa sistem onu kabul etmiyor. Ayrıca ilk kez yeni bir unvan ile şirket kurma işlemini başlattığınız anda henüz işlem sonuçlanmasa bile sistem size 15 gün süre veriyor. Bu sürede siz şirketi kurmazsanız başkası o isimle şirket kurabiliyor" şeklinde konuştu.
Bakan Canikli, şirket kuruluşu ya da tescil aşamasında sistemin, sözleşmenin noter kanalıyla ıslak imza ile imzalanması veya güvenli elektronik imza kullanılarak işlemin elektronik ortamda tamamlanması imkanını sunduğunu söyledi.
Nihai hali verilen şirket sözleşmesinin, Noterler Birliği ile MERSİS arasında yine elektronik ortamda sağlanan entegrasyon üzerinden noterlerce kullanılan sisteme online olarak aktarıldığını anlattı.
SİSTEMDE EKSİKLİK VAR
Canikli, sistemin tek bir eksiğinin kaldığına dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"Bütün işlemler elektronik ortamda sonuçlandırılıyor, ancak ilan için şu andaki geleneksel yöntem kullanılıyor yani, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde ilan edilmesi gerekiyor. Bununla ilgili elektronik ticarette kuralları düzenleyen bir yasa çıktı. Orada kuruluş ve tescil işlemleri elektronik ortamda yapılması halinde ilan işleminin de elektronik ortamda gerçekleştirilmesi önerisinde bulunduk. Ama muhalefet partilerimiz kabul etmediği için kanuna monte edemedik. Bunu ben otobandan giderken stabilize yola düşmek gibi görüyorum. Bunun da yapılması gerekiyor. İnşallah tamamlayacağız. Elektronik imza dahil bütün hukuki sonuç doğuran işlemler için bu uygulanabilirken kamuya gazete ile duyurulması anlamlı değil."
Nihayetinde işlemler sonucunda, ticaret sicili müdürlüğünün kendisine ulaşan sözleşmeyi inceleyerek tescil ettiğini ve sistemde oluşan ilan metninin Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’ne gönderildiğini belirterek, sözleşmenin ilanı ile birlikte şirket kuruluş işleminin tamamlandığını dile getirdi.
KAYIP VE ÇALINTI KİMLİKLE ŞİRKET KURMAYA SON!
Bakan Canikli, uygulamaya göre, kimlik kartı kaybolan veya çalınan vatandaşların ticaret sicili müdürlüklerine başvurarak durumu bildirmeleri halinde kimlik numaraları ve ad-soyad bilgilerinin MERSİS’teki kısıtlılar listesine dahil edildiğini vurgulayarak, "Vatandaşlarımızın bu listede kayıtları olduğu sürece kendileri adına yeni bir şirket ya da ticari işletme kuruluşu yapılamıyor. Bu uygulama ile yıllardır süre gelen bir mağduriyet de ortadan kalkmış oldu" dedi.
MERSİS’in gelecek dönemde, serbest meslek erbabı, sendikalar, odalar, birlikler ve bunların üst kuruluşları, kamu kurum ve kuruluşları ile apartman yöneticiliği gibi diğer gerçek ve tüzel kişileri kapsayacak şekilde ülke düzeyindeki tüm ekonomik birimlerin de bu sisteme dahil edileceğini aktararak, "Gelir İdaresi Başkanlığı Vergi Dairesi Otomasyon Projesi (VEDOP) ile Adalet Bakanlığı Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) ile MERSİS'in kısa zamanda çalışmalarımız sonuçlandıktan sonra entegrasyonu sağlanacak" dedi.
REFORMLAR İHTİYAÇLARA GÖRE
Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli, yeni Türk Ticaret Kanunu'na ilişkin, "Türk Ticaret Kanunu'nun en önemli özelliklerinden bir tanesi, ticaret hayatımızda elektronik ortamı daha yoğun bir şekilde kullanılma imkanı getirmesidir. Merkezi Sicil Kayıt Sistemi de (MERSİS) bu anlayışın ürünü olarak ortaya çıkmıştır" dedi.
Bakan Canikli, 1 Temmuz 2012'de yürürlüğe giren Yeni Türk Ticaret Kanunu'na ilişkin değerlendirmeler yaptı. Kanunun Türk ticari hayatına birçok reform getirdiğini kaydeden Canikli, Yeni Türk Ticaret Kanunu'nun ticaret hayatını çağın koşullarına ve ihtiyaçlarına göre reformcu bir usulle düzenlediğini anlattı.
Canikli, Türkiye'nin gelişmiş ülkelerin gerisinde kalamayacağını vurguladı. Kanun yürürlüğe girmeden önce kanuna ilişkin tartışmalar yaşandığını hatırlatan Canikli, "Kanunun uygulamaya geçme aşamasına kadar olan süreçte bazı değişiklikler yapıldı. Tabi burada tartışmalar oldu. Bu da son derece doğaldır, böyle tüm iş alemini her yönüyle tekrar değiştiren bir uygulama söz konusu olduğunda bu tartışma son derece doğaldır" diye konuştu.
Canikli, Türkiye'de internet platformlarının daha çok eğlence ve sosyal çevre geliştirme amacıyla kullanıldığını dile getirdi. Yeni kanunun ticari hayatı da dijital platformlara eklemlediğini söyleyen Canikli, "Türk Ticaret Kanunu'nun tabi birçok özelliği var. Ama en önemli özelliklerinden bir tanesi, ticaret hayatımızda elektronik ortamı daha yoğun bir şekilde kullanılma imkanı getirmesidir. MERSİS de bu anlayışın ürünü olarak ortaya çıkmıştır" ifadelerini kullandı.
"Tek ortaklı şirketlerin kurulan toplam anonim ve limited şirketler içindeki oranı yüzde 52'dir"
Canikli, kanun ile ilk kez tek kişilik anonim ve limited şirket kurma imkanı sunulduğunu anımsatarak, şunları kaydetti:
"Bu düzenlemeden önce, şirketle ilgisiz kişiler kanunda yazan zorunlu sayının tamamlanması için şirket ortağı yapılıyordu. Artık ticaret erbabımız isterse tek kişi ile anonim veya limited şirket kurabiliyor.
Yeni Türk Ticaret Kanunu'nun yürürlüğe girdiği tarihten bu yana 8 bin 185 anonim şirket ve 46 bin 281 limited şirket tek ortakla kurulmuş. Bu sayı toplam şirketlerin yüzde 52'sini oluşturuyor. Yani ne kadar çok ihtiyaç olduğunu buradan yola çıkarak görüyoruz. Demek ki bugüne kadar kurulan şirketlerin esasında yarısı tek ortaklı şirketti. Bu bize, tek ortaklı şirket kurma imkanının getirilmesinin ticaret hayatımızda önemli bir ihtiyacı karşıladığını gösteriyor. Artık tek kişilik yönetim kurulu da olabilmektedir. Bu tek kişinin pay sahibi olma zorunluluğu da bulunmamaktadır. Yani hem hızlandırıyor hem basitleştiriyor hem de maliyetleri düşürüyor."
BAĞIMSIZ DENETİME TABİ OLAN ŞİRKET SAYISI
Canikli, Yeni Türk Ticaret Kanunu ile şirketlerin denetimiyle ilgili de köklü değişiklikler yapıldığını, şeffaflığın ön planda tutulduğunu anlattı. "Yeni Türk Ticaret Kanunu, bilgiye, muhasebeye, kamuoyunu aydınlatmaya, ortakların ve alacaklıların haklarını korumaya yönelik bir denetim öngörmektedir" diyen Canikli, Bakanlar Kurulu'nca belirlenen kriterleri sağlayan şirketlerin bağımsız denetime tabi olduğunu aktardı.
Canikli, bağımsız denetimle şirketlerin finansal bilgilerinin doğruluğu ve bu bilgilerin finansal raporlama standartlarına uygunluğunun sağlanmasının amaçlandığını vurgulayarak, "Bağımsız denetime ilişkin hususlar Kamu Gözetimi Kurumu'muz tarafından yürütülmektedir. Bakanlar Kurulu'muzun belirlediği kriterler çerçevesinde bugün itibarıyla yaklaşık 4 bin 500 şirket bağımsız denetime tabidir. Önümüzdeki süreçte bağımsız denetime ilişkin şartlar ve kapasite geliştikçe Bakanlar Kurulu'muzun belirleyeceği yeni kriterler çerçevesinde kapsam genişleyecektir" bilgilerini de paylaştı.
Canikli, Yeni Türk Ticaret Kanunu'yla elektronik ortamda hukuki işlem yapılabilmesi imkanı getirildiğine dikkati çekerek, yeni kanunla şirketler için getirilen en önemli yenilikçi uygulamalardan birinin, Elektronik Genel Kurul Sistemi (E-GKS) olduğunu da belirtti. Yeni Türk Ticaret Kanunu ile payları borsaya kote olan şirketlerin genel kurullarını elektronik ortamda yapmalarının zorunlu hale geldiğini hatırlatan Canikli, şöyle devam etti:
"Diğer şirketlerimiz de genel kurullarını dilerlerse bu sistem üzerinden gerçekleştirebilirler. Yine sermaye şirketlerimiz, yönetim kurulu ve müdürler kurulunu da tamamen elektronik ortamda yapabilecekler.
Elektronik Genel Kurul Sistemi, şirketler, pay sahipleri, temsilciler, aracı kuruluşlar ve diğer paydaşlar açısından genel kurul öncesindeki, toplantı anındaki ve sonrasındaki bütün işlemlerin elektronik imzayla yapılabildiğibir platformdur.
Bakanlığımızın yetkilendirdiği Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) ilişkili kuruluşu Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) tarafından yürütülen Elektronik Genel Kurul Sistemi, kapsamı açısından dünyada bir ilktir. Nitekim bu sistem, uluslarararası basında yer bulmuştur."
748 ANONİM ŞİRKET GENEL KURULU ELEKTRONİK ORTAMDA
Canikli, E-GKS'nin uluslararası mevzuatla uyumlu şeffaf yapısı ile Türkiye'yi küresel çapta yatırımcılar açısından çok daha cazip hale getireceğini dile getirerek, sözlerini şöyle tamamladı:
"Bugüne kadar, 748 anonim şirket genel kurulu elektronik ortamda gerçekleştirdi. Bu toplantılara, 11 bin 498 kişi fiziken, 29 bin 750 kişi ise elektronik ortamda katıldı. Yani genel kurullara katılanların dörtte üçü bu sistemi tercih etti. Elektronik genel kurullar, ortalama 48 dakika sürüyor. Oylamalar, ortalama 11 saniyede sonuçlanıyor. Sistem üzerinden aynı günde gerçekleştirilen genel kurul sayısı 33'e kadar çıktı.
Sadece devlet açısından değil, şirketler ve ortaklar açısından, şirketle ilgilenenler açısından, herkes açısından inanılmaz bir kolaylık sağlıyor. Zaman tasarrufu ve etkinliği sağlıyor."
ÇALIŞANLARA PLAKET
Bakan Canikli'nin konuşmasının ardından MERSİS üzerinden tanıtım amacıyla bir şirket kuruluşu yapıldı. Lansman, Canikli'nin MERSİS'in gelişim sürecine katkıda bulunan bakanlık çalışanlarına plaket sunmasıyla sona erdi.