Kimlere ölüm aylığı bağlanır?

Adana’dan okurumuz Emine Seçen soruyor: “Bünyamin bey, kocam geçen yıl vefat etti. Ölmeden önce 820 günü vardı. Bana ölen kocamdan maaş kalır mı? Ne yapmalıyım?”

Sayın okurum, ölüm aylığı, ölen bir sigortalının geride kalanlarına bağlanan emekli aylığını ifade ediyor.

Halk arasında buna yetim aylığı veya dul maaşı da denilmekte.

Zira bu maaş ya geride kalan yetim ya da öksüze ya da dul kalan eşe verilmekte.

Peki ölüm aylığı almanın şartları nelerdir ve ölüm aylığı alabilmek için vefat edenin en az kaç gün çalışmış iken vefat etmiş olması gerekir?

Tüm okurlarımızı bilgilendirecek şekilde ayrıntılı olarak açıklayalım.

Ölüm Sigortasından Hangi Haklar Sağlanır?

Ölüm aylığı sosyal sigortaların ölüm sigortasından sağlanan haklardan birini oluşturur.

Ölüm sigortasında;
- Ölenin geride kalanlarına ölüm aylığı bağlanması,
- Ölüm aylığı bağlanacak sayıda günü bulunmayan için ölüm toptan ödemesi yapılması,
- Aylık almakta olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi ve,
- Nihayetinde de ölenin defin masraflarını karşılamak üzere cenaze ödeneği verilmesi,
hakları bulunmaktadır.

Ölüm Aylığı İçin En Az 900 Gün Lazım

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre ölüm aylığı için şu şartlar bulunmaktadır:

a) En az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş bulunması,
b) Eğer ölen 4/1-(a) bendi kapsamında (eski tabirle SSK’lı sigortalı ise) bu kez, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunulup, toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş,
olması gerekmektedir.

Daha açık bir ifade ile söyleyecek olursak, eğer SSK sigortalısı öldü ise 900 gün prim ödenmiş olması geride kalanlara ölüm aylığı bağlanması için yeterlidir.

Eğer ölen sigortalı Bağ-Kur veya 4/1-(c) statüsünde ise bu kez 1800 gün şartı aranacaktır.

900 Gün Borçlanmalarla Tamamlanmaz

SSK sigortalısı için ölüm öncesinde 900 gün çalışma şartı kesin bir şarttır.

Ölen kişinin 900 günden eksik olan günlerini askerlik veya doğumları borçlanarak 900 güne tamamlamak böylece emekli maaşı alabilmek mümkün değildir.

Geride kalanlara ölüm aylığı bağlanmasını gerektirecek bir başka hali ise, kamu görevlilerinden (memurlardan) vazife malulü olacak şekilde kazaya uğramış, malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı almakta iken veya malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmış olup henüz işlemi tamamlanmamış iken ölmek oluşturur. Bu şekilde olanların da geride kalanlarına maaş bağlanır.

Keza bağlanmış bulunan malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı, sigortalı olarak çalışmaya başlamaları sebebiyle kesilmiş durumda iken ölen sigortalının hak sahiplerine de yazılı istekte bulunmaları halinde bağlanacaktır.

GSS Borcu Bulunmaması Şart

Bağ-Kur’lu iken ölen kişilerin geride kalanlarına maaş bağlanabilmesi için bir şart daha bulunmakta: O da ölen sigortalının Genel Sağlık Sigortası (GSS) primi borcu dahil sigortalılığından dolayı prim ve prime ilişkin bir borcunun bulunmaması.

Eğer Bağ-Kur borcu varken ölen bir yakınınız varsa, mutlaka bu kişinin geride kalan borcunu kapatmalısınız ki size o kişiden maaş bağlanabilsin.

Tabii borcu öderken de faizi ile birlikte ödeyecek ve sıfırlayacaksınız.

Daha açık bir ifade ile, SGK alacağı varken geride kalanlara bu borçlu kişiden dolayı maaş bağlamıyor.

Ancak bu durum SSK’lı iken ölenler için geçerli değil. SSK’lıların prim ödeme borçlusu işverenleri olduğu için, işveren borcunu hiç ödememiş olsa dahi, sigortalı mağdur edilmiyor, geride kalanlara ölüm aylığı bağlanıyor.

Hak Sahipleri Kimler?

Son olarak ölüm aylığının kimlere verildiğini açıklamak yerinde olacaktır.

Ölüm aylığı verilecek kişilerin kanundaki tanımı hak sahipleridir.

Sigortalının veya sürekli iş göremezlik geliri ile malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı almakta olanların ölümü halinde, gelir veya aylık bağlanmasına veya toptan ödeme yapılmasına hak kazanan eş, çocuk, ana ve babasına hak sahipleri denir.
Yani, ölenin dul eşi (ister erkek olsun ister kadın), çocukları ve ana ile babası şartları sağlaması halinde ölüm aylığı alabilmektedir.

İlk olarak bu maaş kadın veya erkek olduğuna bakılmaksızın dul eşe verilecektir.

Eğer dul eş yeniden evlenir ise ölenden kalan maaşı kesilir.

Kimler Ölüm Aylığı Alabiliyor?

Geride kalan dul eş dışında ölüm aylığı alabilecek olanlar ise şunlardır:

Eğer geride kalan yetim yada öksüz çocuk erkek ise 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurana kadar maaş alır. Erkek çocuğun maaşı 25 yaşını doldurduğu tarihte kesilir.

Eğer yetim yada öksüz çocuk kız ise evli olmadığı sürece, evli olmakla beraber sonradan boşanmış veya dul kalmış ise maaş alır. Burada yaşın bir önemi yoktur, evlenmediği sürece ölene kadar maaş alır.

Kız olsun erkek olsun SGK raporuna göre çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirip malûl olduğu anlaşılanlar da ölüm aylığını alır. Burada engelli veya özürlü çocuklara pozitif ayrımcılık niteliğinde özel bir düzenleme yapılmıştır.

Ölüm aylığını anne ve babanın da alabilmesi mümkündür.

Ancak bunun için hak sahibi eş ve çocuklardan artan hisse bulunması ve anne yada babanın her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartları bulunur.

---

Kıssadan Hisse
“En iyi liderler kendilerini izleyen kişilere varlığını hissettirmeyenlerdir. Öyle ki görev yerine getirildiğinde, o kişiler “bunu kendi başımıza yaptık” derler.”
— Lao Tsu

---

Sorularınız için:

Yazarın tüm yazıları için: