Long Kovid'in belirtileri neler nasıl anlaşılıyor? 'Kovid-19’un kalıcı bozuklukları'

Prof. Dr. Osman Müftüoğlu, Hürriyet gazetesinde 'Pandemi yorgunuyuz' başlığıyla yayımlanan yazısında herkesin gündeminde koronavirüs pandemisinin olduğunu söyledi. "Pandemi her an her yerde gündemin bir numaralı maddesi. Peki, neden? Nedeni açık; Pandemide bu belalı, bu yapışkan, bu fevkalade tehlikeli virüse paçayı kaptıranların sayısı 100 milyonu çoktan geçti. Bu arada da neredeyse 3 milyona yakın insan hayatını kaybetti" ifadesini kullandı.

'Kovid-19’un kalıcı bozuklukları'

Prof. Müftüoğlu, şöyle devam etti: Peki, mesele sadece hastalanmakla, yalnızca hayat kaybıyla bitiyor mu? Hayır, bitmiyor! Kovid önümüze yeni yeni ve şaşırtıcı faturalar koymaya devam ediyor. Üstelik faturalar adeta tefeci faturası gibi (!) Öde öde bitmiyor. Pandemi yorgunluğu ise o bitmeyen faturaların en önemlilerinden biri. Peki ne var o faturada? Merak edin ve buyurun.

Daha önce de yazdım. Kovid-19’a yakalananların neredeyse 10’da birinde hastalığı takiben yeni bazı sağlık sorunları ortaya çıkıyor. Bunlara 'Kovid-19’un kalıcı bozuklukları' deniyor. Bu bozuklukların başını da 'kronik yorgunluk sorunu' çekiyor. Peki, başkaları da var mı? Var, maalesef."

Müftüoğlu, yeni yayımlanan ve 17-87 yaşları arasında 47 bin 910 Kovid-19 hastasının geriye dönük incelemesine dayanan bir 'yeniden değerlendirme çalışmasının kronik Kovid meselesinde insanları bekleyen sorunların neler olduğunu anlattığını aktardı.

Uzamış Kovid-19'un işaretleri

"Yukarıda belirttiğim meta analiz ve aşağıdaki verileri Dr. Mustafa Özdoğan’ın web sayfasından özetleyerek aktarıyorum.

- BELİRTİ 1: Yorgunluk (yüzde 58)

- BELİRTİ 2: Baş ağrısı (yüzde 44)

- BELİRTİ 3: Dikkat bozukluğu (yüzde 27)

- BELİRTİ 4: Saç dökülmesi (yüzde 25)

- BELİRTİ 5: Nefes darlığı (yüzde 24)

Long Kovid nasıl anlaşılıyor?

Kovid-19 geçirenlerde 'bir süre sonra ortaya çıkan' ilerleyici yorgunluk hali, tekrarlayan baş ağrıları, sisli beyin işaretleri, nefes darlığı ya da hava açlığı şikâyetleri dikkati çeken ilk sorunlar.

Bu gibi sorunları yaşayanlarda yapılan laboratuvar incelemelerinde özellikle akciğer grafileri (bazen tomografi incelemeler de gerekebiliyor) ve kronik bir iltihabın varlığını gösteren laboratuvar incelemeleri (D-dimer, NT-proBNP, CRP, ferritin, prokalsitonin gibi testler) teşhisi kesinleştirmek amacıyla kullanılıyor.

Diğer belirtileri neler?

Kovid-19 geçirenlerde, özellikle de hastalığı ağır atlatıp uzunca bir süre sonra iyileşenlerde, bilhassa da kronik hastalığı olanlar ve kadınlarda; 'uzamış Kovid-19' meselesinin birçok belirtisi var. O belirtilerden en çok dikkati çekenler ise şunlar:

- Kronik öksürük

- Göğüs ağrısı

- Nefes darlığı/hava açlığı

- Uyku apnesi

- Kalp ritmi bozukluğu

- Sisli beyin/unutkanlık

- Depresyon/kaygı

- Dikkat bozukluğu/odaklanamama

- Takıntı benzeri ruhsal değişimler.