Milyonlarca memuru ilgilendiriyor! Geriye dönük ödemeler yapılıyor

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 202, 204, 205. Maddeleri şu şekilde; "Evli bulunan Devlet memurlarına aile yardımı ödeneği verilir. Bu yardım, memurun her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışmayan veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık almayan eşi ve çocuklarından her biri için ödenir."

Peki kimler aile yardımı alabilir? Aile yardımı ödemeleri ne kadar arttı? Aile yardımı ile ilgili en çok merak edilen soruların yanıtını Yeni Şafak'tan Ahmet Ünlü verdi. İşte o soru ve cevaplar...

1- Askerde olan çocuklar için aile yardımı ödeneği alınabilir mi?

Devlet memuru olarak çalışan ve 24 yaşındaki çocuğu askere giden bir personelin bu çocuktan dolayı aile yardımı ödeneği alıp almayacağını hususunda şunları söyleyebiliriz.

657 sayılı Kanun'un aile yardımı ödeneğini düzenleyen ilgili maddelerinde 25 yaşını doldurmayan çocukları askere giden memurlara aile yardımı ödeneği verilmesini engelleyen bir husus bulunmamaktadır. Ayrıca, bu konuyla ilgili olarak Maliye Bakanlığı’nın 17.04.2010 tarihli yazısı da aynı mahiyette olduğundan devlet memurlarının 25 yaşını doldurmayan çocuklarından askerde olanlar için aile yardımı ödeneği verilecektir.

2- Üvey çocuk ve evlatlıklar için aile yardımı alınabilir mi?

657 sayılı Kanun'da devlet memurunun, geçimini sağladığı üvey çocukları için aile yardımı ödeneğinin verileceği hüküm altına alınmakla birlikte üvey çocukla ilgili herhangi bir açıklama yapılmamıştır.

Türk Dil Kurumu'nun yaptığı tanıma göre üvey evlat; karı kocanın her birine göre öbürünün ayrı bir eşinden dünyaya gelmiş olan evlattır.

Türk Medeni Kanunu'nda ise üvey çocukların tanımı yapılmamış, ancak, bu kanunun Üvey Çocuklar başlıklı 338'inci maddesinde; “Eşler, ergin olmayan üvey çocuklarına da özen ve ilgi göstermekle yükümlüdürler. Kendi çocuğu üzerinde velâyeti kullanan eşe diğer eş uygun bir şekilde yardımcı olur; durum ve koşullar zorunlu kıldığı ölçüde çocuğun ihtiyaçları için onu temsil eder.” hükmüne yer verilmiştir. Ancak, evlat edinmeye ilişkin düzenlemelere Türk Medeni Kanunu'nda detaylı bir şekilde düzenlenmiş olup, üvey evlattan çok farklı bir husustur ve mirastan da yararlanabilmektedirler. Üvey çocukların ise böyle bir hakkı yoktur.

Bu açıklamalar çerçevesinde hem üvey evlat hem de evlatlıklar için aile yardımı ödeneği yapılmalıdır. Bazen kamu kurumları üvey evlattan evlatlıkları anlayarak aile yardımı ödemesi yapmama yolunu tercih etmektedirler ki bu yanlış bir uygulamadır.

3- Aile yardımı ödeneğinin parasal tutarı ne kadardır?

Aile yardımı ödeneğinin iki unsuru olan eş ve çocuk için ödenen yardım tutarını şu şekilde açıklayabiliriz. Buna göre; eş için ödenecek yardım tutarı; 2273 x 0,235445 = 535,16 TL

Her bir çocuk için; 250 x 0,235445= 58,86 TL, Çocuk 0-6 yaş grubunda ise; 500 x 0,235445= 117,72 TL’dir. Devlet memurlarının maaş ödemelerinde esas alınan memur maaş katsayısı arttığında aile yardımı ödeneği tutarı da artmaktadır.

4- Engelli çocukların aile yardımında farklılık var mı?

Kamu personelinin mali haklarındaki artışı düzenleyen 6. dönem toplu sözleşme metninde; “İlgili mevzuat ve bu Toplu Sözleşme hükümleri uyarınca çocuklar için verilmekte olan aile yardımı ödeneği, Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre en az %40 engelli olan veya Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmeliğe ekli 3 sayılı tabloya göre bu oran ve üzerine denk özel gereksinim durumu olan çocuklar için %50 artırımlı olarak ödenir.” ifadesine yer verilmiştir.

Buna göre, engelli her bir çocuk için; 375 x 0,235445= 88,29 TL, Çocuk 0-6 yaş grubunda ise; 750 x 0,235445= 176,58 TL’dir.

4- Öğrenimi sona eren çocuklar için aile yardımı ödeneği alınabilir mi?

Aile yardımı ödeneğinin memurların çocuklarına ödenmesinde esas alınan diğer şartların yanında 25 yaşının doldurulup doldurulmadığı da önemlidir. Dolayısıyla orta öğrenimi veya üniversiteyi bitiren çocukların yaş şartını taşımaları halinde bu ödemeden faydalanmalarına herhangi bir engel bulunmamaktadır.

Ancak, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre 18 yaşını dolduran ve üniversiteyi kazanamayan erkek çocuklar, bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamından çıktığından, bunlar Genel Sağlık Sigortası primi ödemeden sigortalının sağlık yardımından faydalanamayacaklardır. Dolayısıyla bu çocuklar aile yardımı almakla birlikte sağlık yardımından faydalanamazlar.

5- Burs alan veya devletçe okutulan çocuklara aile yardımı ödeneği verilir mi?

Çocuk için aile yardımı ödeneği verilmeyecek haller başlıklı 206'ncı maddesinde; burs alan veya devletçe okutulan çocuklar için aile yardımı ödeneğinin verilmeyeceği belirtilmiştir. Ancak 6. dönem toplu sözleşme metninde aksi yönde ifadeye yer verildiği için toplu sözleşme hükmü esas alınacaktır.

Buna göre, 6. dönem toplu sözleşme metninde; burs alan veya devletçe okutulan çocuklar için aile yardımı ödeneği verilmesi başlığı altında şu ifadelere yer verilmiştir: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 202'nci maddesi ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nun 153'üncü maddesi uyarınca çocuk için verilmekte olan aile yardımı ödeneği, burs alan veya devletçe okutulan çocuklardan anılan kanunlarda bu ödeneğin verilmesine ilişkin diğer şartları taşıyanlar için de aynı usul ve esaslar dahilinde ödenir.

6- Yetim aylığı alan çocuklar için aile yardımı alınabilir mi?

Memur olan eşin vefat etmesi nedeniyle çocukların yetim aylığı alması halinde aile yardımı ödemesi yapılıp yapılamayacağı hususunda şunları söyleyebiliriz.

657 sayılı Kanun'un 202 ve 206'ncı maddelerinde hangi hallerde çocuk yardımı alınacağı ve bu ödemenin kesileceği açıkça belirtilmiştir. Çocuklar için ödenen çocuk yardımının kesileceği haller arasında yetim aylığı almamak diye bir şarta yer verilmemiştir. Bu nedenle yetim aylığı alan çocuklar için de aile yardımı ödeneği verilecektir.

7- Geriye dönük aile yardımı ödeneği alınabilir mi?

Kamu personelinin mali haklarındaki artışı düzenleyen 6. dönem toplu sözleşme metninde; “Aile yardımından yararlanılabilecek eş ve çocuk durumunda meydana gelen değişiklikleri daha sonraki tarihlerde bildiren personele, ilgili mevzuatı uyarınca aile yardımı ödeneği verilmesi koşullarının mevcut olması ve 01/10/2021 tarihinden öncesine taşmaması kaydıyla, anılan bildirime dayanılarak aile yardımı ödeneğinden yararlanabileceği tarihten önceki üç aya kadar olan dönem için de aile yardımı ödenekleri verilir.” hükmüne yer verilmiştir. Bu hüküm çerçevesinde geriye yönelik aile yardımı yapılabilmektedir.