Otuz yıl üzeri emekli ikramiye hakkında son durum ne?

30 yıl üzeri hizmetle 2015 yılı öncesinde emekli olanların ikramiye farklarının alınması yargı yoluyla mümkün olabilirken Başbakan Binali Yıldırım imzasıyla TBMM'ye sevk edilen Tasarı ile mahkemesiz alınabilmesi öngörülüyordu. 

Emekli memurların bugünlerdeki bir umutları da 30 yıl üzeri hizmete ikramiye ödenmesini öngören yasanın Anayasa Mahkemesince iptali sonucu doğan ekstra ikramiye hakkı idi.

Konuyu Hatırlayalım

Emekli ikramiyesine esas hizmet süresinin hesabındaki otuz yıllık üst sınır Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmişti. Yani iptal öncesi 35 yıl 40 yıl hizmeti olan memur da 30 yıl hizmet olan memur gibi 30 yıllık ikramiye alabiliyordu. Bu adaletsiz sınır Yüksek Mahkemece iptal edilmişti.

Bu durumda Anayasa Mahkemesi kararının yürürlük tarihi olan 07.01.2015 tarihinden sonra ilk defa aylık bağlananlara ödenecek emekli ikramiyesinde otuz yıllık üst sınır aranmamaya ve ilgililerin emekli ikramiyesine müstahak oldukları hizmet sürelerinin tamamından her tam hizmet yılına karşılık emekli ikramiyesi ödenmeye başlanmıştı.

Anayasa Mahkemesi’nin 2013/111 Esas ve 2014/195 Karar sayılı iptal kararının yürürlüğe girdiği tarihten önce aylık bağlananlar ile emekli ikramiyesini almadan vefat edenlerin dul ve yetimlerine, otuz fiili hizmet yılından fazla süreler için emekli ikramiyesi ödemesi normal yoldan yapılmıyordu.

Ancak, söz konusu uygulamaya karşı açılan iptal davaları SGK aleyhine sonuçlanmış ve bu çerçevede, faiz ve yargılama gideri ödenmemesi amacıyla konunun yasal düzenleme yapılması suretiyle çözüme kavuşturulmasının uygun olacağı Hükümetçe değerlendirilmiş ve Başbakan Binali Yıldırım imzasıyla 06.06.2016 tarihinde TBMM’ye sevk edilmişti.

Dava Süreci

Tasarı henüz yasalaşmadığı için ilgililerin başvurusunu SGK 60 gün içinde cevaplamazsa bu tarihten sonra başlayacak altmış günlük süresi içinde dava açılabilir.

Dava kazanıldıktan sonra SGK ikramiye farkını ödüyor ancak 15 gün içinde karar düzeltme talebinde de bulunuyor.  Ancak bu talebi de ret ile karşılaşıyor.

Tasarının İçeriği

TBMM’ye sevk edilen yasa tasarısı otuz yılı aşan her bir tam hizmet yılı için görevlerinden ayrıldıkları tarihteki emekli keseneğine esas aylık unsurları üzerinden ve aylıklarının başlangıç tarihindeki katsayılar dikkate alınarak tahakkuk ettirilip ödenmesini, ödemenin de sıra ile yapılmasını öngörüyor.

Örneğin düzenlemenin yürürlüğe girmesini takip eden bir yıl içinde müracaat edenler 7.500 TL kadarını başvurularından itibaren üç ay içinde, varsa kalan kısmını ise yasal faiziyle birlikte takip eden yılın aynı ayı içerisinde alabilecekler. Yasa yürürlüğe girmeden önce başvurmuş ama dava açmamış olanların başvuruları yürürlük tarihinde yapılmış sayılacak. 

Kaç Kişiyi İlgilendiriyor?

Bu düzenlemenin otuz yılı aşkın sürede hizmeti olan yaklaşık 408 bin Emekli Sandığı emeklisi için yaklaşık 2 Milyar TL maliyet öngörülüyor. Bu maliyetin 1,1 Milyar Türk Liralık kısmının 2016 yılı bütçesini; 900 Milyon Türk Lirası anapara ile 80 Milyon Türk Lirası faiz tutarı kadarının da 2017 yılı bütçesini etkileyebileceği değerlendirilmekteydi.

İşte bu ödemelerin muhtemelen 2016 yılı bütçesini etkilememesi düşüncesiyle tasarı beklemeye alınmış bulunuyor.

Komisyonlardaki Durum

Yasa değişikliğine ilişkin esas komisyon olan Aile ve Sosyal İşler Komisyonu bu konudaki raporunu olumlu yönde vermiş iken tali komisyonlar olan Plan Bütçe Komisyonu, Adalet Komisyonu, Anayasa Komisyonu ve AB Uyum Komisyonu tasarını görüşülüp incelenmesini bekleterek 2017 yılına devredilmesini sağlayacakları anlaşılıyor.

Önemli Nokta

Tasarının içeriğinden emeklilerin 30 yıl üzeri hizmete ilişkin ikramiye hakkı konusunda yargı kararıyla kazandıkları hakların bir adım öte geçmemeye çalışıldığı anlaşılıyor. Zira ödenecek ikramiye hesabında memurun emekli olduğu tarihte geçerli memur maaş ve taban aylık katsayılarının kullanılmasını öngörüyor. Bu da demek oluyor ki 2014 yılı ve bun yakın tarihlerde emekli olacaklar hatırı sayılır bir ikramiye alabilecek iken eski tarihlerde emekli olanlar için yine “Dağ fare doğuracak”

Yıllara göre emekli memurların 30 yıldan fazla her bir hizmet yılı için alacakları ikramiye tutarlarının tutarları derece/kademe ve ek göstergelerine göre aşağıdaki biçimde alabilecekler.

Örneğin Şubat 1995 yılında 35 yıl hizmetle emekli olmuş bir hekimin alacağı fazladan 5 yıllık ikramiye tutarı 123 TL iken, Temmuz 2001 ayında 36 yıl hizmetle emekli olmuş üniversite mezunu 3000 ek göstergeli bir başka memur 6 yıllık fazlalık hizmet için 2.476,74 TL ikramiye alabilecek. Keza 2014 Mart ayında 32 yıl hizmetle emekli olmuş üniversite mezunu bir başka (Şef) memur ise iki yıllık bir fazlalık için 4.081,40 TL ikramiye alabilecek.

Elbette yine 2014 yılında 40 yıl hizmetle emekli olmuş bir mühendis ise fazladan 10 yıl için 25.873,90 TL ikramiye alabilecek. 

Tasarı işte bu ikramiyelerin ödeme tarihindeki memur maaş ve taban aylık katsayılarıyla ödenmesini öngörmüyor.

Diğer tarihlerde emekli olanlar ise gösterge ve ek göstergelerine göre ne kadar ikramiyeye hak kazanabileceklerini yazımız ekindeki tarafımdan hazırlanan ve daha önce yine bu köşeden paylaştığım (Ancak kimi emek hırsızlarınca kaynak veya isim gösterilmeden kullanılan) tablodan görebilirler.

Emekli memurların kazandıkları yargı kararları da zaten emekli aylığının bağlandığı tarihteki katsayılardan ikramiye ödenmesi yönünde çıkıyordu. Mahkemelerce karara bağlanan faiz ise memurun 07.01.2015 tarihinden sonra 30 yıl üzeri ikramiyesini yazılı olarak talep ettiği tarihten yargı kararı sonucu ödemenin yapıldığı tarihe kadar olan gecikmeyi tazmin edecek nitelikte bulunuyor.

Tasarının mevcut halinde de ikramiyelerin yasal faiziyle ödenmesini öngörüyor ama faiz başlangıç tarihi iptal sonrası talep tarihinden başlıyor. Yani örneğin 1994'te emekli olan kişi 1994'ten beri yasal faizle alacak diye bir hak söz konusu bulunmuyor. 1994'te emeklilikten doğan bir ikramiye için 2015-2016 yıları arası için ödenecek yasal faiz bir anlam ifade etmeyecek.

Umarız en kısa zamanda tasarı yasalaşır ve en azından 2017 yılı başında emekli memura güzel bir sürpriz olur. Ve umarız ki tasarı 30 yıl üzeri hizmetle emekli olan ve o zamanki yasal düzenleme engeli nedeniyle almadığı 30 yıl üzeri ikramiyenin emekli aylığının bağlandığı tarihteki katsayılardan değil, ödeme tarihinde geçerli olan katsayılardan bağlanacak şekilde yasalaşır.