Stajyerlerin sigortalı çalışmasında ipuçları

Rize’den okurumuz Temel Karakeçeli soruyor: “Bünyamin bey, şirketimize yaz ayında iki tane stajyer çalışıyor. Ama bunları nasıl sigortalı göstereceğimizi bilmiyoruz. Stajyerlerin birini okulu gönderdi, birinin çalışmasını ise iş öğrensin diye babası rica etti. Bu çocukları nasıl sigortalı gösterebiliriz? Hata yapmak istemiyoruz, SGK’ya nasıl bildirmemiz gerekiyor?”

Sayın okurum, stajyerlerin sigortalılığı çok karıştırılan ve merak edilen bir sigortalılık türünü oluşturuyor.

Yaz ayları geldiğinde staj yapan öğrencilerin sayısının arttığını görüyoruz. Konu ile ilgili okurlarımızdan sıkça soru geliyor.

Normal koşullarda yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler iş kazası ve meslek hastalığı sigortasına tabi oluyorlar ve eski tabirle SSK’lı (4/1-a’lı) sigortalı sayılıyorlar. Keza bu stajyerlerden bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanların ayrıca GSS (Genel Sağlık Sigortası) kapsamında primlerinin de ödenmesi gerekiyor.

Ancak her öğrenci ayni statüde değil, önemli farklılıklar var.

Stajyerler nasıl sigortalı gösterilir, hangi stajyerlere ücret ödemek gerekir, hangilerine sigorta yapmak zorunlu? Ayrıntılı olarak açıklayalım.
 

Stajyerler Kaça Ayrılıyor?

Stajyer kavramı işyerlerinde çalışan tüm öğrenciler için kullanılsa da ülkemiz sosyal güvenlik sistemi açısından stajyerlerin hepsi ayni statüde değil.

Buna göre üç farklı stajyer var:

İlk stajyerler üniversitelerinde zorunlu staj yapan öğrenciler. Bu öğrenciler, okullarını bitirmek veya derslerinde geçebilmek için staj yapmak zorunda oluyorlar.

İkinci grup, okullarında zorunlu staj olmasa da staj yapmak isteyen öğrenciler. Bunların üniversiteleri staj yapmalarını uygun buluyor ve öğrencileri resmi yazı yazarak staja gönderiyor.

Son grup ise, öğrenci olmalarına karşın üniversitelerinden habersiz veya bağımsız olarak staj yapan öğrenciler. Bunların bir kısmı meslek veya iş öğrenmek üzere yaz aylarında işletmelerde ve şirketlerde çalışıyorlar ama okulları tarafından değil kendileri veya aileleri tarafından işe yerleştiriliyorlar.
 

Zorunlu Stajda Primleri Okul Öder

İşte bu üç grup stajyerin de sigortalı olma şartları farklı.

Bu gruplardan ilki olan yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrencilerden okudukları eğitim kurumunda zorunlu staj şartı bulunanlar ile ikinci grup yani stajı zorunlu olmasa da okullarınca uygun görülenlerin okulları tarafından sigortalı yapılması söz konusu.

Bu tür öğrenciler stajyer olarak çalışmaya başladıkları tarih itibariyle sigortalı sayılıyorlar.

Bu öğrencilerin en önemli özelliği sigorta primlerinin onları staja yerleştiren okulları tarafından ödenmesi…

Üçüncü grup olan kendi isteği ile staj yapan veya ailesi tarafından iş öğrensin diye işe verilen öğrencilerin ise normal sigortalı olması gerekiyor. Başka bir deyişle, bu öğrenciler tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmak zorundalar ve bunların primleri aynen normal bir çalışan gibi işverenleri tarafından ödeniyor. Zira bunlara halk arasında stajyer denilse de Mesleki Eğitim Kanunu kapsamında stajyer sayılmıyorlar, normal çalışan gibi işlem görüyorlar.
 

Stajyere Ücret Ödemek Zorunlu mu?

Burada akla gelen bir konu da stajyer öğrencilere ücret ödenmesinin zorunlu olup olmadığı…

Teknik eğitim fakültesi veya meslek yüksekokulu gibi mesleki ve teknik eğitim yapan üniversite bölümlerinde okuyan öğrencilerin stajyer olması halinde bunlara ücret ödemek kanuna göre zorunlu.

İşverenin ne kadar ödeyeceği ise işyerinde çalıştırdığı çalışan sayısına göre değişiyor. Yirmi ve üzerinde çalışanı olan işyerlerinde en az 273,13 TL ücret ödemek gerekiyor.

Yirmiden az (19 ve daha az) personel çalıştıran işyerlerinde ise 136,57 TL’den az ücret ödenmemesi gerekmekte.

Keza bu şekilde teknik veya mesleki eğitim öğrenciler için ödenen ücretten vergi kesilmiyor… Sigorta primleri de işverenleri tarafından ödenmekte…
 

Diğer Stajyerlerde Ücrete Vergi Uygulanır

Mesleki Eğitim Kanunu kapsamında olmayan üniversite öğrencilerine ise mesleki eğitim mevzuatı açısından ücret ödeme zorunluluğu yok.

Kendi isteği ile staj yapan veya ailesi tarafından iş öğrensin diye işe verilen öğrencilere ücret ödenmesi halinde bu ücretten vergi kesintisi yapılması da gerekiyor.

Tabii ki burada asgari ücret zorunluluğunun ülkede genel bir zorunluluk olduğunu hatırlatmak gerek…

Okulları tarafından gönderilmeyen, gönüllü staj yapan stajyer öğrenciler ücretsiz de çalıştırılsalar bunlar için sigorta priminin asgari ücret üzerinden kesileceğini ve işverence SGK’ya 4/1-a sigortalısı (eski tabirle SSK’lı) bildirileceklerinin altını çizmek gerek.

---

Kıssadan Hisse

"Küçük şeylere gereğinden çok önem verenler elinden büyük iş gelmeyenlerdir."

— Platon

---

Sorularınız:

Yazarın tüm yazıları için: