Tarife planıyla elektriğe gizli zam!

Kamunun elindeki elektrik dağıtım şirketlerinin tamamı, özelleştirme yöntemiyle satıldı.

Elektrik ucuzlamadığı gibi sık sık yaşanan kesintiler de abonelerin tepkilerine neden oldu. En çok tepkiyi yüksek faturalar alırken; EPDK’nın dağıtım, sayaç okuma, iletim, kayıp-kaçak bedelleri gibi tarife kalemlerinde şirketler lehine yaptığı değişiklikler faturalara gizli Zam olarak yansıyor.

Uzmanların yaptığı hesaplamaya göre sadece perakende hizmet ve kayıp-kaçak bedelleri üzerinden geçen yıl yapılan düzenlemelerle bazı şirketlere yaklaşık 1 milyar lira ek kaynak sağlandı.

"TÜKETİCİ HAKKI KORUNMALI"

Zaman'ın haberine göre, uzmanlar, tarife değişikliklerinin gizli zam anlamına geldiğini vurgulayarak ‘EPDK, şirketlerin hakkını koruduğu kadar tüketici hakkını da korumalı.’ değerlendirmesi yaptı. EPDK ise ‘tarife bileşenlerinde değişiklik ve elektriğe gizli zam’ konusunda bir bilgilendirme yapmadı.

2013 yılı itibarıyla satışı tamamlanan 21 dağıtım bölgesinde elektrik hizmetleri özel şirketler eliyle yapılmaya başlandı. Elektrik piyasası mevzuatı gereği dağıtım şirketlerinin satışa sunduğu elektrik birim fiyatları (tarifeler) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından belirleniyor.

Kurum her yıl; 1 Ocak, 1 Nisan, 1 Temmuz ve 1 Ekim tarihlerinde girdi maliyetlerini dikkate alarak elektrik birim fiyatlarını açıklıyor. Dağıtım şirketlerinin kâr marjı da Kurul tarafından belirleniyor.

Kurul özelleştirme sürecinde perakende satış şirketlerinin yüzde 2,33 olan brüt kâr marjını yüzde 3,49‘a çıkarmıştı. Artış ihale sonrası yapıldığı için kamuoyunda uzun süre tartışıldı.

MİLYONLARCA LİRA AKTARILDI

Yüksek elektrik faturalarının en önemli nedenlerinden birisi de, tarifelerde yapılan değişiklikler gösteriliyor.

EPDK’nın tarifelerde sık sık dağıtım şirketleri lehine düzenleme yapması tepki alırken sektör uzmanlarının yaptığı hesaplamaya göre sadece geçen yıl perakende hizmet bedelindeki artışla şirketlere milyonlarca lira ilave kaynak aktarıldı: ‘EPDK, sayaç okuma ve faturalandırma hizmetine karşılık alınan Perakende Hizmet Bedeli (PSH) üzerinden 31 Aralık 2013-31 Aralık 2014 dönemi içerisinde tarife değişiklikleri ile elektrik dağıtım şirketlerine yaklaşık 600 milyon lira ilave kaynak sağladı.’

Tarifede yer alan diğer kalemlerde de şirketler lehine düzenlemeler yapıldığına dikkat çeken uzmanlar, ‘Tarife değiştirilirken tüketiciler de düşünülmeli. Şirketler lehine yapılan iyileştirmeler, tüketicilere de yansıtılmalı’ ifadelerini kullandı.

DAHA FAZLA KAÇAK PARASI ALINDI

Elektrik birim fiyatlarını etkileyen en önemli tarife kalemlerinden birisi de kayıp-kaçak bedeli. Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) kayıp-kaçak bedeline tepkili: EPDK’nın kayıp-kaçak hedeflerinde şirketler lehine düzenleme yapması tüketicilerin daha yüksek fatura ödemesine neden oluyor.

EMO hesaplamasına göre 2013 yılında 5 bölgede tarifeye yansıtılan hedef kayıp-kaçak bedelinde yapılan artışla sadece mesken abonelerinden 451,5 milyon TL fazla tahsilat yapıldı. Bu bedel üzerinden kesilen Enerji Fonu, TRT payı, Belediye Tüketim Vergisi ve KDV de eklendiğinde fazladan yapılan tahsilat 575,4 milyon TL’ye çıkıyor.

2014 tüketim verileri açıklanmadığı için 2013 yılı tüketimi baz alındığında yine aynı bölgeler için yapılan hedef artırımının hane kullanıcılarına bir yıllık bedeli vergi ve fonlar dahil 515 milyon lira oldu. Ayrıca 2013 yılı tüketiminin 2015 yılında gerçekleşeceği öngörülürse Ocak 2015’ten itibaren yürürlüğe konulan tarife üzerinden hedefler yükseltildiği için bu yıl haksız yere hanelerden 563,7 milyon TL tahsil edilecek.

EMO, ocak ayında da, toptan elektrik satışı yapan kamu şirketi TETAŞ’ın yüzde 8’lik indirimin faturalara yansıtılmayarak elektriğe gizli zam yapıldığını açıklamıştı.

EPDK'DAN YALANLAMA GELDİ

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunca (EPDK), elektrik fiyatlarının belirlenmesinde elektrik tedariki, tüketiciye ulaştırılması kapsamında oluşan maliyetlerin dikkate alındığı, bu maliyetlerde artış olduğu dönemlerde açıktan fiyatların artırıldığı ve gizli zam yapılmadığı belirtildi.

Bazı basın yayın kuruluşlarında 2014 yılında elektriğe gizli zam yapıldığına yönelik haberler üzerine EPDK'dan konuya ilişkin AA'ya yazılı açıklamada bulunuldu.

ELEKTRİK FİYATLARI 3 AYDA BİR BELİRLENİYOR

Elektrik fiyatlarının her 3 ayda bir EPDK tarafından belirlendiği ve fiyatların belirlenmesinde elektrik tedariki ve bunun tüketiciye ulaştırılması kapsamında oluşan maliyetlerin dikkate alındığı belirtilen açıklamada, "Bu maliyetlerde artış olduğu dönemlerde açıktan fiyatlar artırılmakta, gizli zam yapılmamaktadır. 2014 yılı içerisinde sadece 1 Ekim'den itibaren geçerli olacak şekilde fiyatlarda artış olmuş onun dışında gizli veya açık zam yapılmamıştır" ifadelerine yer verildi.

Dağıtım şirketlerince gizli zam yapıldığı iddialarının gerçeği yansıtmadığı, bunun sistemin bilinmemesinden kaynaklandığı kaydedilen açıklamada, dağıtım şirketlerinin 2011-2015 yıllarını kapsayan dönemde yıllık bazda ne kadar gelir elde edeceğinin 2010 yılında belirlendiği, bu gelirlerin elektrik faturalarında yer alan fiyatlar üzerinden toplandığı ve bunun dışında dağıtım şirketlerine ilave gelir sağlayacak bir uygulamanın söz konusu olmadığı bildirildi.

Tüketim dalgalanmaları sonucu öngörülen gelirlerin elde edilememesi durumunda ise dağıtım, iletim, perakende satış hizmeti (PSH) gibi birim bedellerde oluşan eksik veya fazla gelirin sonraki dönemde elde edilmesini sağlayacak düzeltmelerin yapıldığı ifade edilen açıklamada, konuyla ilgili çıkan haberlerde örnek verilen PSH bedelindeki değişikliğin sebebinin tamamıyla tüketimdeki dalgalanma olduğu ve şirketlerin topladığı gelirlerde bir artışın kesinlikle olmadığı kaydedildi.