Yeşil pasaportta işadamı - memur tartışması

Yeşil pasaport memurlara yurtdışına çıkarken büyük kolaylıklar sağlıyor. Mehmet Şimşek'in yakın zamanda dile getirdiği işadamlarına yeşil pasaport verilmesi açıklamasında memurların emsal gösterilmesi ne kadar doğru? İşte yeşil pasaport ile ilgili ayrıntılar...

Ekonomiden sorumlu Devlet Bakanı Mehmet Şimşek'in Sanayicilerin yeşil pasaport talepleri hakkında "Sanayicilerin yeşil pasaport taleplerine de değinen Şimşek, "Ben sanayicimizle aynı fikirdeyim. Kesinlikle memurlara yeşil pasaport verilmemesi lazım, sanayicimize yeşil pasaport verilmesi lazım ama aslolan da Türkiye'deki ayyıldızlı pasaportumuzun itibarını yükseltmektir." biçimindeki demeci  basına yansıdı.

Beyanatın hangi saikle verildiğini ne gibi bir soruya karşılık verildiğini orada olmadığım için bilemiyorum. Ama memurlarla ilgili kısmına dair benim de söyleyeceklerim var.

YEŞİL PASAPORT VE DERECE

Yeşil pasaport en az 3 üncü dereceli kadrolarda görev yapmış memurlara verilen bir hak.

Hususi damgalı (Yeşil) pasaportlar;

Türkiye Büyük Millet Meclisi eski üyeleri, eski bakanlar ile birinci, ikinci ve üçüncü derece kadrolarda bulunan veya bu kadrolar karşılık gösterilmek veya T.C. Emekli Sandığı ile

ilgilendirilip emekli kesenekleri bu derecelerden kesilmek suretiyle sözleşmeli olarak çalıştırılan Devlet memurları ve diğer kamu görevlileri ile birinci derece kadro ile emekliliğe hak kazanmış olan belediye başkanlarına; diplomatik pasaport verilmesini gerektiren vazifelerden başka herhangi bir resmi vazife ile veya kendi hesaplarına yabancı ülkelere gittikleri zaman verilen bir hak oluyor.

 HER MEMURA YEŞİL PASAPORT VERİLMİYOR

Yeşil pasaportlar vizesiz veya daha kolay vize ile yurtdışına seyahat imkânı tanıyor. Zira bazı ülkeler yeşil pasaportlulardan vize istemiyorlar. Üçüncü derece kadro her unvan için söz konusu değil bu bir. Memur maaşa esas derecesi veya emekliliğe esas derecesi ne olursa olsun bulunduğu kadro 3'üncü dereceden daha alt bir kadro ise yeşil pasaporta hak kazanamıyor. Yani daha kariyerli ve daha üst bir görevde çalışan memura bu hak tanınıyor ki bulunduğu yeri kolay kolay göz ardı edemesin.

1 inci , 2 nci ve 3 üncü derece kadroları mevcut unvanlar için de bu kadrolara gelmek için istisnalar hariç 10 yılı aşkın bir zamanın memurlukta geçmiş olması gerekiyor. Yani memur üçüncü derece kadroya geldiğinde göz ardı edemeyeceği bir hayat garantisi edinmiş oluyor.

 İSTİFA EDEN MEMURUN DA YEŞİL PASAPORT HAKKI BULUNUYOR

Öyle ki göz ardı edilemeyecek bu hak nedeniyle en az 3 üncü derece kadroya geldikten sonra istifa eden memurun da bu hakkı oluyor.

PASAPORTTA MEMUR-İŞ ADAMI MUKAYESESİ

Yeşil pasaport bir devletin kendi başına çıkarttığı bir hak değil, öyle olsa Devletimiz herkese verir, herkes sevindirilirdi. Ama kazın ayağı öyle değil, bunun bir de karşı ülke ayağı var. Pasaport bir ülkeden diğerine geçmekte kullanılan bir belge olduğuna göre bir ülkenin diğer ülkeleri dışlayarak kendi başına bir uygulamaya girişmesi söz konusu değil. Bu tür ülkeler arası gidiş-gelişi kolaylaştırıcı haklar uluslararası anlaşmalarla şekilleniyor.

Bu tür hakların uluslararası protokollerde ana belirleyici gelişmiş ülkeler oluyor maalesef ve bu nedenle de ana saiki gelişmiş ülkelerin kendilerine iltica veya kayıt dışı çalışma endişesi oluyor. Bu bakımdan Türkiye Cumhuriyeti devletinin anlaşma imzaladığı devletler çalışma yaşamının en verimli dönemini devlet kadrolarında geçirmiş, ülke içinde bir sosyal güvencesi olan memurların ülkelerine gelmesinden endişe etmiyor. Üstelik parasal gücü nedeniyle memurların öyle zırt pırt seyahat edecek ekonomik gücü de olmuyor. Çoğu memur bu nedenle pasaport müracaatı bile yapmıyor. Yapanların da çoğu ağırlıklı olarak hac vazifesi münasebetiyle kullanıyor.

 DÖNEMSELLİK DEĞİL SÜREKLİLİK ARANIYOR

Sanayici veya iş adamının dönemsel olarak memurdan daha fazla ekonomik ve sosyal gücü olabilir. Girişimcilik bazen çok kazandırır yaşam standardı memurlarla kıyaslanamayacak kadar yüksek düzeyli olabilir, mamafih iflas edip sıfırı tüketebilir de. Hatta Bağ-Kur primlerini bile ödeyemeyip emeklilik hakkını elde edememiş durumda bile olabilir.

Yani serbest girişimciliğin yabancı ülkeleri uluslararası giriş-çıkış açısından rehavete sokacak bir garantisi yoktur, onların nazarında serbest çalışan girişimcinin iltica etme, orada çalışma hayatına devam ederek şansını bir de orada deneme ihtimali memura nazaran daha yüksektir. Bu da diğer ülkeleri rahatsız edici bir olasılık olmaktadır. İşte tam da bu nedenlerle bugüne kadar memurun yeşil pasaport hakkı olurken ekonomik açıdan daha iyi durumdaki serbest çalışanların olmamıştır.

GENİŞLEME OLUMLUDUR

Tüm bunlara karşın yeşil pasaport uluslararası seyahati kolaylaştırıcı bir hak ise ve bunun genişletilmesini elbette herkes memnuniyetle karşılamalıdır. Böylelikle ülkemiz iş adamlarının ticaret ve işbirliği kapasitesi genişleyebilir ve bundan ülkemiz de kazanır. Bunda kuşku yoktur, ama buradan aynı hakkın memurlar için kaldırılmasını gerektirir bir husus da görmek doğru değildir. Çünkü yeşil pasaportun memurlara verilmesini yanlış yapan bir sorun bulunmamaktadır.

 Son tahlilde yeşil pasaport konusunda sanayici ve iş adamıyla memur mukayesesi kısır ve faydasız bir abesle iştigalden öte bir şey değildir.

BİR SORU BİR CEVAP

25.07.1966 doğumluyum. 18 yaşından önce üniversitede okurken yaz tatillerinde inşaat işçiliği yaptım. 1881-1984 yılları arasında 310 gün inşaat işçiliği yaptım. 1988 yılı Ağustos ayından 1989 yılı Kasım ayına kadar askerliğimi yedeksubay olarak yaptım. 1990 yılında ise 77 gün yine 4/a lı (sigortalı olarak) çalıştım. 1990 yılı Şubat ayından bu yana ise 4/c li olarak kamu kurumunda memur olarak görev yapmaktayım. Sayın Hocam, yaş itibariyle hangi yaşta ne zaman emekli olabilirim? Rumuz: Aydın

Sayın Okurum,

18 yaş öncesi SSK günlerinizin intibak işleminde değerlendirilmese bile Emekli Sandığı'ndan emeklilikte yaş ve hizmet süresi hesabında değerlendirilmesi gerekiyor. Yani 23.05.2002 tarihi itibariyle 25 yılı doldurmanıza kalan süre hesabına göre Emekli Sandığı'ndan (4/c sigortalılığından) emeklilik bakımından 50 yaşına tabisiniz. Yedeksubaylık sürenizdeki 1 yıllık rütbeli dönemden dolayı ayrıca kazandığınız 3 ay fiili hizmet süresi de hizmetinize eklenmeli. Bu çerçevede 25.07.2016 tarihinden itibaren emeklilik dilekçenizi verebilirsiniz. Yedeksubaylığınız da dâhil olmak üzere 27 yıl üzerinden ikramiye almanız gerekiyor. 28 yıl 8 ay üzerinden de aylık hesaplanması ve aylık bağlama oranınızın yüzde 78,75 olması gerekiyor. Aslında 2009 yılı başında SSK statüsüne geçseydiniz 2012 yılında SSK'lılıktan emekli olabilirdiniz.

Bu yazının tüm hakları Memurhaber.com'a aittir. "www." biçiminde aktif bağlantı kurulabilir, açık kaynak gösterilmek kaydıyla içerik kullanılabilir. Açık kaynak göstermeden yapılan alıntılar için yasal takip yapılacaktır.