Asgari ücret zammı neleri etkileyecek?

Net asgari ücretin yılbaşında 1.300 liraya çıkacak olması işçiden, işverene kadar geniş kesimi etkileyecek. Kısa vadede en fazla etkilenecek olanlar ise doğum, askerlik veya yurtdışı borçlanması yapanlar olacak. Borçlanmayı yeni yıla sarkıtanlar ise yüzde 29 daha fazla ödemek zorunda kalacaklar. Doğum borçlanmasını yeni yıl girmeden yapanlar bir çocuk için 2 bin 859 lira daha az ödeyecek. Net asgari ücretin yılbaşından itibaren yüzde 30 artarak bin 300 liraya çıkacak olması, işçisinden işverenine, gencinden yaşlısına, esnafından part time çalışan taksicisine kadar herkesi 25 ayrı kanaldan etkileyecek.

Etkilerin kimisi yük getirirken, kimisi de avantaj sağlıyor. Kısa vadede en fazla etkilenecek olanlar ise Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan (SGK) doğum, askerlik veya yurtdışı borçlanması yapanlar olacak. Borçlanmayı yeni yıla girmeden yapanlar kazançlı çıkacak. Yeni yıla sarkıtanlar ise yüzde 29 daha fazla ödemek zorunda kalacaklar. Doğum borçlanmasını yeni yıl girmeden yapanlar bir çocuk için 2 bin 859 lira, üç çocuk için ise 8 bin 577 lira daha az para ödeyecekler. Gelecek hafta yeni hükümetin kurulmasının hemen ardından Asgari Ücret Tespit Komisyonu da 2016 yılı asgari ücretini belirlemek için çalışmalarına başlayacak. Başbakan Ahmet Davutoğlu, önceki hafta bir araya geldiği emek ve iş dünyasının temsilcilerine, asgari ücret üzerindeki vergi yükünün aşağı çekilmesi için çalışma yaptıklarını söyledi. Vergi indiriminin, daha önce olduğu gibi yine çocuk sayısı dikkate alınarak kademeli şekilde hayata geçirilmesi bekleniyor. Halen üç çocuğu bulunan ve eşi çalışmayan asgari ücretlilerden vergi alınmıyor.

PRİMİ KENDİ ÖDEYENLER

İşçi, işveren ve Bağ-Kur'luların yanı sıra Genel Sağlık Sigortası (GSS) primi ödeyenler, isteğe bağlı sigortalılar, ayda 30 günden az çalıştıkları için eksik günlerinin primini kendileri ödemek zorunda kalanlar, Türk müteahhitler tarafından yurtdışına işçi olarak götürülenler de etkilenecek. Ancak, asgari ücretteki artıştan olumlu etkilenenler de var. İşsizlik maaşı ve evde bakım ücreti alanlar, 65 yaş aylığı, engelli aylığı ve GSS için gelir testi yaptıran düşük gelirliler olumlu etkilenecekler arasında yer alıyor. Asgari geçim indiriminin (AGİ) herkes için yükselecek olması nedeniyle, işçi ve memur yaklaşık 16 milyon ücretli çalışan daha fazla para alacak. 

GURBETÇİNİN BORÇLANMA MALİYETİ 50.7 BİN LİRA ARTACAK

Yurtdışındaki Türk vatandaşı işçilere, çalışmadıkları süreler için borçlanarak emeklilik hakkı sağlanıyor. Bunun için 7.200 gün prim ödemesi gerekiyor. Primler, asgari ücret ile asgari ücretin 6.5 katı arasında belirleyebildikleri kazanç üzerinden hesaplanarak ödeniyor. Borçlanmak için önceden hazırlığını yapmış olan gurbetçilerin ellerini çabuk tutmaları gerekiyor. Aksi takdirde, 2016 yılına kalırsa 50 bin 731 lira daha fazla ödeme yapmak zorunda kalacaklar. 

ASKERLİK İÇİN BORÇLANMADA ZARAR BİN 430 LİRA

En çok borçlanma er ve erbaş olarak ya da yedek subay okulunda geçen askerlik süreleri için yapılıyor. Bir yıllık askerlik borçlanması için yıl başına kadar 4 bin 890 lira ödemek yeterli iken, 1 Ocak 2016 tarihinden sonra 6 bin 320 lira ödenmesi gerekecek. Yeni yılda yapılması gereken fazladan ödeme bin 430 lira olacak.

YER ALTI MADEN İŞÇİLERİNE 600 LİRA ZAM

Asgari ücretin bin 300 liraya çıkmasından faydalanacak kesimlerin başında yer altı maden işçileri geliyor. Soma faciasından sonra yapılan düzenlemeyle taban ücretleri asgari ücretin iki katına çıkartılan yer altı maden işçileri, yıl başından itibaren 2 bin lira yerine 2 bin 600 lira ücret alacaklar. 

ASGARİ ÜCRET 25 KANALDAN ETKİLEYECEK

- İşçi ve işveren sosyal güvenlik primleri

- Bağ-Kur primleri

- Genel Sağlık Sigortası primi

- İşsizlik Sigortası primi

- Sosyal Güvenlik Destek Primi

- Kıdem tazminatı

- İhbar tazminatı

- Sosyal Güvenlik Kurumu idari para cezaları

- Çeşitli vergilerle ilgili para cezaları

- Ücretten kesilen gelir ve damga vergisi

- Çıraklar ve stajyer öğrencilerin SGK primleri ve ücretleri

- Doğum, askerlik ve yurtdışı borçlanması

- İsteğe bağlı sigorta primleri

- Taksici, dolmuşçu, rehber ve part

- time çalışanların sigorta primleri

- İkili sözleşme bulunmayan ülkelere çalışmaya giden işçilerin sigorta primleri

- Genel Sağlık Sigortası ödemelerinde gelir testi kriteri

- Geçici işsizlik ödeneği

- İşsizlik maaşı

- Asgari geçim indirimi

- Evde bakım ücreti

- 65 yaş ve engelli aylığı kriteri

- Emekli aylıkları

- Teşvik uygulamalarındaki sübvansiyonlar

- Bireysel Emeklilik Sigortası için sağlanan devlet katkısı

ETKİLENECEK 3 KESİM DAHA VAR GSS PRİMLERİNDEN KURTULUN: Sigortası olmayanların ödemeleri gereken Genel Sağlık Sigortası primleri hanehalkının kişi başına düşen geliri üzerinden hesaplanıyor. Bu da asgari ücrete göre hesaplanıyor. Yıl başından sonra hane içinde kişi başına gelir 548.6 liranın altında ise prim ödemekten kurtulacaklar. Son testte, sınıra yakın geliri çıktığı için prim ödemek zorunda kalanlar, 1 Ocak sonrası başvurursa prim ödemeyebilir. 

EVDE BAKIM VE 65 YAŞ AYLIĞI: Evde bakım için halen hane içinde kişi başına gelirin 667 liranın altında olması gerekiyor. 1 Ocak sonrası ise 867 liranın altında olması yeterli olacak. Kişi başına geliri 670-850 lira arasında çıktığı için başvurusu reddedilenler yeniden başvurabilir. 65 yaş aylığı bağlanabilmesi için ise halen kişi başına gelirin 333 liranın altında olması gerekirken, 1 Ocak'tan itibaren 433 liranın altında olması yeterli kabul edilecek. 

ÜCRETLİLERE 33 LİRA ASGARİ ZAMMI: Ücretlilere maaşlarına ek olarak şu an her ay en az 90.11 lira Asgari Geçim İndirimi (AGİ) karşılığı ödeme yapılıyor. Evli ise, eşi çalışmıyorsa, çocukları varsa bu rakam artıyor. AGİ tutarı, her yıl asgari ücrete göre yeniden hesaplanıyor. 2015 yılında 90.11 lira olan AGİ, 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren 123.43 liraya çıkacak. Dolayısıyla, ücretle çalışan herkesin aldığı AGİ'de en az 33 lira artış olacak.

ASGARİ ÜCRET ARTIŞI % 2 EK MALİYET GETİRİR

Garanti Yatırım, asgari ücret artışının halka açık şirketlere etkisini değerlendiren raporunda bu şirketlerin ortalama maaşlarına ilişkin hesapları da paylaştı. Businessht.com'da yer alan bu hesaplamalara göre ortalama maaşı en yüksek şirket Türkiye Sınai ve Kalkınma Bankası (TSKB) oldu. Bankanın ortalama maaşı 15 bin TL'nin üzerinde. TSKB'yi 13 bin 356 lira ile THY takip etti. THY'nin ardından ise 13 bin 201 lira ortalama maaşla Emlak GYO geldi.

BANKA AVANTAJLI

Ortalama maaş sıralamasında enerji sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin ilk sıralardaki ağırlığı dikkat çekti. Bununla birlikte bankacılık sektörünün de diğer sektörlere kıyasla daha iyi ortalama maaşlara sahip olduğu dikkat çekti. Yüzde 30'luk asgari ücret artışının şirketlere yüzde 1.5 ila 2 arası ek maliyet getirebileceğini hesaplayan analistler, asgari ücret artışının tüketimi artırarak satış büyümesi sağlayabilece- ğini, ancak işgücünde azalmaya gitme ihtimali bulunduğuna dikkat çektiler. 

ÜCRETTE CİNSİYET EŞİTLİĞİ 118 YIL SONRA

Dünya Ekonomik Forumu'na göre, maaşta kadın-erkek eşitliği, 2133 yılına kadar sağlanamayacak. Rapora göre, kadın ve erkeklerin aynı işte eşit ücret almaları ancak 118 yıl sonra sağlanabilecek. Kadın-erkek eşitliğini en iyi sağlayan ülkeler arasında Türkiye 145 ülke arasında 130'uncu sırada yer alıyor.