Ev işlerinde çalışanların emekliliği nasıl olur?

- Ev hizmetlerinde çalışan 1 milyondan fazla kişi Torba Kanun'un özellikle emeklilikle ilgili düzenlemesini bekliyor. Ancak iş kazası, meslek hastalıkları, emeklilik gibi konulardaki hakları bir ayda kaç gün çalışıldığı belirleyecek.

Torba Kanun'un milyonlarca kişiyi ilgilendirdiği malum. Fakat nde çalışan bir milyondan fazla kişi için yasanın ayrı bir önemi var. Atipik çalışma koşulları sebebiyle temizlik, yemek, çocuk ve yaşlı bakımı gibi ev hizmetlerinde çalışanlar, yıllardır sosyal güvenceden mahrum durumda. Torba Kanun bir nebze de olsa bu soruna çözüm bulmaya çalışıyor.

İKİ TÜR LILIK İMKANI

Bugün gazetesinin haberine göre; ev hizmetlerinde çalışanlar için, ay içinde çalışılan gün sayısına bağlı olarak iki türlü sigortalılık sağlanıyor. Eğer ev hizmetlerinde ay içinde 10 günden az çalışıyorsanız, evsahibi tarafından sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortanız yatırılacak. Yani emeklilik ve sağlık sigortası hakkınız olmayacak. Eğer evde bir iş kazası veya meslek hastalığına maruz kalırsanız, sigortanız devreye girecek ve SGK’dan gerekli yardımları alacaksınız.

 

EV SAHİBİNE PARA CEZASI

Çalışma gününüz ay içinde 10 ve daha fazla ise bu durumda evsahibi emeklilik de dahil olmak üzere tam sigorta yapacak. Böylece sosyal güvenliğin sağladığı tüm haklardan yararlanabileceksiniz. Bu kapsamdaki çalışanı bildirmeyen ev sahibi hakkında 1134 lira para cezası uygulanacak.

SADECE YÜZDE 2'LİK

Ör­nek-1: Ay­şe Ha­nım haf­ta­da iki gün ve ay­da top­lam se­kiz gün ev te­miz­li­ği­ne gi­di­yor. Ay­şe Ha­nı­mı ça­lış­tı­ran ev sa­hi­bi, sa­de­ce yüz­de 2 ora­nın­da iş ka­za­sı ve mes­lek has­ta­lı­ğı pri­mi­ni öde­ye­cek. Se­kiz gün­lük ça­lış­ma için bu prim as­ga­ri 6 li­ra ola­cak. Ay­şe Ha­nım ay­da 10 gün­den az ça­lış­ma­ya de­vam eder­se emek­li­lik ve sağ­lık gü­ven­ce­si ol­ma­ya­cak.

10 GÜNLÜK ÖDEYECEKSİNİZ

Ör­nek-2: Fat­ma Ha­nım haf­ta içi beş gün ço­cuk ba­kı­yor. Ay­da top­lam 20 gün ça­lı­şan Fat­ma Ha­nım için ça­lış­tı­ğı evin sa­hi­bi, emek­li­lik ve sağ­lık prim­le­ri de da­hil ol­mak üze­re 20 gün­lük si­gor­ta pri­mi öde­ye­cek. Ev­sa­hi­bi Fat­ma Ha­nı­m’­ın 20 gün­lük si­gor­ta­sı için yak­la­şık 150 li­ra öde­ye­cek. Bu ara­da Fat­ma Ha­nım ken­di ce­bin­den, prim gü­nü­nün 30 gü­ne ka­lan 10 gün­lük kıs­mı için ge­nel sağ­lık si­gor­ta­sı pri­mi öde­ye­cek. Ya­ni sağ­lık pri­mi­ni ken­di­si 30 gü­ne ta­mam­la­mış ola­cak.

6 AY İÇİNDE BAŞVURUN

So­ru: Sa­det­tin Bey, son iş­ye­rim­de ye­di yıl ka­dar ça­lış­tık­tan son­ra 3 bin 600 gü­nü dol­du­rup ay­rıl­dım. İş­ten ay­rıl­dık­tan son­ra sağ­lık yar­dım­la­rı için ge­lir tes­ti­ne baş­vur­mam ge­re­ki­yor­muş, bil­mi­yor­dum. Bu yüz­den adı­ma GSS bor­cu çı­ka­cak sa­nı­rım. Bu borç­la il­gi­li Tor­ba Ka­nun'dan ya­rar­la­na­bi­lir mi­yim? Ver­han E.

Ce­vap: De­ğer­li oku­rum, iş­ten ay­rıl­dı­ğı­nız ta­rih iti­ba­riy­le 100 gün da­ha sağ­lık si­gor­ta­nız de­vam et­miş­tir. 100 gün­den son­ra bir ay için­de bu­lun­du­ğu­nuz il­çe­de­ki kay­ma­kam­lı­ğa ge­lir tes­ti için baş­vur­ma­nız ge­re­kir­di. Tor­ba Ka­nun'da si­zin gi­bi ge­lir tes­ti­ne baş­vur­ma­yan­lar için ye­ni bir hak ve­ri­li­yor. Tor­ba Ka­nun 'de ya­yım­lan­dık­tan son­ra al­tı ay için­de ge­lir tes­ti­ne baş­vu­ra­bi­le­cek­si­niz. Test so­nu­cu­na gö­re öde­ye­ce­ği­niz prim be­lir­le­ne­cek ve is­ter­se­niz çı­kan bor­cu tak­sit­len­di­re­bi­le­cek­si­niz. Ge­li­ri­niz en dü­şük se­vi­ye­de çı­kar­sa za­ten bor­cu­nuz çık­ma­ya­cak.

TORBA'DAN BABANIZA EMEKLİLİK ÇIKACAK

So­ru: Sa­det­tin Bey, ba­bam 1991 yı­lın­dan be­ri yurt­dı­şın­da ça­lı­şan bir iş­çi. Ken­di­si 1 Ocak 1965 do­ğum­lu ve Tür­ki­ye' de si­gor­ta gi­riş ta­ri­hi yok. Yal­nız 2004 ta­ri­hin­de Türk va­tan­daş­lı­ğın­da çık­mış. Ya­ni ma­vi kart sa­hi­bi. Ba­bam­la il­gi­li Tor­ba Ka­nun'da bir dü­zen­le­me var mı? Fa­tih S.

Cevap: De­ğer­li oku­rum, ba­ba­nız gi­bi Türk va­tan­daş­lı­ğın­dan izin­le çı­kan ma­vi kart­lı gur­bet­çi­le­ri­miz için Tor­ba'da dü­zen­le­me var. Ba­ba­nız 2004 yı­lın­dan son­ra­ki dö­nem de da­hil ol­mak üze­re yurt­dı­şı ça­lış­ma­la­rı­nın ta­ma­mı­nı borç­la­na­bi­le­cek.

Ay­rı­ca 1991 yı­lın­da­ki si­gor­ta baş­lan­gı­cı Tür­ki­ye­’de ge­çer­li sa­yı­la­cak. Tor­ba Ka­nun çık­tık­tan son­ra (Ekim ayı gi­bi) ba­ba­nız borç­lan­ma için SGK’­ya baş­vu­ra­bi­lir.

HESAPLAMA KAFA KARIŞTIRACAK GİBİ

Ev hiz­met­le­rin­de ça­lı­şan­lar için si­gor­ta­la­ma­nın ko­lay­laş­tı­rıl­ma­sı ve iş­lem­le­rin ba­sit­leş­ti­ril­me­si ge­re­ki­yor­du. Ni­te­kim Tor­ba Ka­nun'a da bu­nun için mad­de ek­len­di. Fa­kat ya­pı­lan dü­zen­le­me ka­fa­la­rı da­ha da ka­rış­tı­ra­ca­ğa ben­zi­yor.

- Ay­da 10 gün­lük ça­lış­ma na­sıl he­sap­la­na­cak?

- Bir ay 10 gün­den az di­ğer ay faz­la ça­lı­şan­lar ne ola­cak?

- Ya­rım ve­ya çey­rek gün ça­lı­şan­la­rın he­sa­bı­nı ev sa­hip­le­ri ve ça­lı­şan­lar na­sıl ya­pa­cak?

- Bir­den faz­la ev­de ça­lış­ma du­ru­mun­da top­lam gü­ne mi ba­kı­la­cak?

- Bu ve ben­ze­ri so­ru­lar bi­raz da ya­sa­yı açık­la­yan ikin­cil mev­zu­at­la net­leş­miş ola­cak.

BORÇ DURDURMA TORBA'DA YOK

So­ru: Sa­det­tin Bey, yak­la­şık beş yıl dük­kan iş­let­tik­ten son­ra ka­pat­tım. Bu sü­re­de Bağ-Kur prim­le­ri­mi öde­ye­me­dim ve ha­la bor­cum kat­la­na­rak de­vam edi­yor. Tor­ba Ka­nun'da iki yıl­dan faz­la bor­cu olan Bağ-Ku­r’­lu­lar için af ge­ti­ri­le­ce­ği söy­le­ni­yor. Bu doğ­ru mu­dur? Uğur Ç.

Ce­vap: De­ğer­li oku­rum, bu ko­nu­da ba­zı ha­ber­ler ka­mu­oyu­na yan­sı­dı fa­kat Tor­ba Ka­nun'a bu yön­de bir dü­zen­le­me gir­me­di. Bor­cu­nu­zun ta­ma­men si­lin­me­si söz ko­nu­su ol­ma­ya­cak fa­kat is­ter­se­niz pe­şin ve­ya tak­sit­li ya­pı­lan­dı­ra­bi­le­cek­si­niz.

Not: Yazı dizimiz, TBMM’de kabul edilen Torba Kanun maddeleriyle ilgilidir. Çalışma hayatıyla ilgisi olmayan maddelerin görülmesi Meclis açılınca devam edecektir.