Sigortasız çalışanlar dikkat! GSS prim borcundan nasıl kurtulunur?

Son yapılandırma kanunu ile hiç para ödemeden veya ödeme kolaylığıyla borçtan kurtulma olanağı getirildi. Eğitimini tamamladıktan sonra bir işte çalışmayanların, sigortalı çalışırken sonradan işsiz kalanların yapılandırma süresi dolmadan önce borcunun bulunup bulunmadığını e-Devlet üzerinden sorgulaması gerekir. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, GSS prim borcu bulunanların borçtan nasıl kurtulacaklarını yazdı.

Türkiye’de herkes 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren genel sağlık sigortası (GSS) kapsamında yer almaktadır. Sigortalı bir işte çalışmayan, anne baba veya eşi üzerinden sağlık hizmetinden yararlanamayanlar GSS primi ödemek zorundadır.

Çocuklar 18 yaşına kadar (orta öğretimde 20, yüksek öğretimde 25 yaş) anne babaları üzerinden sağlık hizmeti alırlar. Öğrenim gören çocuklar yaş haddini aşmamak şartıyla mezun olduktan sonra 2 yıl prim ödemeden sağlık hizmetinden yararlanırlar. Mezuniyet tarihini izleyen iki yıldan sonra GSS primi ödeme yükümlülükleri başlar. Örneğin 22 yaşında üniversiteden mezun olan bir gencin 25 yaşını doldurmayı beklemeden mezuniyet tarihini izleyen 2. yılın sonundan itibaren prim ödemeye başlaması gerekir.

İlk yıllarda ailenin gelir durumuna bağlı olarak üç ayrı tutarda uygulanan GSS primleri 2017 yılında tek kademeye indirildi. Mart 2017 tarihinden önceki primler de aylık 50 TL ile sınırlandırıldı.

Borçların yapılandırılmasına ilişkin kanunla GSS prim borçlarından kurtulmak için yeni bir fırsat tanındı.

GELİR TESTİNİ KAÇIRMAYIN

2020 yılında ödenmesi gereken GSS primi aylık 88.29 TL’dir. Ödeme gücü olmayanların primi hazineden karşılanır. Ödeme gücü olup olmadığı gelir testi ile tespit edilir. Yapılandırma kanunu uyarınca, daha önce hiç gelir testi yaptırmamış olanlara 31 Mart 2021 tarihine kadar test yapma hakkı tanındı. Haklarında GSS prim borcu çıkartılıp daha önce hiç gelir testine girmemiş olanlar, bu tarihe kadar ikametgahlarının bulunduğu ilçedeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına giderek gelir testi talebinde bulunabilecekler. Yapılacak testin sonucunda hane içinde kişi başına gelir asgari ücretin 3’te 1’inden az çıkanların prim borçları silinecek. Gelir durumları bu şekilde devam ettiği sürece prim ödemek zorunda kalmayacaklar.

2020 yılı asgari ücretine göre, borçtan kurtulabilmek için hane içinde kişi başına gelirin 981 liranın altında olması gerekiyor. Ancak 1 Ocak’tan itibaren asgari ücrette artış yapılacak. Geliri 981 lira düzeyine yakın olanlar, gelir testini yeni yılda yaptırarak avantaj elde edebilirler.

ANAPARAYI PEŞİN ÖDEYENLER BORÇTAN KURTULACAK

GSS prim borçları için 2017 nisan ayından bu yana her ay gecikme faizi uygulanıyor. Ancak, yapılandırma kanunu kapsamında anaparayı 30 Nisan 2021 tarihine kadar ödeyenlerin gecikme faizleri silinecek. Sadece anaparayı ödemeleri yeterli olacak.

31 AĞUSTOS’TAN SONRAKİ PRİMLERİN DÜZENLİ ÖDENMESİ GEREKİR

Yapılandırma hakkı, 31 Ağustos 2020 tarihinden önceki borçlara sağlanacak. Gelir testi sonucunda prim ödemesi gerektiği tespit edilenlerin yeniden borçlu duruma düşmemek için eylül ayından sonraki primlerini düzenli ödemeleri gerekiyor. Prim tutarı ilgili yıldaki asgari ücretin yüzde 3’ü olarak belirleniyor.

30 NİSAN’DAN SONRA SAĞLIK HİZMETİ YOK

GSS prim borcu bulunanlar Sosyal Güvenlik Kurumu ( SGK) üzerinden sağlık hizmetinden yararlanamıyorlar. Ancak, vatandaşların mağdur olmaması için bir süredir geçici düzenlemelerle borcu olanlara da sağlık hizmetinden yararlanma hakkı tanınıyor. Bu süre normalde 31 Aralık 2020 tarihinde sona erecekti ancak yapılandırma kanunu kapsamında 30 Nisan 2021 tarihine uzatıldı. GSS prim borcu bulunanlar 30 Nisan’dan sonra sağlık hizmetinden yararlanamayacaklar.

PRİM BORCUNUZU KENDİNİZ HESAPLAYABİLİRSİNİZ

GSS prim borçları 30 Nisan’a kadar peşin olarak ödenecek. 2017 Mart ayından önceki aylık prim tutarları, daha önce gelir testine giren ve gelirleri asgari ücretin 3’te 1’i ile asgari ücret arasında olanlar, o tarihteki en düşük kademeden prim ödeyecekler. Hane içinde kişi başına geliri asgari ücretin üzerinde çıkanların 2017 Mart ayından önceki dönemler için primleri ise aylık 53.30 TL kabul edilecek.

Yıllara göre uygulanan GSS primleri şöyle:

2012 Ekim - Aralık 28.21 TL – 53.30 TL

2013 Ocak - Haziran 29.36 TL – 53.30 TL

2013 Temmuz – Aralık 30.64 TL – 53.30 TL

2014 Ocak – Haziran 32.13 TL – 53.30 TL

2014 Temmuz – Aralık 34.03 TL – 53.30 TL

2015 Ocak – Haziran 36.04 TL – 53.30 TL

2015 Temmuz – Aralık 38.20 TL – 53.30 TL

2016 Ocak – Aralık 49.41 TL - 53.30 TL

2017 Ocak – Aralık 53.30 TL

2018 Ocak – Aralık 60.89 TL

2019 Ocak – Aralık 76.75 TL

2020 Ocak – Aralık 88.29 TL