Üniversitelere giriş sınavsız olabilir mi?

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın bir kez daha, “Üniversite giriş sınavlarını kaldırıyoruz, dershaneleri kapatıyoruz. Dershaneler ya kapanacak ya da özel lise olacak” sözleri kadim tartışmamızı yeniden güdeme taşıdı.

ÜNİVERSİTELERE GİRİŞ SINAVSIZ OLUR MU?

YGS/LYS kalkar mı?

Dershanelere ihtiyaç kalmaz ve dershaneler kapanabilir mi?

Model ve sistem değiştirmezse, 2014’te Türkiye’de 113’ü devlet, 77’si vakıf, 180 üniversite, 450 bini lisans, 350 bini ön lisans toplam 800 bin kontenjanına, 800 bini lise son olan 1.9 milyon aday arasından seçerek öğrenci alacağı öngörülüyor.

 Bu sistemde özel yetenek sınavı ile alan programlar dışındaki yükseköğretim programları 18 ayrı puan türü ile (YGS bağlantılı 6 ve LYS ilintili 12 puan türü) öğrenci alıyor. Bu puan türleri için iki ayrı aşamalı bir sınav sistemi uygulanıyor: Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) ve Lisans Yerleştirme Sınavları (LYS) (LYS-1-2-3-4-5). LYS’lere giriş için YGS’de 100-500 aralığında ham olarak en az 180 almak gerekiyor. YGS’ye giren adayların en az % 80’i bu hakkı elde edebiliyor  (2012-YGS’de 1.311.320 aday).

ÜNİVERSİTE ÖĞRENİM KALİTESİNİ NASIL ETKİLİYOR

HABERİ DİĞER SAYFADA...

[PAGE]

Böylesine büyük sayıda adayın girdiği bu merkezi sınav ve yerleştirme sisteminde her dönem, soruların çalınması, toplu ya da bireysel kopya çekilmesi, yanlış soru gibi sorunlar yaşanması da kaçınılmaz oluyordu. Bu çerçevede merkezi sınav ve yerleştirme sistemi, adil bir eleme ve yerleştirme yapmaktan uzaklaşıyor görüntüsü veriyor.

40 yıla yakın süredir, bu işlem Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) bünyesinde yer alan Öğrenci seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından merkezi bir seçme sınavı ile ve merkezi yerleştirme (ÖSYS) ile yapılıyor.

Adı, sayısı, türü değişiyor yıllardır, ancak temel olan, az olan kontenjana olan fazla talep arasından yapılan bu merkezi seçme ve yerleştirme işlemi oluyor.

Yıllardır tartışılan dört şey var; Bu sınav ve yerleştirme sistemi,

Üniversite öğrenim kalitesini nasıl etkiliyor?

Ortaöğretim (lise) öğrenim kalitesini nasıl etkiliyor?

Sınavsız ve merkezi olmayan bir yerleştirme mümkün mü? Bu üniversite ve ortaöğretim kalitesini nasıl etkilerdi?

Sınavsız geçiş dershanelere olan ilgiyi azaltabilir hatta sıfırlayabilir mi?

Öncelikle yapılan bir ana kronolojik hatadan söz etmek mümkün;  ÖSYS hiçbir zaman ne üniversitelerin kalitesini artırmak ne de ortaöğretimin kronikleşmiş sorunlarını çözmek amacı ile yapılmıştır. Böyle bir amaç taşıması da beklenmemelidir. Bu sistemin tek amacı arz-talepteki yığılmayı eleyerek, en etkin kontenjan paylaşımını gerçekleştirmektir.

Üniversitelerin kalite sorunu yoktur, ortaöğretim kurumları sorunsuzdur demiyorum asla. Ancak, bunun çözümü ÖSYS değildir.

Üniversite ve ortaöğretim kalitesini artırmanın yolu, ilgili kamu kurumlarının (YÖK, Üniversiteler, MEB, Lise Yöneticileri vb.) ve sivil toplum kuruluşlarının sınavdan bağımsız tartışarak sorun ve çözüm önerilerini ortaya koyması gerektiğine inanıyorum.

Peki, sınav ve merkezi yerleştirme yapılmak zorunda mı? Yerine bir model getirilebilir mi?

UZMAN PSİKOLOJİK DANIŞMAN OKTAY AYDIN'IN ÖNERİLERİ

DİĞER SAYFADA....

[PAGE]

Liseleri “Akademik Liseler” ve “Teknik Liseler” olarak ikiye ayırmak,

Akademik liselerde 9 ve 10. sınıflarda alan vs ayırımı yapmaksızın tüm adaylara, Türkçe, Matematik, Geometri, Tarih, Coğrafya, Felsefe, Fizik, Kimya, Biyoloji, 1. Yabancı Dil temel derslerinin (ki bunlara 1 diyebiliriz) öğretimini uygulamak. Lise 11-12. sınıflarda ise seçmeli olarak bu derslerin ileri düzeyini (ki bunlara 2 diyebiliriz)öğretmek, 9-10. sınıf grubunda 9. Sınıfta, 11-12. sınıf grubunda 11. sınıfta, sistemin özünün bitirmek, 10 ve 12. sınıflarda ise pekiştirme süreçleri yapmak,

Her yıl yılda 2-3 kez tekrarlı olmak üzere, Türkçe 1 -2, Matematik 1-2, Geometri 1-2, Tarih 1-2, Coğrafya 1-2, Felsefe 1-2, Fizik 1-2, Kimya 1-2, Biyoloji 1-2, I. Yabancı Dil 1-2 skor-puan sınavları uygulamak,

Lise 9. sınıfı tamamlamış her adayın 1 numaralı, Lise 11. sınıfı tamamlamışların da 2 numaralı, sınavları istediği yıl istediği kadar almasına ve en yüksek aldığı puanı kullanmasına olanak sağlamak,

Hem devlet hem vakıf üniversitelerine öğrenci alımı konusunda hangi skor-puan sınavı sonuçlarına bakacakları ya da bakıp bakmayacakları konusunda inisiyatif vermek, yani dileyen üniversite tümden ya da bazı programları için ya hiç skor-puan kullanmayacak ya da seçtiği sınav ya da sınavları kullanacak, isteyen üniversite, ek sınav, görüşme, portfolyö sunumu, referans, lise ders notları gibi ek ölçütler de koyabilecek. Bu ölçütleri her yıl Haziran ayında YÖK’e bildirecek ve kamuoyu ile paylaşacak.

BAZI SOMUT ADIMLAR

DİĞER SAYFADA

[PAGE]

Bazı Somut Adımlar:

 Sınava tekrar giren 2014 ÖSYS adayı 400 bine yakın hali hazırda üniversite öğrencisi ya da mezununa sınava girmeden istediği bölüme yatay geçiş olanağı ve sınavsız ikinci üniversite şansı verilir. 400 bin aday sistemden kendiliğinden çekilmiş olur.

Şu anda Lise 11. Sınıfta okuyan, 2014’te Lise son olacak ve büyük çoğunluğu henüz dershanelere başlamamış 800 bin YGS/LYS-2014 adayı öğrenci var.

 2014-2015 Öğretim Yılında 80’e yakın vakıf üniversitesi ve/veya MYO’sunda 100 bini lisans; 50 bini ön lisans, toplam 150 bin kontenjan olacak.

2014-2015 Öğretim Yılında 110’a yakın devlet üniversitesi ve/veya MYO’sunda 400 bini lisans; 200 bini ön lisans, toplam (AÖF hariç) 650 bin kontenjan olacak.

Vakıf üniversitelerine, şu anda Lise 11. Sınıfta okuyan, 2014’te de Lise son olacak ve büyük çoğunluğu henüz dershanelere başlamamış 800 bin YGS/LYS-2013 adayı öğrenciler arasından isteyenlerin başvurularını, ön kayıtlarını, hatta kesin kayıtlarını alma hakkı sağlanabilir.

 Bu, en azından 150 bin kontenjanı ve 250 bine yakın adayı sistem dışına alacaktır.

 Vakıf üniversitelerine, şimdiden öğrenci alma konusunda tek sıkıntı 6 bini lisans; 4 bini ön lisans, toplam 10 bin tam burslu kontenjanda çıkabilir. Bu kontenjanları (ve % 50-25 bursları) isteyenlerden kime burs vereceğini üniversite şimdiden ilan eder.

 YGS’de ve/veya LYS’de şu şu sınavlara giren şu kadar başarı sırası elde eden

 Şu şu okullardan şu şu notla ya da çalışma dosyaları referans mektubu ile gelen gibi.

 Devlet üniversitelerinden de, isteyene, ya tümüyle ya da bazı bölümlerine, şu anda Lise 11. Sınıfta okuyan, 2014’te de Lise son olacak ve büyük çoğunluğu henüz dershanelere başlamamış 800 bin YGS/LYS-2014 adayı öğrenciler arasından isteyenlerin başvurularını, ön kayıtlarını, hatta kesin kayıtlarını alma hakkı sağlanabilir. Yüksek lisans’ta ve formasyonda bu pek ala yapılabiliyor.

 Bu da, en azından 500 bin kontenjanı ve adayı sistem dışına alacaktır.

 Yaklaşık olarak YGS/LYS-2014’te yarış olgusu içinde kalacak 200 bini lisans; 50 bini ön lisans, toplam (AÖF hariç) 250 bin devlet üniversitesi kontenjan olacak.

 Bu 250 bin devlet üniversitesi kontenjanı için 2014’te Lise 9-10-11-12 dersleri ile birebir örtüşen, 1 numaralı sınavların lise 9 .Sınıf; , 2 numaralı sınavların ise lise 10-11-12 .Sınıf konularını içeren

    Matematik 1-2,

    Geometri 1-2,

    Tarih 1-2,

    Coğrafya 1-2,

    Felsefe 1-2,

    Fizik 1-2,

    Kimya 1-2,

    Biyoloji 1-2,

    Yabancı Dil 1-2 sınavları uygulamak ve

 Lisanslara 2; ön lisanslara 1 numaralı sınav ham puanları (okul puanı katılmadan) ile merkezi olarak öğrenci alınabilir.

Toplamda 2014 Ağustos’ta en azından 600 bin aday merkezi yerleştirme sistemi     dışında kalacaktır.

Bu sistemi çok rahatlatır. Dershanelere olan ilgiyi % 70 azaltır.

BUNLAR SİSTEME NE KAZANDIRIR

DİĞER SAYFADA

[PAGE]

Bunlar sistemin bütününe ne kazandırır?

Sistem tek sınavdan ve yılda bir kez yapılamaktan kurtulacağı için aday ve veli üzerindeki baskı kalkacak, bu da okul dışı dışında kalacaktır.

Bu sistemi çok rahatlatır. Dershanelere olan ilgiyi % 70 azaltır. Dershane gibi kurumları işlevsiz duruma getirecektir.

Okul ağırlıklı ve eşgüdümlü sorulacağı için ve 1 numaralılarda 9. sınıf, 2 numaralı sınavlarda 11. sınıf lise konuları ağırlıklı olacağından okul derslerine karşı oluşabilecek ilgisizliğin önüne geçilmiş olacak. Sahte doktor raporları vb. etik dışı davranışlara itilmemiş olacak öğrenciler.

OBP, AOBP benzeri okul puanlarına dayalı bir ölçüt kullanılmayacağı için, başarılı öğrencilerin cezalandırıldığı, başarısızların ödüllendirildiği bir çarpıklıktan kurtarılmış olacak sistem. Okullar arası not karşılaştırması, dolayısıyla iyi okullardan lise sonda kaçış da önlenecektir.

Üniversitelerin daha özerk bir yapı ile daha esnek öğrenci seçme işlemi yapması sağlanacak. Burada merkezi yerleştirme yapmak isteyenlerin yine skor sınavı işaret ederek ÖSYS sistemi içinde de kalabileceği düşünülebilir. Ancak özellikle vakıf üniversiteleri ve çok talep alan devlet üniversiteleri kendi öğrenci seçme sistemini oluşturma rahatlığı yaşayacaktır.

Tercih, kayıt ve kabul için lise son sınıf ve ağustos ayı beklenmeyecek ve yığılma yaşanması zorunda kalınmayacak. Dileyen üniversiteler diledikleri yıl ve ayda öğrenci kabulu yapabilecekler. Öğretime başlamadan önce de YÖK’e sayıları, alma biçimlerini ve varsa kendi sınav sonuçlarını vs bildirecek.

Burada yeni bir yapılanmaya da ihtiyaç olacak; üniversitelerde tanıtım birimleri ve öğrenci işleri yanında “Öğrenci Kabul” ofisleri oluşacak.

Ayrica, LYS’lere girenleri belirlemek için yapılan YGS’de adayların sadece % 20’sinin barem puan olan 180’nin altında kalarak LYS’lere girme hakkını kaybediyor olması, YGS’yi anlamsız kılıyor. YGS benzeri bir sınav yapılır. Bu sınava sadece YGS puanları ile alan önlisans ve sınırlı sayıdaki yüksekokuldaki lisans programlarını düşünen adaylar girer. Lisans programlarını düşünen adaylar girmek zorunda bırakılmaz.

ÖSYS’de soru içerikleri açısından yetersizdir. ÖSYS’de amaç üniversiteye en etkin öğrenci almaya odaklanmak yerine sürekli, ne sorarsak okullar önem kazanıra odaklanılıyor. Ne sorulursa sorulsun, son sınıfın son günü anlatılan konular da sorulsa, yarış sınavı olması nedeniyle, öğrenciler okul dışı kaynaklara (dershaneler vb.) yöneliyorlar ve okulun son 1-2 ayı rapor alarak vb. okullarına gitmek yerine ya kendileri hazırlanıyorlar ya da dershanelere vb. gidiyorlar. Bilgisi çok olanı ölçen bir içerik var.

Oysa belli nedenlerle o bilgiye sahip olamamış ancak, analitik düşünce yeteneği, muhakeme gücü yüksek öğrenciler olabiliyor. Belli alanlar ve dersler (Fen, Matematik, Türkçe ve Sosyal Bilimler.) ön planda tutuluyor. Resim, Müzik, Spor, Siyaset, Ekonomi, Sanat, Kültür sorularına yer verilmiyor. Bu alanlarda da pratik uygulama yapmayı gerektirmeyecek sorular hazırlanılabilir ve sorulabilir.

ÖSYS’de Baraj Puanları Yanlıştır. Üniversitelerdeki az olan kontenjanlara kimin yerleşmesi gerektiğini belirlemek üzere yapılan ve bireysel bir eleme-sıralama sınavı olan ÖSYS’de, baraj puan uygulaması yanlıştır. Liseyi bitirmiş her öğrenci üniversite adayıdır. Kontenjanlar kısıtlı olduğu için hepsi üniversiteye gidememektedir. Bu nedenle, ÖSYS yapılıyor. Baraj uygulamasına gerek yoktur. Merkezi yerleştirmede bir bölüme, kontenjanında daha fazla talep varsa, puan başarı sırasına göre, kontenjan dahilindeki üst sırada yer alanlar yerleştiriliyor.

Ayrıca baraja gerek yoktur. Bazı bölümlerde (özellikle vakıf üniversiteleri) açık oluyor, isteyen adaylar da var. Ancak, barajı geçemedikleri için yerleşemiyorlar. Bu ÖSYS’nin yapılış amacına aykırıdır. Baraj nedeniyle üniversiteli olmak isteyen adaylar açık kontenjan olmasına rağmen sisteme dahil olamıyor. 2012’de bu sayı 400 binlere ulaşmış durumda.