Asgari ücrette son dakika gelişmesi! Milyonlar bunu bekliyordu

2022 Asgari ücret zammı ile ilgili son dakika açıklamaları peş peşe geldi. Milyonlarca çalışan bekliyordu. Bugün başlıyor.

Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2022 yılı asgari ücretini belirlemek üzere bugün Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin başkanlığında ilk toplantısını yapacak. Komisyonda hükümet, işçi ve işvereni temsilen 5’er üye görev yapıyor. İşçileri TÜRK-İŞ, işvereni ise Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) temsil ediyor. Karar oy çokluğuyla alınıyor.

TÜRK-İŞ, her ne kadar komisyonda işçileri temsil etmeye tek yetkili konfederasyon olsa da diğer iki büyük işçi sendikaları konfederasyonunu da sürece dahil etti. TÜRK-İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, HAK-İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan ve DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu dün bu konuda ortak açıklama yaparak, talep ve beklentilerini dile getirdiler. Asgari ücretin insanca yaşamaya yetecek ücret olmasını isteyen konfederasyon başkanları, tüm çalışanların asgari ücret tutarındaki kazançlarının vergi dışı bırakılmasını, asgari ücreti aşan tutarın vergisinin yüzde 10’dan başlamasını istediler. Başkanlar ayrıca işverene sağlanmakta olan 5 puanlık sosyal güvenlik primi indiriminin işçilere de tanınmasını talep ettiler.

Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberine göre, asgari ücret tespiti çalışmaları genel olarak yaklaşık üç haftayı buluyor. Bu süreçte en az dört toplantı yapılıyor. TÜRK-İŞ Genel Başkanı Atalay ile TİSK Genel Başkanı Özgür Burak Akkol bu yıl asgari ücret tespiti çalışmalarının hızlı sonuçlandırılması talebini dile getirdiler. Bakan Vedat Bilgin de toplantı öncesinde taraflarla istişarelerde bulunduklarına dikkate çekerek, öneriye sıcak baktıklarını söyledi. Bu yıl yeni asgari ücretin daha kısa süre içinde belirlenmesi bekleniyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, asgari ücretle ilgili muhtelif açıklamalarında çalışanların enflasyona ezdirilmeyeceğini vurguladı. İşçi ve işveren sendikaları ile muhalefet partileri de aynı yönde açıklamalar yaptılar.

KAMU İŞÇİLERİNİN ÜCRETİNE DİKKAT! 
Bu açıklamalar asgari ücret artışına ilişkin beklentileri de artırdı. Asgari ücret senaryolarına geçmeden önce, net asgari ücretin tavanını belirleyen sınırlara dikkat çekmek gerekiyor. 2021 yılında memurlar ve kamu işçilerinin ücret artışlarına ilişkin iki toplu sözleşme imzalandı. Memur sendikalarıyla yapılan sözleşmeye göre, memur maaşları 2022 yılında yüzde 5+7, 2023 yılında ise yüzde 8+6 oranında artırılacak. Enflasyonun bu oranları aşması halinde ise enflasyon farkı verilecek.

Asgari ücretliler için esas belirleyici olan kamu işçileriyle yapılan toplu iş sözleşmesi olacak. Buna göre, kamu işçilerinde en düşük çıplak brüt ücret 2021 yılı başından geçerli olmak üzere önce 4100 liraya çıkartıldı. Bunun üzerine 2021’de yüzde 12 + 5 oranında artış yapıldı. Temmuz – aralık döneminde enflasyonun yüzde 5’i aşması halinde enflasyon farkı yansıtılacak.

Kamu işçilerinde en düşük brüt çıplak ücret şu an itibarıyla 4822 TL düzeyinde bulunuyor.Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) temmuz – ekim döneminde yüzde 6.72 oranında arttı. Kasım aralık ayı enflasyonu son 18 yılın ortalamasına uygun çıkarsa 2021’in ikinci yarısındaki TÜFE artışı yüzde 8.03 olacak. Son iki ayın enflasyonu geçen yılki düzeyde gerçekleşirse bu kez 2021’in ikinci yarısındaki TÜFE artışı yüzde 10,55 olacak. Kamu işçilerinin ücretleri de bu oranlarda artacak.

Bu durumda kamu işçilerinde en düşük brüt çıplak ücret yüzde 8.03’lük enflasyon olursa 5 bin 216 liraya, yüzde 10,55 enflasyon olursa 5 bin 343 liraya yükselecek. Net ücret de sırasıyla 4 bin 120 ve 4 bin 221 liraya yükselecek.Net asgari ücretin kamu işçilerine ödenecek net ücrete çok yaklaşmasını beklemenin gerçekçi olmayacağı değerlend

VERGİ VE PRİM İNDİRİMİ İÇERMEYEN ARTIŞ SENARYOLARI 
Merkez Bankası son enflasyon raporunda, 2021 yılsonu enflasyon tahminini yüzde 18.4 olarak revize etti. TÜİK’in açıkladığı ekim ayı verilerine göre ise TÜFE’deki yıllık artış yüzde 19,89 oldu. Kasım aralık aylarında enflasyonun son 18 yılın ortalaması düzeyinde çıkması halinde yıllık enflasyon yüzde 17,66; geçen yılki düzeyde çıkması halinde ise yüzde 19,89 olacak.

Vatandaşın cebine yansıyan enflasyonun çok daha yüksek olduğu tartışmaları bir yana kabaca resmi enflasyonu yüzde 20 olarak kabul etmek mümkün görünüyor.Vergi ve prim indirimi yapılmaması halinde halen 3 bin 577.50 TL olan brüt asgari ücret 4300 TL’ye çıkarsa yüzde 20, 4400 TL olursa yüzde 23, 4500 TL olursa yüzde 26, 4600 TL olursa yüzde 29, 4700 TL olursa yüzde 31, 4800 TL olursa yüzde 34, 4900 TL olursa yüzde 37, 5000 TL olursa yüzde 40 oranında artış yapılmış olacak.

Net asgari ücret ise yüzde 26 artışla 3554 TL, yüzde 31 artışla 3712 TL, yüzde 34 artışla 3791 TL, yüzde 40 artışla da 3949 TL olacak.Asgari ücretin işverene maliyeti şu an 4203 TL düzeyinde. Bu rakam, yüzde 31 artış senaryosunda 5522 TL’ye, yüzde 40 artış senaryosunda ise 5757 TL’ye ulaşacak.

İŞVERENİN YÜKÜNÜ AĞIRLAŞTIRMADAN NET ÜCRET NASIL ARTAR? 
Asgari ücretin işverene maliyetini azaltmak amacıyla 2016 yılından beri asgari ücret desteği uygulanıyor. İlk yıl işçi başına aylık 100 TL ile başlayan asgari ücret desteği bu yıl 75 TL olarak uygulandı.İşçi ve işveren sendikaları asgari ücret desteğinin devam etmesini talep ediyor. Ancak hükümetten uygulamanın devamı yönünde bir sinyal gelmedi.

SOSYAL GÜVENLİK PRİMİ İŞÇİ PAYINDA 5 PUAN İNDİRİM SEÇENEĞİ 
İşçiye ödenen asgari ücretten yüzde 14 sosyal güvenlik primi, yüzde 1 işsizlik sigortası primi, binde 7.59 damga vergisi ve yüzde 15 gelir vergisi kesiliyor. Gelir vergisinin bir kısmı asgari geçim indirimi (AGİ) yoluyla iade ediliyor. Bu yıl asgari ücretten işçi adına yapılan kesinti toplamı 752 TL’ye ulaşıyor.

Kesintilerde hiçbir değişiklik yapılmadığı takdirde brüt asgari ücret yüzde 40 oranında artırıldığında bile net asgari ücretteki artış 1123 TL’de kalacak.Üç işçi konfederasyonunun talep ettiği gibi sosyal güvenlik işçi priminde 5 puanlık indirim yapıldığında ise brüt ücret yüzde 31 oranında artırıldığında bile net asgari ücretteki artış 1087 TL’yi bulacak.

VERGİ İNDİRİMİ NE SAĞLAR? 
Asgari ücretin tamamının bekâr işçi için vergi dışı bırakılması durumunda yüzde 31 artış senaryosunda işçinin eline geçen net ücret 282 TL daha artacak. 5 puanlık prim indirimi ve vergi indiriminin birlikte hayata geçirilmesi durumunda yüzde 31 artış senaryosunda işçinin eline geçen net ücret 1369 TL, yani yüzde 48 oranında artacak. Bu senaryoda brüt ücretteki artış yüzde 26 oranında kalsa bile işçinin eline geçen net ücret 1190 TL, yani yüzde 42 oranında artacak. Net ücret 4 bin lirayı aşacak.Prim ve vergi indirimi yapılması halinde asgari ücretin işverene maliyetindeki artış da sınırlı kalacak.

Peki asgari ücret zammı ile ilgili işçi ve işverenler ne diyor? İşçi ve işveren tarafları, bugün başlayacak asgari ücret pazarlıkları öncesinde taleplerini açıkladı. Türk-İş Başkanı Ergün Atalay, vergi ve harçlara gelecek zammı belirleyen yüzde 36.2'lik yeniden değerleme oranına işaret ederek, "Yüzde 36'nın altında bir rakamı hiç konuşmayız. Görüş bile bildirmeyiz" dedi. TİSK Başkanı Özgür Burak Akkol ise yüzde 20'lik enflasyonun üzerinde dengeli bir zam belirlenmesi gerektiğini belirterek, "Asgari ücret 4 bin lira olursa işveren maliyeti yüzde 43 artıyor" ifadesini kullandı.

Milliyet'in haberine göre, Atalay, pandemi ve enflasyon koşulları nedeniyle asgari ücretin "45 seneye bedel" hale geldiğini belirterek, "Evvela teklifi işverenler ve hükümet bize versin. 5 kere imzalamışız, onun dışında muhalefet şerhi koymuşuz. Bu sene TİSK, Türk-İş, hükümet beraber imzalayalım. Çoluğu çocuğuyla 35 milyonu ilgilendiriyor" dedi.

YENİDEN DEĞERLEME 
Erken seçim tartışmalarının pazarlıkları etkilemeyeceğini ifade eden Atalay, "Seçime bir ay kala sözleşme yaptık, hiç öyle bir şey yansıtmadılar bugüne kadar" vurgulamasını yaptı. Asgari ücret zammının, yüzde 36.2'lik "yeniden değerleme oranı"nın üzerinde olması gerektiğini kaydeden Atalay, şunları söyledi:"Bu rakamla da ev gider de, ancak arsayı kurtarıyoruz. 2 bin 825 lirayla bırak (1 ay) geçinmeyi 15 gün geçinemezler. Bu insanların tebessüm edeceği bir rakam bekliyoruz. İşverenler de elini biraz taşın altına koysun. İmkan varsa hükümet de 1 yıl mı olur, 6 ay mı olur, işverenlerin üzerindeki yükü alsın. Yüzde 90'ı 10 kişinin altında çalışan işyerleri. TÜİK'in rakamlarını gerçekçi bulmuyorum. Yıllık enflasyonu ben yüzde 30'un üzerinde görüyorum. Bir ay önce durduğum yerde durmuyorum. Şimdi talebim başka. Bir ay önce ben konuştuğum zaman dolar 9 liraydı. Şimdi 12 lirayı geçti."

Asgari ücretin bir an önce belirlenmesi gerektiğini belirten Atalay, "Bir hafta 10 gün içinde bitirsinler, ay sonunu beklemeyelim. Ben bu taleplere de Cumhurbaşkanı'nın müspet bakacağını tahmin ediyorum. Bir ay, 10 gün içinde benim istediğim rakam gelmiyorsa umurumda değil. Yüzde 36'nın altında bir rakamı hiç konuşmayız. Görüş bile bildirmeyiz" diye konuştu.

‘70 LİRAYI CEPTEN ALDILAR’ 
İşverenlerin talepleri için "Kar ediyor bayağı onlar ama 'kar ediyoruz' demezler, 'batıyoruz' derler. Hükümetle işveren oturduğu zaman istediği ücreti çıkarıyorlar. Kamuoyu ben az aldım sanıyor" değerlendirmesini yapan Atalay, asgari ücret için önceden rakam açıklamadığını ifade ederek, "Ben daha önce rakam açıkladım, açıkladıktan sonra milletin 70 lirasını cebinden aldılar. Onun için 2 dönemdir rakam söylemiyorum" diye konuştu. Atalay, emeklilerin de asgari ücrete yansıyan en az zammı alması gerektiğini söyledi.

‘KAMU ÜCRETİ DİKKATE ALINSIN’ 
Türk-İŞ, DİSK ve Hak-İş, asgari ücret ile ilgili olarak ortak açıklama yaptı. Açıklamada, "Asgari ücret net açıklanmalı. Bu ücretten yapılacak vergi, sosyal güvenlik vb. kesintiler net tutarın üzerine ilave edilmeli ve yıl boyunca asgari ücret açıklanan bu net ücretin altına düşmemeli. Asgari geçim indirimi işçinin medeni durumuna göre ayrıca ilave edilmeli. Tüm ücretlerin asgari ücrete tekabül eden kısmı vergiden muaf olmalı. Kamuda geçerli en düşük aylık tutarını asgari ücret belirlenirken de dikkate almalı" denildi.

AKKOL: İŞVERENLER DE BİZİ ELEŞTİRİYOR 
TİSK Başkanı Özgür Burak Akkol ise asgari ücretin denge konusu olduğunu, çalışanların hak ettiğini almasından yana olduklarını belirterek, "Türk-İş masadan kalktığında enflasyonun 7 puan üzerine imza attık biz. Bazı işveren örgütleri de bizi eleştiriyor" dedi.

Üreticinin de enflasyon altında ezildiğini vurgulayan Akkol, yüzde 45'lik üretici enflasyonuna dikkat çekti. Enerji ve navlun fiyatlarıyla, çip krizine işaret eden Akkol, salgın sürecinde turizm ve hizmetler sektörünün de toparlanma sıkıntısı çektiğini kaydetti. Akkol, "Biz istihdamı artırmak, 10 kişi yerine 15 kişi çalıştırmak istiyoruz. Pandemiye rağmen eleman azaltmayan yegane kuruluş TİSK" vurgulamasını yaptı.

Kimya, ilaç, metal, tekstil sektörleri ile esnafın nabzını ölçtükleri anketler yaptıklarını dile getiren Akkol, belirlenecek asgari ücret için "Mutlaka yüzde 20'lik enflasyonun üzerinde olması lazım. Zikredilen çok yüksek rakamlar var. Bunu sanayici kaldıramaz" diye konuştu.