Borcu olanlar dikkat! Binlerce kişi aynı durumda

Posta gazetesinden Özlem Denizmen okurlardan gelen soruları yanıtladı. İşte aynı durumda olan herkes için yol gösterici olan sorular ve yanıtları...

UTANMAK SUÇLAMAK YOK

Yüklü miktarda borcum var, tutar söylemeye çekiniyorum. Bir yol gösterseniz, sizce ne yapmalıyım?

Utanma: Her borç ödenir, müsterih ol.

Liste: Tek tek nerelere borcun olduğunu listele. Kredi, kredi kartı, elden borç…

Faiz: En yüksek faizli borcu listenin en tepesine yaz.

Küçük adım: En küçük borcu kapatıp kendini kutla.

Yeni borç: Borç bitene kadar yeni borç/taksit yapma.

Borçla borç: Borçla borç kapatmaya çalışma.

Kaktüs modu: Sadece ihtiyaçlarına harcama yaptığın ‘kaktüs modu’na geç.

Ek gelir: Gerekli durumda ek gelir sağlamaya çalış. ZOR KARAR: Gerekirse bir varlığını sat, huzurun ‘şeylerden’ daha önemli sonra yerine koyarsın.

destek ünitesi: Sana destek olacak, moral verecek ‘sen başarırsın’ diyecek kişilerden destek ünitesi kur. (Not: Çevrende yoksa ben olurum.)

PATRONLA KONUŞ

Yaklaşık dört yıldır çalışıyorum. Benimle aynı yıl işe giren başka departmandaki arkadaşlarım terfi aldı ama ben almadım. Yöneticimle konuştum ama uygun pozisyon yok. Terfi etmek ve daha fazla maaş almak istiyorum. İşimi bırakmayı düşünüyorum. 

Başka şirketlerde durum farklı olmayacak. Kimse durduk yerde sana terfi vermez. Hayatta kolay bir şey yok. Yöneticinle bir daha konuş. Şu andaki işinde kabiliyetlerini gösterecek ortam yarat, sana bir görev vermesini iste. Herkesten önce gel, geç çık. Fark yarat. ‘Bizim Nuran canla başla çalışıyor’ dedirt. Bak o zaman terfi geliyor mu? Gelmiyorsa da başka plan yaparız. İnsan önce olduğu yerde mükemmeli yakalamalı. Şayet kadınsın diye sana farklı davranıyorlarsa git patronla konuş 8 Mart’ı hatırlat!

GİZLİ BORÇ

Kuzenime geçen sene bir miktar borç verdim. Paranın bir kısmını ödedi ama büyük kısmı duruyor. Borç verdiğimden eşimin haberi yok. Ne yapabilirim? 

Anne, baba veya bir aile büyüğünü devreye sok. Gerekiyorsa borcunu taksitli bir şekilde geri ödemesini öner. Enflasyon da var sonuçta. Yürekleriniz açık konuşun, hayat uzun, aile bağları önemli. Gizli borç bir gün mutlaka ortaya çıkar. Eşinle samimiyetle konuş.

BİRİKİM ARKADAŞI BUL

Birkaç yere borcum var ama kenarda da param olsun istiyorum. Borcu olanlar nasıl biriktirebilir? 

Ev kredisi ödüyorsan aynı zamanda finansal hedefin için birikim yapacaksın. Kısa dönemli borçların varsa (tüketici kredisi, taşıt kredisi, kredili mevduat hesabı, kredi kartı borcu) önce onları kapatmaya odaklan. Borçlar bittikten sonra yeni bir finansal hedef belirleyip (ev, araba peşinatı, çocukların eğitimi…) birikim yaparsın. Çevrende iyi biriktiren bir arkadaş bul

YATIRIMDAN ANLAMIYORUM

 Ben yatırımdan anlamıyorum. Arkadaşlar ‘al’ diyor alıyorum ve kaybediyorum. Ben yatırım yapmayı nasıl öğreneceğim? 

Ömrünü ‘anlamıyorum’ diye diye geçirme. Bugün araştırmaya başla. ‘Yapamıyorum, beceremiyorum’ deme. ‘Nasıl başarılı olurum?’ diye düşün.

Hatalarını tespit et. Hatta ben sana ilk hatanı söyleyeyim. ‘Arkadaşım bu hisseyi al, şu yatırımı yap dedi’ düşüncesinden çık.

Eş dost tavsiyesiyle yatırım yapılmaz. Çok biliyorlarsa kendileri yapsın. Para konularında kaybettiğinde duyduğun acı, kazandığındaki mutluluktan daha fazla etkiler. Bu bilimsel bir gerçek.

BÜTÇEYE GÖRE DÜĞÜN

 Nişanlımın yaklaşık 50 bin lira borcu var. Borcun yarısı kefil olduğu için. Tüm masraflarımızı kendimiz karşılayacağımız için evliliği ertelesek mi diye düşünüyoruz ve bu aramızda sorun oluyor. Ne önerirsiniz? 

Çift olarak birbirinize kenetlenin. Soruna değil, çözüme odaklanın. Sağlıklısınız ve çalışıyorsunuz. Kefil olmak, hukuki anlamda ‘borçtan sorumlu olmak’ demek. Burada yapılacak tek şey, nişanlının kredi notunun kötü etkilenmemesi için borcu ödemek. Ödemeye başlayıp asıl borçluya dava açabilir. Müstakbel eşine karşı yapıcı ol. Yanlış kararlar almış olabilir ama ne olursa olsun bu konuda birbirinizi suçlamayın. Düğüne göre bütçe değil bütçeye göre düğün yapın. (Not: Baktın nişanlınla para konularında anlaşamıyorsun bu işi bir daha düşün.)