Can Dündar Ne Kadar Ceza Ödeyecek?

Öncelikle sosyal medyadan bir ileti okuyalım:

“ARTIK İŞSİZİM

Yoktan var ettiğim ve 2005 yılının Mart ayından bugüne kadar tek bir gün bile izin kullanmadan editörlüğünü yaptığım Can Dündar’ın resmi web sitesi www.candundar.com.tr’nin editörlüğünden ayrılmak zorunda bırakıldım. 10 yılı www.candundar.com.tr’nin editörlüğü olmak üzere yaklaşık 15 yıldır SİGORTASIZ OLARAK çalıştırıldım.

“Bugün düzelir, yarın düzelir, işler kötü düzelince bakarız” derken 15 yıl geçti. Ama ne yazık ki işler düzelse de benim açımdan hiçbir şey değişmedi. Dayanma gücüm tükendi. Artık işi bırakmam gerektiği tarafıma resmen değilse de e-maille ve “usulünce” bildirildi. Haklarımı alabilmek için yasal yollara başvuracağımdan dolayı son derece üzgünüm.”

 

15 Yıl Sigortasız Çalıştırılmak

Noktasına virgülüne dokunmadan aktardım…

Bunları yazan Saim Tokacoğlu…

Kendisi bir gazeteci… Aynen Can Dündar gibi… Ama ne çektiysem bir diğer gazeteciden çektim diyor.

Can Dündar’ın web sitesinin editörü olarak 15 yıl yanında çalıştırılmış, bu sürede ne sigortalı yapılmış, ne yıllık izin hakkı kullandırılmış, ne işten ayrılırken kıdem ve ihtar tazminatı hakkı verilmiş ne de İş Kanunu’nun kendisine verdiği haklardan herhangi biri kendisine tanınmış.

Elbette ki, bunlar bir tarafın iddiası… Otomatik olarak doğru kabul edilmeyecek. Müdde-i iddiasını ispatla mükellef… Şimdiye kadar bu iddiaların tekzip edimediğini belirtelim.

Ancak Saim Tocakoğlu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın ALO 170 hattını arar veya bir dilekçe ile SGK’ya başvurursa konu incelenmek üzere bir müfettiş/denetmen tarafından ele alınacak, denetlenecek, teftiş edilecek.

 

“Emekçi Dostu” Aydının Böylesi…

Konunun teknik analizine geçmeden önce ortada öyle bir yaman çelişki var ki söylemeden geçersek hakkın hatırı kalır…

Sigortasız çalıştırmak çalışanın gelecekte alacağı emekli maaşından çalmak, o kişinin sigorta primini ve gelecekte yetiminin alacağı nafakasını çalmak demek… Sigortasız çalıştırmak çalışanın hastaneye gidebilme hakkından, tedavi ve sağlık hakkından çalmak demek…

Zira sigorta primleri devlete giden bir vergi değil, çalışanın hasta olduğunda, kaza geçirdiğinde veya yaşlandığında alacağı haklara gidiyor…

Kendisini “emekçi dostu”, “aydın”, “solcu”, “insancıl” olarak lanse eden birinin onbeş yıl bir başka emekçinin (üstelik meslektaşı birinin) haklarını çalmış olmasının iddia edilmesinde bir çelişki yok mu?

Ahmet Kaya’nın dediği gibi: Bu ne yaman çelişki anne?

Ya da Ziya Paşa’nın dediği gibi: Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz…

 

Bu İşten Yırtmak Mümkün mü?

Peki, yapılacak müfettiş/denetmen incelemesi sonrasında Saim Tocakoğlu’nun iddiaları doğru çıkarsa Can Dündar ne kadar ceza ödemek zorunda kalacak?

Bizim bu yazımızdaki temel amacımız buna bakmak…

Daha doğrusu bakmak istediğimiz şey acaba Can Dündar bu işten yırtabilecek mi?

Yoksa sigortasız işçi çalıştırmak astarı yüzünden pahalıya gelen bir iş mi? Ülkemizde sigortasız işçi çalıştırmanın cezaları neler, ne kadar?

Ayrıntılı olarak ve kalem kalem açıklayalım…

 

SGK’nın Cezaları Çok Ağır

Ülkemizde sigortasız işçi çalıştırmanın cezaları çok ağır…

Yapılacak teftiş sonucu iddialar doğru çıkarsa öncelikle Can Dündar’a işyeri bildirgesi vermediği için 2 asgari ücret tutarında para cezası çıkacak. Zira en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte SGK’ya (o dönemki adıyla SSK’ya) işyeri bildirgesi vermeliydi.

Sonrasında onbeş yıl boyunca vermediği her bir aylık prim ve hizmet belgesi (veya dönem bordrosu) için ikişer asgari ücret yani toplamda yaklaşık 180 asgari ücret ceza kesilecek…

Son olarak işten ayrılış bildirgesini vermediği için de 127 TL para cezası var.

Tüm bu asgari ücretler her bir bildirgenin verilmediği tarihteki asgari ücretler üzerinden hesaplanacak…

Tüm bu cezaların toplamı ise yaklaşık 220 bin TL ediyor.

 

Primler Katlamalı Olarak Alınacak

SGK’ca kesilecek bu cezaların her birine ilgili dönemlerden itibaren yasal faiz uygulanacağı için toplam tutarın en az bir kat daha artacağını söylemek gerek.

Başka bir deyişle Can Dündar’a eski tutarla yarım trilyon yeni rakamla 500 bin TL civarında bir SGK cezası çıkacak.

Dahası çalışanın aldığı ücrete göre değişecek şekilde 15 yıldır ödenen tüm ücretler üzerinden hesaplanacak sosyal sigortalar primi de Can Dündar’a borç çıkartılacak.

Bu tutarın Saim Tokacoğlu’nun aldığı brüt ücretin tutarına göre değişeceğini ve 40 bin TL ile 250 bin TL arasında olacağını belirtelim. Tabii ki bu rakama da yasal faizi, yasal ödeme sürelerinden itibaren gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanacak, yani primler katlamalı olarak tahsil edilecek…

Hülasa-i kelam yalnızca SGK Can Dündar’a 1 Trilyona yakın ceza kesecek, ödeme çıkartacak…

 

Çalışma Bakanlığı da Ceza Kesecek

Elbette ki bu olayın bir de İş Kanunu yönü var. Yapılacak incelemede Can Dündar’ın yaptırdığı işin İş Kanunu kapsamında girdiği tespit edilirse bir de o açıdan cezalar çıkacak.

Çalışana fazla çalışma ücreti ödenmedi, hak ettiği serbest zaman altı ay içinde kullandırılmadı veya onayı alınmadan fazla çalıştırıldı ise 270 TL cezası var.

Eğer çalışanın ücreti ödenirken ücret hesap pusulası düzenlenmedi ise her bir pusula için 2015 yılı içerisinde 554 TL ceza olduğunu da belirtelim. Bu rakam onbeş yıl boyunca ödenmeyen tüm ücretler için uygulanacak.

Keza yıllık izin hakları kullandırılmayan işçi için 270 TL ceza var. Yıllık izin ücreti ödenmedi ve iş sözleşmesinin sona ermesinde kullanılmayan iznin ücreti ödenmedi ise bu kez her biri için 270’er TL daha ceza uygulanacak.

İşçi özlük dosyası düzenlenmediği, çalışma sürelerine uyulmadığı hallerde de 1478’er lira para cezası uygulanıyor. Can Dündar işten ayrılana çalışma belgesi vermediği için de 134 TL para cezasıyla karşılaşacak.

Son olarak Saim Tokacoğlu’nun kıdem ve ihbar tazminatı alma hakkı olacağı, son brüt ücretinin 15 katı tutarında kıdem tazminatı alma hakkının olacağını belirtelim…

 

Çalışan Tüm Haklarını Alacak

Son olarak yapılacak bu denetimler sonucunda çalıştığını belgeler ile ispatlayabilir ise Saim Tokacoğlu’nun tüm haklarını alabileceğini belirtelim.

Müfettiş/Denetmen yapacağı inceleme sonucunda yazacağı rapor ile Saim Tocakoğlu’nun tüm çalıştığı dönemleri sigortalı yapacak, hizmet günü ve yaşı yeterse de hemen emekli olabilmesi mümkün olabilecek.

Başka bir deyişle denetim sonucu işçinin iddialarının doğruluğu tespit edilirse çalışan Saim Tokacoğlu sanki hiç sigortasız çalışmamış gibi tüm haklarını elde edecek. Bu haklar müfettiş/denetmen tarafından belge ile tespit edilemez ise bu kez Saim Tokacoğlu İş Mahkemesine açacağı dava ile tüm bu haklarını alabilecek.

Can Dündar’a ise eski rakamla bir trilyonu, yeni rakamla bir milyon TL’yi çok aşan tutarlarda ceza ödemek düşecek.

İşte bu, ülkemizde 2006 yılında yapılan sosyal güvenlik reformunun işçilere getirdiği hak ve ülkemizde yasalara göre işçinin emeğini koruması böyle ciddi…

Şimdi insanın sorası geliyor: Kim emekçi dostu? Aydınım diyen ama emekçiyi sigortasız çalıştırarak sömüren mi, yoksa sosyal güvenlik reformuyla sigortasız çalıştıranın hakkını alacak en ağır tedbirleri hayata geçirenler mi?

 

---

 

Kıssadan Hisse

“Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz”

— Ziya Paşa

 

---

 

Sorularınız:

 

Yazarın tüm yazıları için: