Dinçer: “Lokanta, kafe ve pastanelerin HES kodu uygulamasıyla açılmasını istiyoruz”

Korona virüs salgınından en çok etkilenen kesimlerden birini de esnaf ve sanatkarlar oluşturuyor. Kısıtlamalar nedeniyle faaliyetleri durdurulan kahvehane, kıraathane, internet kafe, kır bahçesi, elektronik oyun salonları, bilardo salonları ve halı saha işletmecileri ile hizmetleri yalnızca paket servisi ile sınırlandırılan lokanta, pastane ve kafeterya gibi işletmeler, ayakta kalabilmek için acil çözüm bekliyor.

“Mersin’de 8 bin 500 esnaf, pandeminin başından bu yana tamamen kapalı”
Mersin ESOB Başkanı Talat Dinçer, pandeminin vurduğu esnafın yaşadığı sıkıntıları ve çözüm önerilerini İHA muhabirine anlattı. Pandemi süreciyle getirilen kısıtlamaların esnafı perişan ettiğini vurgulayan Başkan Dinçer, esnafın iş yerlerinin bir bölümünün faaliyetlerinin tamamen durdurulduğunu, bir bölümüne de sınırlı hizmet verme kuralı getirildiğini söyledi. Dinçer, “Mersin’de 8 bin 500 esnaf, pandeminin Türkiye’de ilk görüldüğü Mart 2020’den bu yana tamamen kapandı. Okul kantinleri tamamen kapalı. Okullar açılmadığı için servis araçları evin önünde yatıyor.

Ayrıca müzikli işletmeler, kahvehaneler, çay ocakları, internet kafeler, elektronik oyun salonları kapalı. Ayrıca düğün salonlarımız kapalı ve bunlara bağlı yan işletmeler de iş yapamıyor. Bunlar hiç gündeme gelip bu insanlara destekler sunulmadı. Bunların iş yeri kiraları var, yanlarında çalışan elemanlarını elde tutmaları ve giderlerini karşılamaları lazım. Vergiye, SGK’ya, bazı kredilere ertelemeler geliyor ama sonuçta bunlar yine ödenecek. Öteleme zaten çok daha sıkıntılı, çünkü 6 ay öteliyorsun, ödeme zamanı geldiğinde taksitler üst üste biniyor. Bu insanlar bu tür zorluklar yaşıyor” dedi.

“Esnafımız, paket servisle elemanının yevmiyesini bile kurtaramıyor”
Öte yandan, halkın yeme-içme ihtiyacını karşılayan lokanta, pastane, kafeterya gibi işletmelere de yalnızca paket servisi izni verildiğine dikkat çeken Dinçer, bunların da çok kısıtlı cirolarla ayakta kalma savaşı verdiklerini vurguladı. Dinçer, “Lokanta esnafı, paket servisle yanında çalıştırdığı elemanının yevmiyesini bile kurtaracak derecede ciro yapamıyor. Çünkü paket servis de yapsanız ocakçıyı, yemek yapanı, paketi götüreni çalıştırmak zorundasınız. O işletmenin içinde en az 5 kişi çalışmak zorunda kalıyor. Bütün bunları dikkate aldığınızda işletmelerimizin büyük bir bölümü hiçbir şekilde yeterli kazancı elde edemiyor. Esnafımız işletmesinin elektrik, su parasını dahi kazanamıyor. Ayrıca insanlar, pandemi nedeniyle içe kapandı, ekmeğini bile evinde kendisi yapmaya başladı. Esnaf bu durumdan çok olumsuz etkilendi; elektriğini, suyunu kapatanlar oldu. Böyle bir sıkıntının içerisindeyiz” ifadelerini kullandı.

“Esnafımız kan ağlıyor”
Lokanta, kafe ve pastane esnafının çok zor durumda olduğunun altını çizen Birlik Başkanı Dinçer, ana caddeler ve sahil kesimindeki iş yerlerinin sadece aylık kiralarının 15-20 bin lirayı bulduğunu dile getirerek, “Bunların hepsi iş yapamayınca durma noktasına geldi. Bu esnafımız kan ağlıyor” diye konuştu.

“İşletmeler HES kodu ile müşteri alsın”
Esnafı bu zorlu süreçten kurtarmak için belirli kurallar çerçevesinde lokanta, kafe ve pastanelerin müşteri kabul etmelerine izin verilmesi gerektiğini belirten Dinçer, HES kodu uygulamasını önererek, şunları söyledi:
“Lokantalara HES kodu ile müşteri kabul edilsin. Masalar belirli aralıklarla yerleştirilsin ve yemek hizmeti verilsin. Emin olun bu şekilde paket servisten daha hijyenik bir ortam olur. Yavaş yavaş lokantaları, kafeleri ve pastanelerimizi açalım, çünkü paketle olmuyor bu iş. AVM’lere HES kodu ile girilebiliyorsa bu işletmelere de aynı izin verilmeli. Geçen hafta konfederasyonda toplantı yaptık ve bu talebimizi de ilettik. Toplantıda, hükümetten normalleşmeye doğru yavaş yavaş bazı adımların atılmasını istedik. 6 maddelik bir önerimiz var. Bunun içinde lokanta, kafe ve pastanelerin belirli kurallarla yeniden açılması talebimiz de var. Artık ekonominin canlanması gerekiyor. Bu insanların giderlerinin karşılanması gerekiyor.”

“Devlet, 2020 yılında tahakkuk eden sosyal güvenlik primlerini almasın”
Esnafa sıfır faizli kredi verilmesi talebini de yineleyen Dinçer, esnafın geçmiş bir yıllık kaybını en az 3 yıl üzerinden atamayacağını, kredi ile biraz nefes alabileceğini kaydetti. Toplantıda, sosyal güvenlik yüklerinin kaldırılması önerisini de dile getirdiklerini anlatan Dinçer, “Benim toplantıdaki net talebim, ‘2020 ölü bir yıl oldu. 2020 yılında tahakkuk eden sosyal güvenlik primlerini esnafın üzerinden kaldıralım’ oldu. Devletin esnafa yapabileceği en büyük desteklerden biri bu” dedi.

“Mersin’de 21 esnafımızın pandemiden etkilendiği devlet tarafından da zabıt altına alınmış oldu”
Esnafın kredi ödemelerinin 6 ay ötelendiğini anımsatan Dinçer, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, lokanta ve kafelere destek ödemesi yapılacağı açıklamasını da değerlendirdi. Dinçer, “Özellikle 3 milyon liranın altında ciro çeken ve gelir kaybına uğrayan esnafımızın kayıplarının yüzde 3’ü oranında bir destek sağlanacağı, bunun 2 bin lirayla 40 bin lira arasında olabileceği söylendi. Şu an esnafa ne verseniz ihtiyacı var ama bunun işleyişine bakmak lazım. Kalıcı bir çözüm değil. Ayrıca haksızlıklar da ortaya çıkabilir. Kriterleri olduğu için birçoğu alamayacak. Daha basit yöntemle de örneğin fiks bir rakamla da bu destek verilebilirdi.

Kaldı ki, daha önceki Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle esnafa gelir kaybı ve kira desteği verileceği açıklanmıştı. Biner lira üç ay boyunca 3 bin lira gelir kaybı desteği; biz büyükşehir olduğumuz için 750 lira da kira desteği verilmesi söz konusuydu. O da vergiden muaf, basit usul vergi mükellefi esnaf ile Cumhurbaşkanlığının belirlediği 133 meslek dalındaki esnafa verilecekti. Bana ulaşan şikayetlerde birçok esnafımızın talebine ‘ret’ verilmiş. Mersin’de bu kararnameyle destek listesine giren 21 bin esnafımız var. Aslında Mersin’de 60 bin esnafımızın tamamı salgından çok olumsuz etkilendi ama bu 21 bin kişi, devlet tarafından da ‘bunlar pandemiden etkilendi’ diye zabıt altına alınmış oldu” ifadelerini kullandı.

“Lokanta, kafe ve pastanelerin HES kodu uygulamasıyla açılmasını istiyoruz”
“Şu an esnafın tek kuruşa bile ihtiyacı var” diyen Dinçer, esnafın geçen yıl yaşadığı hasarın bu yıl ortaya çıkacağına işaret etti. Dinçer, esnafın ayakta kalabilmesi için hükümetten çok acil taleplerini de şöyle sıraladı:
“Esnafımızın bu yükün altından kalkabilmesi için çok acil üzerindeki sosyal güvenlik yükünün kaldırılması lazım. 2020 yılında tahakkuk eden primlerin alınmamasını istiyoruz. Ayrıca; elemanlarının, kiralarının ve birikmiş borçlarının ödenmesi için esnafa çok acil faizsiz kredi desteği sağlanması lazım. Öte yandan, hala kapalı olan iş yerlerinde çalışan ara eleman gücünün desteklenmesi gerekiyor. Yine lokanta, kafe ve pastanelerin HES kodu uygulamasıyla belirli kurallar çerçevesinde açılmasını istiyoruz.”