Eksik günle çalışmak emekli eder mi?

MEMURHABER- ÖZEL İÇERİK-

İstanbul’dan okurumuz Salih Akın Söztutan soruyor: “Bünyamin bey, emeklilik için yaşımı doldurmayı bekliyorum. Daha sekiz senem var. Ben de çalışmaya devam ediyorum. 1500 Lira alıyorum, patron her ay maaşımı SGK’ya tam bildiriyor, şikayetim yok. Bir yazıda okuduğuma göre bu şekilde çalıştıkça emekli maaşım düşüyormuş. Eğer ayni maaşında ayda boyunca değil ayda 5 gün sigortalı gösterilirsem maaşım artarmış. Doğru mudur, ne yapmalıyım, gelecekte kuş kadar maaş almak istemiyorum. Maaşımı arttırmak, gelecekte yüksek maaş almak için ne tavsiye edersiniz?”

Emeklilik Hesaplama Yöntemi Değişti

Öncelikle emeklilikte alınacak maaşın neden çalışmaya devam ettikçe düşeceğini açıklayalım.

Sosyal güvenlik sistemimizde çeşitli dönemlerde reformlar yapıldı. En önemli reformlar 1999’da ve 2008’de gerçekleşti.

Her bir reform emekli maaşının hesaplanmasında etkili olan aylık bağlama oranını değiştirdi.

31.12.1999 öncesindeki dönem, aylık bağlama oranının, yani ödediğinizin primin ne kadar emekli maaşını yükselteceğini belirleyen oranın, en yüksek olduğu dönemdi.

Bu oran 01.01.2000 ve sonrasında düşürüldü. İlk 3600 gün için yüzde 3,5; 3600 günden sonraki her 360 gün için % 2 ve 9000 günden sonraki her 360 gün için ise yüzde 1,5 oldu.

Son reform ise, aylık bağlama oranını neredeyse minimum hale getirdi.

01.10.2008 sonrasında her çalışılan yıl için aylık bağlama oranı % 2 olarak sabitlendi.


Aylık Bağlama Oranı 2008 sonrası Düşük

Sosyal güvenlik sistemimizde ne kadar ekmek o kadar köfte prensibi olduğunu daha önce yazmıştık.

Ekmek hizmet günü köfte ise sigortalı gösterilen tutar yani ödenen prim miktarı.

İşin Türkçesi, 1999 yılından 2008 yılına giderken ekmeğin arasını konulan köfte sayısı azaldı.

İşin özü burada…

İşte bu hesaplama oranlarının değişmesi kişilerin hangi dönemde daha çok çalışmışlar ise ona göre emekli maaşlarının daha ağırlıklı olmasını da sağladı.

Zira 1999 ve öncesinde işe girişin olan biri için emekli maaşı üç farklı dönem için sanki kısmi aylık hesaplanır gibi ayrı ayrı hesaplanıyor, sonra bu aylıklar birleştiriliyor.

1 Ekim 20008 sonrasında çalışmaya devam eden bir kişinin aylık bağlama oranı % 2 olarak uygulanan dönemi artıyor; bu ise emekli maaşının düşmesini getiriyor.


Düşmeyi Önlemek de Mümkün

Ancak bu herkes için böyle değil.

Asgari ücret ve bunun biraz üzerindeki ücretlerde çalışılan her ay için gelecekte alınacak emekli aylığı aylık yaklaşık 2-3 lira düşüyor.

Zira yeni dönemdeki aylık oranı artıyor, 2008 sonrasındaki kazanç oranı önceki dönemin sağladığı avantajı azaltıyor.

Ancak ortalama 2500 TL’den fazla olarak ücret alan kişilerin ücretleri çalıştıkları ay başına azalmıyor, aksine her ay prim ödedikçe gelecekteki emekli maaşı bir-iki lira artıyor.

En fazla artış ise ücretini tavandan yani şuanki rakamıyla brüt 6961 TL 50 Kuruş üzerinden alanlarda oluyor.

Tavandan ya da buna yakın bir ücret alan kişinin gelecekte alacağı emekli maaşı 10-13 TL arasında artıyor.


Eksik Günle Çalışmak İşe Yarar mı?

Gelelim sorunuzun ikinci kısmına.

Ayda 30 gün yerine 5 gün sigortalı olarak yüksek ücretten sigortalı “gösterilen” bir kişinin maaşındaki düşüş durur, bu doğru.

Ancak altını çizmek gerekir ayda 5 gün sigortalı göstermek gelecekte alacağınız emekli maaşınızın artmasını sağlamaz, yalnızca düşüşü durdurur.

Zira gelecekte maaşınız hesaplanırken yüksek prim ödenen dönemler çalıştığınız gün sayısına oranlanacaktır.

Az gün üzerinden yüksek primli bildirilseniz bile bu gün sayınıza oranlanacağından yüksek prim ödenen günün artış etkisi ortaya çıkmaz.

Ancak belirttiğimiz üzere düşük günle sigortalı gösterilmek emekli maaşınızdaki düşüşü durdurur.