Emekli maaşınızda kesinti olursa ne yaparsınız?
Trabzon’dan okurumuz Ali Türkcan soruyor: “Bünyamin bey, sigortadan emekliyim. Bir arkadaşımın senedine kefil olmuştum, o ödemeyince maaşıma haciz gelmiş.
Trabzon’dan okurumuz Ali Türkcan soruyor: “Bünyamin bey, sigortadan emekliyim. Bir arkadaşımın senedine kefil olmuştum, o ödemeyince maaşıma haciz gelmiş. Bu ay bankadan para çekerken maaşımın azaldığını görünce anladım. Bu hacizi kaldırtabilir miyim? Emekli maaşları kesilmiyor diye duymuştum, ne yapmam lazım? SGK’ya şikayet edeyim mi?”
Sayın okurum, emekli okurlarımızdan sık sık soru aldığımız bir konu emeklilerin maaşlarına haciz konulup konulmayacağı.
Gerek icra daireleri gerekse de SGK’da bu konuda bir uygulama birliği olduğundan söz etmek zor…
Emekli maaşı, yetim maaşı, ölüm geliri veya aylığı alan bir kişinin maaşına haciz konulabilir mi, hangi şartlarda konulabilir, İcra Müdürlükleri ne yapmalı?
Konuyu, tüm okurlarımızı bilgilendirecek şekilde ayrıntılı olarak açıklayalım.
İCRADAN HACİZ KONULABİLİR Mİ?
Ülkemizde emekli maaşları Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre ödeniyor. Halk arasında bilinen ismiyle “Maaş” dediğimiz şeyin içine aylık, gelir veya ödenekler girmekte…
Bu kanun, emekli maaşlarının nasıl hak edileceği, nasıl bağlanacağı, nasıl kesileceği ve hesaplanması konularının hepsini düzenliyor…
Bu Kanunun 93 üncü maddesine baktığımızda ise sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödeneklerinin özel olarak korunduğunu ve çeşitli hukuki işlemlerden yasakladığını görüyoruz.
Bu çerçevede örneğin, sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir ve aylıkları (topluca ifadesi ile emekli maaşları) ile cenaze ödeneği, emzirme ödeneği, geçici iş göremezlik ödeneği gibi ödenek niteliğindeki alacakları, devir ve temlik edilemiyor.
Dahası, SGK’dan alınan bu gelir, aylık ve ödenekler icraya konularak haczedilemiyor.
Yani hukuki açıdan SGK’ca ödenen maaş ve ödeneklere haciz yasağı var!
EŞİNİZE NAFAKA BORCUNUZ HARİÇ
Haciz yasağı genel bir yasak olsa da bunun birkaç istisnası var:
İlk olarak, SGK’ya olan prim borçları için gelir, aylık ve ödeneklerden kesinti yapılabilmesi mümkün. Yani SGK kendi alacaklarını koruyor…
Bilindiği üzere SGK kendi icra işlerini kendisi takip etme yetkisine sahip olan bir kurum. SGK’ya olan borcunuzu ödememeniz halinde de SGK bizzat kendisi sizin mal varlığınızdan ve maaşınızdan kesinti yapabiliyor. Emekli maaşlarının haciz yasağının ikinci istisnası ise nafaka borçları…
Diyelim ki boşandınız, eski eşinize, çocuklarınıza yahut da bakmakla yükümlü olduğunuz kişilere mahkeme kararı gereğince nafaka ödüyorsunuz.
İşte bu şekilde ödenen nafaka alacaklarınız sizin maaşınızdan kesilerek alınabiliyor…
Ancak bunun dışında herhangi bir kişisel, ticari veya mali alacak için emekli kişinin maaşına, gelir alan kişinin gelirine haciz koydurulamıyor, alacak maaştan kesinti yapılarak tahsil edilemiyor.
İCRA DAİRELERİ NE YAPMALI?
Ülkemiz mevzuatında borç-alacak ilişkisindeki hakların cebren tahsili konusunda genel hükümler İcra ve İflas Kanunu’nda bulunmakta.
Öte yandan 5510 sayılı Yasanın emekli maaşlarına getirdiği bu özel haciz yasağı özel bir hukuki düzenleme olarak öne geçmekte.
5510 sayılı Yasa yalnızca haciz yasağı koymakla kalmamış, ayni zamanda haczi yasaklanan bu gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin taleplerin icra müdürü tarafından reddedilmesini de emretmiş.
Ancak pratikte ne İcra Müdürleri ne de SGK bu kanuni reddetme emrini uygulamıyor.
UYGULAMADA SIKINTILAR VAR
Eğer bir alacaklı emekli maaşı bulunan kişinin maaşının haczedilmesi için İcra Müdürlüğü nezdinde takip yaptırır ve takip sonucu borç kesinleşir ise, talep üzerine İcra Müdürünce SGK’ya maaşın dörtte birinden az olmamak üzere haciz yazısı yazılıyor ve SGK da maaştan kesinti yapmaya başlıyor.
Yani maaşlardan kesinti olabiliyor, aybaşında bankaya gidince emekli maaşınızın düştüğünü görüp şok olabiliyorsunuz…
Öte yandan emeklinin İcra Tetkik Hakimliği’ne “haczi caiz olmayan malının haczedildiği” gerekçesi ile kesinti için itiraz etmesi halinde ise kesinti duruyor; maaş kesildiği dönemdeki ödenmiş borçlar ise geri döndürülemiyor.
Yani mahkemeye itiraz edenlerin maaş kesintisi kaldırılıyor!
EĞER MUVAFAKAT VERMİŞSENİZ...
Emekli maaşlarına haciz yasağı emredici bir yasak olmadığından uygulanmaması, delinmesi hukuken mümkün…
Ancak bunun için borçlu kişinin (gelir, aylık veya ödenek alan kişinin) muvafakati, rızası ve onayı gerekiyor.
Borçlu olan emekli maaşından icra kesintisi yapılarak borcunun tahsil edilmesine muvafakat ederse, borç maaştan kesilebiliyor.
Muvafakat kişinin yazılı olarak önceden maaşına haciz konulmasını ve borcuna mukabil maaşından kesinti yapılabilmesini kabul ve ikrar etmesi yahut da İcra Dairesi’ne giderek maaştan kesinti yapılabilmesine izin verdiğini beyan etmesi anlamını taşıyor.
Bu nedenledir ki emekli maaşı olan bir kişiye borç verir, evinizi kiralar ve benzeri bir borç-alacak ilişkisine girerken tarihsiz bir muvafakatname imzalatmayı alacağın garantiye alınması açısından tavsiye ediliyor…
---
Kıssadan Hisse
“Bir sorunu çözmenin en kolay yolu onu bölebildiğiniz kadar çok parçaya bölmektir.”
— Rene Descartes
---
Sorularınız için:
www.twitter.com/bunyaminesen
www.facebook.com/bunyaminesen.yazilar
Yazarın önceki yazıları için:
/yazar/bunyamin-esen-181.html
Yazarın yazı arşivi için:
Bu yazının tüm hakları Memurhaber.com'a aittir. "www." biçiminde aktif bağlantı kurulabilir, açık kaynak gösterilmek kaydıyla içerik kullanılabilir. Açık kaynak göstermeden yapılan alıntılar için yasal takip yapılacaktır.