Gazeteciler nasıl erken emekli olur?

 

İstanbul’dan okurumuz H. A. soruyor: “Bünyamin bey, halen gazeteci olarak çalışıyorum. 1972 doğumlu bir bayanım. İlk kez 20.07.1995 tarihinde sigortalı oldum. Bir gazetede çalışmaya başladım ama Basın Yasası’ndan değil, normal çalışmaydı. Daha sonra çeşitli gazete ve televizyonlarda yaklaşık on yıl dört ay hizmetim var Basın Yasası kapsamında. Halen 4878 gün prim ödemem var. Sarı Basın Kartım olan işyerimden bu yılın Şubat ayı sonunda ayrıldım. Ancak halen bir gazetede çalışıyorum. Ekte SSK hizmet dökümümü gönderiyorum. Bazı aylarda iki işyerinde birden çalışmam görünüyor. Emeklilikte basın indirimini nasıl alırım? Ne zaman emekli olurum? Gazeteci olarak çalışmam erken emekli olmamı sağlar mı?”

 

Sayın okurum, Basın Yasası kapsamında çalışanların ve gazetecilerin emekliliği sıkça merak edilen bir konu.

Gazeteciler ve basın çalışanları çeşitli dönemler için itibari hizmet süresi yada fiili hizmet süresi zammı kazanabiliyor, böylece erken emekli olma hakkına kavuşabiliyor.

İtibari hizmet süresi nedir, fiili hizmet süresi zammı nedir, gazetecilere ne etkisi vardır? Bu konuları tüm okurlarımızı bilgilendirecek şekilde ayrıntılı olarak açıklayalım.

 

İtibari Hizmet Nedir?

Geçmişte 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu uyarınca basın çalışanları, gazeteciler ve matbaa işyerlerinde çalışanlar itibari hizmet süresi zammından yararlanıyordu.

İtibari hizmet süresi yaptıkları işlerden dolayı daha fazla yıpranan sigortalılara tanınmış erken emeklilik hakkıydı.

İtibari hizmet süresi zammından yararlanan basın çalışanı sigortalıların her 360 günlük çalışması için hizmet dökümlerine 90 gün hizmet ekleniyordu. Başka bir deyişle sanki 90 gün fazladan çalışmış gibi ekstradan hizmet süresi kazanıyorlardı.

Ayrıca her 360 günlük hizmet karşılığında 90 gün de emeklilik yaş hadlerinden düşülüyordu.

Bu şekilde düşen süre toplamda beş yılı geçemiyordu. Bu indirimler itibari hizmet süresi kapsamında 3600 gün çalıştıktan sonra geçerli oluyordu.

 

Basın Çalışanları Fiili Hizmet Alıyor mu?

Ancak itibari hizmet süresi zammı uygulaması 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası’nın 01.10.2008 tarihinden yürürlüğe girmesi sonrasında basın çalışanları için kaldırmıştı.

5510 sayılı Kanun basın çalışanlarını dışarıda tutarken “fiili hizmet süresi zammı” adında yeni bir uygulamaya başladı.

Fiili hizmet süresi zammı aynen itibari hizmet süresi gibi bazı çalışanlara erken emeklilik sağlayan bir düzenleme.

Buna göre kapsama giren sigortalılar için toplamda beş yılı geçmemek üzere her 360 günlük çalışma için 60 ile 180 gün arasında prim günü eklenmesi, bu eklenen günün yarısının da üç yılı geçmemek üzere emeklilik yaşından indirilmesi söz konusu.

Yine bazı istinai sigortalılar haricinde bu indirimlerden yararlanmak için 3600 gün çalışma şartı var.

 

Hangi Gazeteciler Erken Emekli Olabilir?

Bu uygulamadan günümüzde sarı basın kartı almak suretiyle çalışan gazeteciler de tekrar yararlanabiliyor. Bu yılın başında 5510 sayılı Kanuna 6385 sayılı Kanunla eklenen hüküm gereğince basın çalışanları da artık fiili hizmet süresi zammı alabiliyorlar.

Başka bir deyişle artık gazeteciler de tekrardan erken emekli olma hakkına kavuşmuş bulunuyor. 3600 gün fiili hizmet süresi ya da itibari hizmet süresi kapsamında çalışmış olma şartı ise Basın çalışanlarının yaş indirimi alması için zorunlu.

Dahası 01.10.2008 ile 01.02.2013 arasındaki sürelerinde fiili hizmet süresi zammını primini ödeyerek geriye dönük olarak alma hakları var.

Bunun için Mayıs ayı sonuna kadar işyerlerine cezasız olarak ek bildirge verme hakkı getirilmişti. Oluşacak primleri de basın çalışanları kendileri ödüyordu.

Halen 01.10.2008-01.02.2013 döneminin primlerini ödeme hakkı var, ancak gecikme cezası uygulanıyor.

 

Hangi Gazeteciler Erken Emekli Olabilir?

Şunu belirtelim ki yeni Kanuna göre her gazeteci erken emeklilik hakkına sahip değil.

2008 öncesinde 5953 sayılı Basın Kanunu uyarınca çalışan tüm gazeteciler, basın kartı sahipleri ve basım-matbaa işyerlerinde çalışanlar itibari hizmet alıp erken emekli olabiliyordu. Yani Basın Yasası kapsamında olmak yeterliydi.

Yeni kanuna göre ise yalnızca Basın Kartı alarak fiilen çalışan gazeteciler erken emeklilik hakkına sahip.

Basın kartı olmayan gazetecilerin ise ekstradan gün kazanıp yaş hadlerinden gün düşülmesi söz konusu değil.

Başka bir deyişle 2008 sonrasında erken emeklilik hakkı alan gazeteciler epey azaldı.

 

Normal Emeklilik Koşullarınız

Bu genel açıklamalardan sonra gelelim sizin emeklilik hesabınıza.

Hizmet dökümünüze göre 4/1-(b) yani Bağkur ve Emekli Sandığı hizmetiniz görünmüyor. İlk hizmetinizden bu yana SSK’lı çalışmışsınız.

İlk işe giriş tarihiniz olan 1995 yılına göre normal şartlarda 20 yıl sigortalılık süresi ve 5825 günü tamamlamadan emekli olmanız mümkün değil.

Yaş şartınız ise 52.

52 yaşını doldurup 53 yaşından gün almanız gerekiyor ki normal koşullarda SSK’dan, yani yeni tabiri ile 4/1-(a) sigortalılığından emekli olabilesiniz.

 

Basın Çalışmaları Erken Emekli Ediyor

Ancak sizin mevcut hizmet dökümünüzdeki basındaki çalışmalarınıza göre 3265 gün itibari hizmet süresi kapsamında, 1410 gün de fiili hizmet süresi zammı kapsamında çalışmanız var.

İtibari hizmetten 816 gün kazanıyorsunuz. Bu kadar gün de yaş haddinizden düşülüyor.

Fiili hizmet süresi zammından ise 352 gün kazanıyorsunuz. 176 gün de yaş haddinizden düşülüyor.

Toplam gün sayınız itibari/fiili hizmet süreleri ile birlikte 6046 gün oluyor. Başka bir deyişle emekli olmak için gün sayınızı doldurmuşsunuz.

 

Gününüz Dolmuş Yaşa Takılıyorsunuz

Gününüz doluyor ama yaşa takılmaktasınız. Ancak yaş şartınız da basın çalışmalarınız sayesinde düşüyor.

Yaş şartınız 52 iken 50 yaş 9 aya düşüyor. Bugünkü yaşınıza göre 01.09.2022 tarihinde emekli olabilirsiniz.

Bu demektir ki toplamda basın çalışmalarınız sayesinde 2 yıl 9 ay kadar erken emekli olma hakkınız doğuyor.

Ancak şunu önemle belirtelim ki, bu yılın Mayıs ayı sonuna kadar ödemedi iseniz fiili hizmet süresi zammı kapsamında geçen günlerin primini ödemeniz gerekiyor. Bunu yaptığınız takdirde fiili hizmet süresinden altı ay kadar erken emekli olacaksınız.

 

Sarı Basın Kartı Almak Önemli

Öte yandan Sarı Basın Kartı ile fiilen çalıştığınız işyerinden hizmet dökümünüze göre bu yılın Şubat ayı sonunda çıkmışsınız.

Bu demektir ki artık çalışmalarınız fiili hizmet süresi zammı kapsamında değil. Şuan çalışmalarınızdan erken emeklilik kazanamıyorsunuz.

Eğer Sarı Basın Kartı edinirseniz çalışmalarınızın bundan sonra yaşınız doluncaya kadarki çalışmalarınızın da her 360 günü 90 gün ekstradan prim günü kazandırır, hem de bu sürenin yarısı kadar da yaş haddinizden indirilir.

Basın kartını tekrar edinerek çalışmaya devam etmenizi tavsiye ederiz. Bu takdirde 49 yaşında (01.09.2022 tarihinde) değil daha önceki yaşlarda erken emekli olabilmeniz de mümkündür.

Toplamda eklenecek fiili hizmet gün sayısı beş yılı geçemez, toplamda da üç yıldan fazla yaştan düşülemez.

 

Ay İçindeki Çalışma En Fazla 30 Gündür

Yazımıza son vermeden önce ufak bir ayrıntıyı daha izah edelim.

Sizin hizmet dökümünüzde bazı aylarda iki işyerinde çalışmışsınız. Sigortalıların bir ay içerisinde birden fazla işyerinde çalışması mümkün. Her işyerinden de tam süreli yani 30 gün hizmet bildirilebilmesi de olası.

Ancak iki işyerinde çalışsanız da aylık hizmet gününüz 30 günü geçemez.

Başka bir deyişle kaç işyerinde çalışırsanız çalışan emeklilik için bir ayda kazanacağınız hizmet gün sayısı azami 30 gündür.

Çok işyerinde sigortalı olmak sigorta primine esas kazanç tutarını yükseltir, günü 30’un üzerine çıkartmaz.

 

---

Kıssadan Hisse

“En büyük yalan insanın kendine söylediği yalandır.” 

---

 

 

Sorularınız için:

Emeklilik tarihini hesaplatmak isteyen okurlarımızın T.C. kimlik numarası, SSK sigorta sicil numarası, Bağ-Kur numarası, ay-gün-yıl olarak doğum tarihi, askerlik yaptığı ve terhis olduğu tarihleri, askerlik süresini, er olarak yada yedek subay olarak yaptığını, ilk işe giriş tarihi (ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlanılan tarih), hizmet dökümü, doğum borçlanması için çocukların doğum tarihlerini, özürlü ise özürlülük rapor oranını, vergi indirimi yazısı alıp almadığı bilgilerinin tümünü eksiksiz göndermeleri gerekmektedir. Tarihlerin ay, yıl ve gün şeklinde gönderilmesi gerekir.

 

Yazarın tüm yazıları için: