Gecekondu sahiplerine müjdeli haber!

Gecekondu sahiplerine kentsel dönüşüm piyangosu vurdu. Artık dönüşüm alanında yer alan gecekondulara kira yardımı verilecek. Ödenecek enkaz bedeli ile daire alma hakkı da doğdu.

Bir tarafta dozerlerle bekleyen ekipler, diğer tarafta evini yıktırmamak için uğraşan gecekondu sahipleri... Artık bu olaylı yıkımlar son bulacak. Dün Resmi Gazete’de yayımlanan ‘Riskli Yapıyı Malik, Kiracı veya Sınırlı Ayni Hak Sahibi Olmaksızın Kullananlara Yardım Yapılmasına Dair Karar’ ile kentsel dönüşüm alanlarında yer alan tapu tahsis belgeli hak sahiplerine ve gecekondulara yardım yapılacak. Gecekondu sahipleri enkaz bedeli alırken, sözleşme yaparlarsa dönüşüm projelerinden ev sahibi de olabilecek. Ayrıca kira yardımı almalarının da önü açıldı.

ÖNCELİK HAK SAHİBİNDE

Kentsel dönüşüm yasası olarak bilinen 6306 sayılı kanunda, dönüşüm alanlarında yer alan gecekondu ve tahsis belgeli ev sahipleri için herhangi bir tanım yapılmamıştı. Dönüşüm yapılan alanda gecekondularla karşılaşan proje sahipleri ya kendi belirledikleri bedel üzerinden hak sahipleriyle anlaşıyor ya da yerel yönetimlerden yardım isteyip bu alanların boşaltılmasını sağlıyorlardı. Dün yayımlanan karar ile bu belirsizlik çözüldü.

Kararda, tapu tahsis belgesi olanlar hak sahipleri olarak tanımlanırken, hiçbir hakkı olmayanlar gecekondu sahibi olarak tanımlanıyor. Dönüşüm alanında yapılacak projede öncelik hak sahiplerine veriliyor. Hak sahiplerinden yer kalırsa gecekondulara sözleşme sırası gelecek. Karara göre, hak sahiplerine dönüşüm alanı içerisinde, bu mümkün değilse dönüşüm alanı dışında yapılacak olan konut veya işyerlerinden verilecek. Sözleşme yapılmazsa, enkaz bedelinin yüzde 10’u ile duvar ve ağaçların bedeli peşin olarak ödenecek.

 Maliklere ve hak sahiplerine konut veya işyeri verilmesinden sonra birim kalırsa sıra gecekondu sahiplerine gelecek. Gecekondu sahipleri eğer sözleşme yapıp, dönüşüm alanında ya da başka bir alanda ev sahibi olmak isterse enkaz bedelinin yüzde 90’ı ile duvar ve ağaçların bedeli konut veya işyerinin bedelinden düşülecek. Geriye kalan borç taksitle ödenecek. Eğer gecekondu sahiplerine dönüşüm alanında yer kalmazsa enkaz bedelinin yüzde 10’u ile duvar ve ağaçların bedelini peşin olarak alıp bu alanı terk edecek.

BEDEL TATMİN ETMEYEBİLİR

İnşa ettikleri dönüşüm projesinde kanunda belirtilmediği için kendileri bir bedel belirleyerek gecekondularla anlaştıklarını söyleyen bir sektör temsilcisi, “Biz metrekare başına 1.000- 1.500 lira bedel biçmiştik. Enkaz bedeli de hemen hemen bu rakamlarda olur. Ancak enkaz bedelinin yüzde 10’u verildiğinde, bu rakam orada oturanları tatmin etmeyebilir. Evin geri kalan bedelini taksite bölenler ciddi bir bedel ödeyecektir” dedi.

NASIL HESAPLANACAK?

Enkaz bedeli ile duvar ve ağaçlar için ödenecek bedel, ilgili kurum bünyesinden en az üç kişiden oluşan kıymet takdir komisyonlarınca tespit edilecek.

İlgili kurumca verilecek konut veya işyerinin inşaat maliyet bedeli, uygulama alanında gerçekleştirilecek yapım ihaleleri sonrası gerçekleşen, ihale bedeli, arsa edinim bedeli, proje giderleri, yıkım ve nakliye giderleri gibi giderler dikkate alınarak hesaplanacak.

 GECEKONDU SAHİPLERİ YAŞADI

Kentsel Dönüşüm ve Hukuk Platformu Başkanı Prof. Dr. Gürsel Öngören, kararla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı: “Gecekondu sahipleri ve tapu tahsis belgesi almış kişilere kanun kapsamında tam anlamıyla bir hak verilemiyordu. Şimdi bu kararla 2 hak sağlanmış oldu. Bunlardan ilki enkaz bedeli. Enkaz bedeli, duvar ve ağaçların bedeli peşin olarak veriliyor. Bu kişilere konut veya işyeri verebilme imkanı tanınıyor. Bu durumda enkaz bedelinin yüzde 90’ı konut bedelinden düşülüyor. İkincisi kira yardımı. Daha önceki uygulamada, enkaz bedeli dışında hak sağlanmıyordu. Tam bir sosyal devlet kararı olmuş, düşük gelirlinin seviyesi yükseltiliyor. Gecekondu sahipleri yaşadı, piyango vurdu diyebiliriz.”

DÖNÜŞÜM HIZLANDIRILACAK

Kentsel dönüşüm projelerine imza atan inşaat sektörü temsilcileri, bu kararın süreci hızlandırmak adına atılmış bir adım olduğunu söylüyor. Belirsizliğin ortadan kalkacağını ifade eden sektör temsilcileri, şöyle konuştu: “6306 sayılı kanunda bir takım eksiklikler vardı. Projeler ortaya çıktıkça, bu eksiklikler fark ediliyor ve yavaş yavaş tamamlanıyor. Yasada gecekondulara ilişkin bir tanım yoktu. Bu karar ile gecekondulara bir tanım getirilmiş. Ayrıca dönüşüm alanlarında yer alan gecekondulara ne ödeneceği belli değildi. Ödenecek bedele ilişkin kurallar ortaya koyulmuş. Bu karar, sürecin hızlı işlemesi adına faydalı olacak.”