Genç emeklilik uygulamasının zararları 'kıyak emeklilik'

Türkiye’de emeklilik yaşını yukarı çekmek için çeşitli adımlar atılıyor fakat dünyada ortalama 1 çalışan 4 emekliyi finanse ederken, ülkemizde 1 çalışan ancak 2 emekliyi finanse edebiliyor.

Milliyet'ten Cem Kılıç'ın dikkat çektiği; 'kıyak emeklilik' olarak da bilinen 'genç emeklilik' hatasının bedelini yine çalışanlar ödüyor.

GENÇ EMEKLİLİK NEDEN ZARARLI?

Türkiye’de emekli maaşı alan 7 milyon kişi var. Emeklilerin yüzde 82.1’i erkeklerden, yüzde 17.9’u ise kadınların oluşuyor. Emeklilerimizin yüzde 30’u ise 56 yaşın altında. Sosyal güvenlik reformu sonrasında kademeli olarak 65 yaşına yükseltilen emeklilik yaşının altındaki yaş grubunda olan emeklilerin oranı ise yüzde 70.3. 

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayınlanan Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, Türkiye’de daha önce uygulanmış olan ve toplumda “kıyak emeklilik” olarak adlandırılan erken yaşta emeklilik uygulamasının izlerini gözler önüne seriyor.

TÜİK VERİLERİ GÖZ KORKUTUYOR!

TÜİK verilerine göre, erken yaşta emekli olan kişilerin çoğu çalışmaya devam ediyor. Emekli olmasına rağmen çalışmaya devam eden kişilerin oranının yüzde 30.8 olduğunu gösteriyor. Emekli çalışanların cinsiyetler itibarıyla durumuna bakıldığında, emekli erkeklerin yüzde 34,8’inin, emekli kadınların ise yüzde 11,9’unun işgücü piyasasında emeğini arz etmeye devam ettiği ortaya çıkıyor.

KIYAK EMEKLİLİKTE NORVEÇ GİBİYİZ... PEKİ YA STANDARTLAR AYNI MI?

Avrupa’yı kapsayan Eurostat’ın verilerine göre çalışanların emekli olduktan sonra çalışmaya devam etme oranının en yüksek olduğu ülke Norveç. Norveç’te emeklilerin yüzde 38’i emekli olduktan sonra çalışmaya devam ediyor. Emeklilerin çalışmaya devam etmesi konusunda İzlanda, İsveç, Estonya’dan sonra Türkiye geliyor.
Emeklilerin çalışmaya devam etmesinin sonucu olarak ortaya çıkan sosyal güvenlik destek primi uygulaması BağKur’a tabii olanlar için kaldırılacak. Emeklilerin çalışmaya devam etmesi artınca bu konuda geri adım atıldı. Önce yüzde 10’a indirilen sosyal güvenlik destek primi, Meclis gündemine bugünlerde gelecek olan torba kanunla kaldırılacak. Bundan sonra emekli olduktan sonra köşede bir emlakçı dükkanı açan emeklinin maaşında kesinti olmayacak.

ÇALIŞAN EMEKLİLER HİZMET PEŞİNDE

Çalışan emeklilerin yaklaşık yarısı, yani yüzde 47.8’si kendi hesabına çalışanlardan oluşuyor. Bununla birlikte, ücretli ya da maaşlı çalışan emeklilerin oranı yüzde 29.3. TÜİK tarafından yayınlanan veriler, çalışan emeklilerin en çok hangi sektörlerde istihdam edildiklerini de ortaya koyuyor. Buna göre, emekli olduktan sonra da çalışmaya devam eden her 10 kişiden 4’ü hizmetler sektöründe istihdam ediliyor. Çalışan emekliler açısından ikinci sırada tarım sektörü geliyor. Çalışan emeklilerin yüzde 36.9’unun bu sektörde istihdam edildiği görülüyor.

SAĞLIK DURUMU

TÜİK’in Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması’ndan elde edilen sonuçlara göre, her 100 emekliden üçü sağlık durumunun çok iyi; her 100 emekliden 45’i de iyi olduğunu beyan etmiş durumda. Buna karşılık, sağlık durumunun kötü olduğunu ifade eden emeklilerin oranı ise yüzde 17,5. Bu durumun arkasında, özellikle son yıllarda gerçekleştirilen sosyal güvenlik ve sağlık reformlarının etkisinin olduğunu söylemek mümkün.

BÜTÜN YÜK ÇALIŞANIN ÜZERİNDE

- Emeklilik konusunda ne yazık ki, geçmiş dönemde yapılan hataların bedelini bugün çalışanlar ödüyor. Sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğinin sağlanması için aktüeryal denge çok önemlidir.

- SGK 2014 yılında toplam 204.4 milyar milyar TL emekli aylığı ödemiş.

- Buna karşılık prim gelirleri 134 milyar TL. Yani çalışanlardan toplanan primlerle emekli aylıkları için gereken rakam toplanamamış. Yani 70.4 milyar TL’lik dev bir açık var.

- Tüm bunlara bağlı olarak aktif, pasif oranı da istenen seviyede değil. 2014 Yılı haziran ayı itibarıyla aktif pasif oranı 1,97.

- Dünya ortalaması 1 çalışanın 4 emekliyi finanse etmesi iken, ülkemizde 1 çalışan ancak 2 emekliyi finanse edebiliyor. Böyle olunca da, sosyal güvenlik sisteminin dengesi bozuluyor ve geleceğimiz risk altında kalıyor.

- Çalışanların emekli olduktan sonra çalışmaya devam etmesi gösteriyor ki, bugün çalışanların emeklilikteki hayallerini gerçekleştirmek için mutlaka bireysel emeklilik veya diğer tasarruf araçlarını kullanmaları gerekiyor.