Hem kıdem tazminatı hem ihbar tazminatı nasıl alınır?

Kıdem tazminatı, SSK’lı çalışan işçilere tanınmış bir hak ve 20 milyon kişiyi ilgilendiriyor. Çalışanı ilgilendiren ancak çok bilinmeyen diğer bir hak ise ihbar tazminatı. Bu da 1.5 maaş kadar... 

3600 GÜNLE ALINIR

Kıdem tazminatı için işçinin kendi isteği dışında işten ayrılması gerekiyor. Ama erkek işçi askerlik, kadın evliliği nedeniyle (1 yıl içinde) işten ayrılırsa kıdemini alabilir. Emekli olmak için işten çıkanlar da tazminat alır. Örneğin; 8 Eylül 1999’dan önce işe girip 15 yıl ve 3600 günü dolduran SGK’dan onay yazısı aldıktan sonra işten ayrılınca kıdeme hak kazanır.

EMEKLİLİK ŞARTI

3600 günü tamamlayan herkes kıdem alamaz. İşe ilk defa Eylül 1999’dan sonra başlayanların kıdem için 4500 primi doldurması ve işe girdikten sonra 25 yıl geçmiş olması gerekiyor. Bu durumdakiler SGK’dan yazı alıp işveren verince kıdemini alır. Emeklilk şartıyla tazminatı alan başka bir işte çalışabilir. Kıdemini alıp emekli olan ve yine çalışana ikinci tazminat hakkı da var.

İŞVERENİN NİYETİ ÖNEMLİ

İşverenin iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırı davranışlarda bulunması nedenleriyle işçinin istifası durumunda işçiye tazminat ödenir. İstek dışında fazla mesaiye, bayramlarda çalışmaya zorlananlar, sigorta primi düşük gösterilenler veya primi eksik yatanların kıdem tazminatı hakkı bulunuyor.

DENEME SÜRESİ DAHİL

Kıdemde işyerinde ilk kez çalışmaya başlanan tarih dikkate alınır. Deneme süresi, sigortasız çalışılan dönem tazminata dahil. Her 1 yıl için 30 günlük brüt ücret kadar tazminat ödenir. Buna yemek yardımı, yol parası, devamlı verilen ikramiyeler, primler, Ramazan’daki koli yardımı, sağlık sigortası da hesaba dahil edilir. Kıdemin tabanı 1777.50, tavanı 4732 lira.

GERİDE KALANLARI ALIR

Kıdem tazminatında zaman aşımı 10 yıl. İşçi işten çıkarıldığı tarihten itibaren 10 yıl içerisinde dava açarak kıdem tazminatını işverenden isteyebilir, vermezse dava açabilir. Ölen işçilerin kıdem hakkını mirasçıları alabilir. Kıdem tazminatı Gelir Vergisi’ne tabi değil. Sadece binde 7.59 oranında Damga Vergisi kesilir. İşçinin borçları için kıdem tazminatının tamamına haciz konulabilir.

--- İHBAR TAZMİNATI ---

1.5 MAAŞLIK ALACAK

Yasaya göre; işveren işçisini işten çıkarmadan önce bunu işçisine bildirmek zorunda. Bunun da süreleri var. Çalışma süresi 6 aydan kısaysa 2 hafta, 6 ay ile bir buçuk yıl arasındaysa 4 hafta, bir buçuk yıl ile 3 yıl arasındaysa 6 hafta, üç yıldan fazla olursa 8 hafta önce haber vermek zorunda. Buna ihbar süresi deniyor. Haber vermeden işten atan tazminat öder.

10 GÜN DE ÇALIŞAN...

Ödemeler de işçinin çalıştığı yıla göre 8 hafta yani 1.5 aylık maaşa kadar çıkabiliyor. 10 gün çalışan bir işçi de ihbar tazminatına hak kazanır. İşçi de çıkmadan önce işverene haber vermek zorunda. Haber vermeden ayrılan, işverene tazminat ödemek zorunda kalabilir. İhbar tazminatının hesabında da brüt ücret dikkate alınır.