İlk kez atanan memur harcırah alır mı?

Açıktan atanan memur alır mı, ilk kez atanalar içn harcırah/yolluk alma şartları nelerdir? Bu soruların cevabını memurhaber.com yazarı Bünyami Esen veriyor.

Okurumuz Bilal Akcan soruyor: “Bünyamin bey, İstanbul’da oturuyorum, devlet memurluğuna atandım. Atandığım il Samsun. Ne zaman göreve başlamalıyım? Göreve başlamaya giderken harcırah alacak mıyım? Bazıları alırsın, bazıları olmaz diyor, bilemedim, size sormak istedim. Almak için ne yapmalıyım? Teşekkürler.”

Sayın okurumuz, devlet memurlarının her türlü özlük işleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre olur. 657 sayılı Kanun devlet memurları açısından birkaç atanma şekli saymıştır. Bunlar açıktan atama, asil memurluğa atama, naklen atama, yer değiştirme suretiyle atama, kurumlara arası atama olarak sıralanabilir.

Sizin sorduğunuz hususun birinci boyutu ilk defa atanan devlet memurunun ne zaman göreve başlayacağını, ikinci boyutu ise devlet memurunun harcırah alma haklarını içeriyor. Ayrıntılı olarak açıklayalım.

 
İlk Defa Atanma Nasıl Olur?

İlk kez devlet memurluğuna atananların atamasına 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre ilk defa açıktan atama denir.

İlk defa açıktan atama daha önce devlet memuru olmayan birinin devlet memuriyetine girmesini ifade eder.

İlk defa açıktan atanan bir kişi atama tarihi yada atamanın kendisine tebliğ edildiği tarih itibariyle değil göreve başladığı gün itibariyle kamu hizmetine girmiş, memur vasfını kazanmış olur.

Ne Zaman Göreve Başlamalı?

İlk defa veya yeniden veyahut yer değiştirme suretiyle atanan devlet memurları;

- Aynı yerdeki görevlere atananlar atama emirlerinin kendilerine tebliğ gününü,

- Başka yerdeki görevlere atananlar, atama emirlerinin kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde o yere hareket ederek belli yol süresini,

izleyen iş günü içinde işe başlamak zorundadırlar.

6245 sayılı Harcırah kanununa göre kişinin ikametgahının bulunduğu şehir veya kasabaların belediye sınırlarında bulunan mahaller ile bu mahaller dışında kalmakla birlikte belediye hizmetlerinin götürüldüğü yerler "aynı yer”, geriye kalan tüm Türkiye ise "başka yer" olarak kabul edilmekte ve uygulanmaktadır.

Aynı yere atanan ertesi gün, farklı yere atanan ise 15 gün sonra göreve başlamak zorundadır. Bu süreler yeni atanan memura 7201 sayılı Tebligat Kanunu’na göre yapılacak tebligat sonrasında başlar.

İlk Defa Atanan Harcırah Alamaz

Normal koşullarda devlet memurlarının biryerden başka bir yere atanmaları halinde harcırah almaları söz konusudur.

Ancak ilk defa atamalarda harcırah ödenmez.

Zira bu kişiler henüz göreve başlamadıkları için kamu görevlisi sıfatını henüz kazanmamışlardır. Bu haseple de kamu görevlilerine verilen harcırahlar ile ilgili 7201 sayılı Harcırah Kanunu hükümlerine tabi olmazlar.

Yer değiştirme suretiyle yapılan atamalarda (yani yerden başka bir yere tayin edilme halinde) ise memurlara atama emirleri tebliğ edilince yollukları, ödeme emri aranmaksızın, saymanlıklarca derhal ödenir. Memurun izinli ve raporlu olması tebligata engel olmamakla beraber göreve başlamak için gerekli süreler izin ve rapor müddetinin bitmesinde başlar.

Anayasa Mahkemesi’nin Kararı Var

İlk defa memuriyete başlayan kişilerin harcırah alıp alamayacakları zaman zaman hukuki tartışmalara konu olmuştur.

Bu konuda yüksek yargının da verdiği kararlar bulunmaktadır. Yüksek yargı ilk defa atanan devlet memurunun harcırah alamamasının Anayasa’ya uygun olduğu görüşündedir.

Anayasa Mahkemesinin 2006/44 esas sayılı 20/03/2008 tarihli bir kararının gerekçesinde “İlk defa devlet memurluğuna atanan kişi, görevine başlayıncaya kadar memur ya da kamu görevlisi sayılmamakta, görevine başladığı tarihten itibaren kamu görevlisi sıfatını kazanmaktadır. Bu süreye ilişkin olarak kendisine aylık ödenmemekte, tedavi yardımı hizmetleri ile memurlara ve diğer kamu görevlilerine sağlanan bir takım haklardan yararlandırılmamaktadır. Oysa naklen atanan kamu görevlileri, naklen atama işleminin yapıldığı tarihten önce kamu görevlisi olup, belirli bir statü hukuku içerisinde kendilerine yüklenilen kamu görevini yerine getirmektedirler. Bu durumda, ilk defa devlet memurluğuna atananlar ile halen devlet memuru olup da naklen ataması yapılanlar aynı hukuksal konumda bulunmamaktadırlar.

“İlk defa devlet memurluğuna atanan kişiler kamu görevlisi sıfatını, görevlerine başladıkları tarihten itibaren kazandıklarından ve görevlerine başlamadıkları sürece kamu görevlisi sayılmadıklarından, atandıkları görev yerlerine ulaşıncaya kadar üstlendikleri giderlerin kamu hizmetinin yürütülmesinden kaynaklandığını söylemek mümkün değildir. Böyle olunca da, atandıkları yere giderken üstlendikleri giderlerin kamuca paylaşılması zorunluluğu bulunmamaktadır.” diyerek hüküm kurduğu görülmektedir.