Kayıp-kaçak bedeli gibi o bedeller de geri alınabilir

MEMURLAR -  Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, kayıp-kaçak parasının elektrik abonelerine iadesine karar verdi. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi de, abonelerden alınan ‘fazla TRT payı ve sayaç okuma parasının’ iadesini kararlaştırdı. Bu gelişmeler sonrası elektrik aboneleri; Hakem Heyeti veya Tüketici Mahkemesi’ne kayıp-kaçak, TRT’nin aldığı fazla pay ve sayaç okuma bedelleri için tek başvuru yapabilir.

 

 

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 17 Aralık 2014’te aldığı kararla, elektrik abonesinden tahsil edilen kayıp-kaçak parasını hukuka aykırı buldu ve geçmiş 10 yıla yönelik iadesine karar verdi. Karar, yaklaşık 36 milyon abone için örnek teşkil ediyor. Aboneler, faturalardaki kayıp-kaçak bedelini almak için dağıtım şirketlerinin kapısını çalarken kararın ayrıntıları da netleşmeye başladı. Yargıtay son kararına, ‘Elektrik piyasası mevzuatının EPDK’ya sınırsız bir fiyat belirleme hak ve yetkisi vermediğini’ gerekçe gösterdi. Ayrıca Yargıtay’a göre elektriğin sahibi dağıtım şirketi elektrikte hırsızlığı önlemek için gerekli tedbirleri almak zorunda. Bu nedenle, hırsızlanma yoluyla tüketilen elektriğin parasını dürüst aboneden almak dağıtım şirketlerinin gerekli yatırımları yapmasına da engel olur. Öte yandan Yargıtay kaynakları, elektrik abonelerinin sadece kayıp-kaçak parasını değil, fazla ödenen TRT payı ile sayaç okuma bedellerinin de dağıtım şirketinden isteyebileceği bilgisini verdi. Nedeni, Yargıtay 3. Dairesi’nin TRT payı ve  sayaç okuma parasının da iadesine karar vermiş olması. Buna göre aboneler, her 3 kalemin iadesi için tek başvuru yapabilir.  

 

Elektrik faturalarından alınan kayıp-kaçak parası, uzun süredir kamuoyunda tartışılan bir konu. Ancak Silifke’de bir elektrik abonesinin Tüketici Hakları Hakem Heyeti’ne kayıp-kaçap parasının iadesi için yaptığı başvuruyla başlayan hukuki süreci Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 17 Aralık 2014’te sonlandırdı. Kurul, hırsızlanma yoluyla tüketilen elektriğin parasının dürüst aboneden alınamayacağına karar verdi. Aynı kararda geçmişe dönük 10 yıllık kayıp-kaçak bedelinde aboneye iadesini hükme bağladı.

 

 

Elektrik aboneleri, kayıp-kaçak parasını almanın yanında TRT’ye yapılan fazla ödeme ve dağıtım şirketlerinin sayaç okuma gibi paralarını da isteyebilecek. Yargıtay kaynaklarından aldığı bilgiye göre, Yargıtay, TRT payı ve sayaç ödeme bedeliyle ilgili iki önemli karara daha imza attı. Kararlarda Anayasa’da yer alan ‘Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımına’ vurgu yapılıyor. Bu nedenle Yargıtay 3. Dairesi yüzde 2 TRT payı hesaplanmasında kayıp-kaçak bedelinin matraha dahil edilemeyeceğini ve sadece aktif enerji (aktif tüketim) üzerinden alınmasına karar verdi. Bu karar mesken-ticarethane, resmi daire ayrımı yapmadan geçerli. İlgili daire, benzer şekilde sayaç okuma, perakende hizmet bedeli, iletim bedelinin de aboneden alınamayacağını hükme bağladı (20 Ekim 2014 tarih, 2014-5214 Esas ve 2014-13641 ve 18  Aralık 2014 tarih 2014-13539 Esas, 2014-16751 Sayılı Kararlar). Aboneler, bu kararları gerekçe göstererek, mahkemelere iadeler için tek başvuru yapabilir.

 

 

Yargıtay, elektrik kayıp-kaçak parasıyla ilgili kararında önemli bilgilere yer veriyor. Yargıtay kaynaklarından alınan bilgiye göre elektrik enerjisi nakli esnasında meydana gelen kayıp ile başka kişiler tarafından hırsızlanmak suretiyle kullanılan elektrik bedellerinin kurallara uygun abonelerden tahsili yoluna gitmek hukuk devleti ve adalet düşünceleriyle bağdaşmıyor. Bu durum parasını her halükarda tahsil eden davacı kurumun çağın teknik gelişmelerine ayak uydurmasına engel olur, yani dağıtım şirketi kendi alt ve üstyapısını yenileme ihtiyacı duymaz. Elektriği çalan kişilere karşı önlem almama ve takip etmek için gerekli girişimlerde bulunmasını engeller. Oysa, elektrik kaybını önleme ve hırsızlığı engelleme, bizzat elektriğin sahibi dağıtıcının görevidir.