Kıdem tazminatı hesaplaması nasıl yapılır?

Kıdem tazminatına ilişkin tartışmalar bitmiyor. Kıdem tazminatı, çalıştığı işyerinde en az bir yıllık kıdemi bulunan her işçinin, 1475 sayılı İş Kanununun 14’ncü maddesin uyarınca işten ayrılması durumunda ödenebiliyor. İşte kıdem tazminatına ilişkin tüm detaylar ve kıdem tazminatı hesaplama yöntemi...

Yeni Akit yazarı Ahmet Faruk, bugünkü yazısında kıdem tazminatı hedabına ilişkin kritik noktalara değindi.

İşte o yazı:

Kıdem tazminatı, 1475 sayılı İş Kanununda emredici biçimde düzenlenen kendine özgü bir ödemedir. İşçinin sadakatle çalışmasının karşılığı olarak nitelendirildiği gibi işçinin yıpranmasının karşılığı veya işsizlik sigortası ödemesinin eksikliğini gideren bir müessese olarak da ifade edilir. Bir anlamda, devlet memurlarına ödenen emekli ikramiyesinin karşılığı da denilebilir.  

Kim daha çok kıdem tazminatı kazanır?

BİR YILLIK KIDEM ŞART

İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için işyerindeki kıdeminin en az bir yıldan fazla olması gerekir. İşyerindeki kıdem süresi bir yıldan fazla sürmüş olan her işçiye kıdem tazminatı ödenmez. Ödeme için işçinin, İş Kanununda sayılan biçimde işyerinden ayrılmış veya çıkmış/çıkarılmış olması gerekir. En az bir yıl kıdemi bulunan işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için iş sözleşmesinin kanuna göre aşağıda belirtilen biçimlerde sonlanması gerekir.

-İş sözleşmesinin, işveren tarafından kıdem tazminatı hakkı doğacak biçimde sonlanmış olması gerekir. İş sözleşmesi, ihbar ücreti ödenerek veya ihbar süresi verilerek yada işveren tarafından sağlık sebepleri veya zorlayıcı sebeplerle sona erdirilmişse işçi kıdem tazminatı alabilir.

2-Kural olarak istifa eden işçiye kıdem tazminatı ödenmemekle birlikte işçinin, askerlik nedeniyle, kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde, emeklilik nedeniyle veya emekli olmak için yaş dışında kalan diğer şartları sağlaması koşuluyla işten ayrılması halinde kıdem tazminatı alma hakkı doğar. Dolayısıyla 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olan kişilerin en az 3600 gün prim ödemesi varsa emekli olmak için yaş dışında kalan diğer şartlar sağlanmış olduğundan kıdem tazminatı alması mümkün olur. Ancak bu durumdaki işçinin, istifa öncesinde SGK’dan kıdem tazminatı hakkı olduğuna ilişkin yazıyı alarak işverene ibraz etmesi ve istifa dilekçesinde, istifa nedeni olarak emeklilik nedeniyle yaş dışında kalan şartların sağlandığının mutlaka belirtilmesi gerekir. 

Kanuna göre en az bir yıl kıdemi bulunan işçinin ölmesi halinde bu kez hak sahiplerine kıdem tazminatı ödenmesi gerekir.

KIDEM TAZMİNAT HESABI

Kıdem tazminatı miktarı, her kıdem yılı için işçinin son aldığı brüt ve giydirilmiş 30 günlük ücreti üzerinden hesaplanır. Kıdem tazminatı hesabında çıplak ücrete ilave olarak varsa yıllık veya üç ya da altı aylık ikramiyelerin bir aya düşen karşılığı, yemek yardımı, gıda yardımı, yakacak yardımı, giyecek yardımı, erzak yardımı, aile yardımı, çocuk zammı, yol yardımı, özel sağlık sigortası primi gibi nakdi ödemeler de dikkate alınır. Kapıcılara, apartman dairesi tahsis edilmiş ise bu dairenin rayiç kira bedelinin tazminat miktarına dahil edilmesi gerekir.

Kıdem tazminatı hesabında, fazla mesai ücreti, hafta tatil ücreti, bayram harçlığı, evlenme, doğum ve ölüm yardımları, sürekliliği olmayan primler, yolluk, iş elbisesi ve işe bağlı koruyucu malzeme bedelleri gibi ödemeler dikkate alınmaz. 

Kıdem tazminat tutarı hesabında tavan kontrolü yapılır ve tazminat miktarının tavanı aşması halinde kıdem tazminatı tavan üzerinden ödenir. 2016 yılı kıdem tazminat tavanı 4.092,53 TL’dir. Kıdem tazminatından gelir vergisi ve sigorta primi kesilmez ancak binde 7,59 oranında damga vergisi kesintisi yapılarak kalan tutar işçiye ödenir.