Memur emeklileriyle ilgili Anayasa Mahkemesi'nden yeni karar

AYM, emekli bir memurun, mülkiyet ihlali iddiasıyla yaptığı bireysel başvuruyu reddetti. AYM’nin kararı, geriye dönük emekli ikramiyesi ödemesinin artırılması talebiyle yargıya başvuran emeklilerin beklentisini boşa çıkardı.

Anayasa Mahkemesi (AYM) emekli memurun “mülkiyet ihlali” başvurusunu reddetti.  Emekli Sandığı Kanunu’nun, kamu çalışanlarına emekli ikramiyesini 30 yılla sınırlayan hükmüne ilişkin emekli memurların mücadelesinde yeni bir gelişme oldu. Otuz yıldan fazla hizmeti bulunan emekli memurlar, fazla yıllara ilişkin emekli ikramiyesini almak için yıllarca hukuk mücadelesi vermiş ve AYM 7 Ocak 2015 tarihinde Emekli Sandığı Kanunu’nun ilgili maddesini iptal etmişti.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK),AYM kararları geriye dönük uygulanmadığı için, iptal kararı sonrasında geriye dönük emekli ikramiyesi talebinde bulunanlara da ret cevabı verdi. Ancak, memurların idare mahkemelerinde ve Danıştay’da açtıkları davaları peş peşe kazanmaları üzerine yasal düzenlemeye gidildi. Yasada ilk başta, emekli olunan tarihteki katsayı üzerinden ikramiye ödenmesi öngörüldü. Fakat, 1980’li yıllar için 5-6 kuruşluk ikramiye ödeneceğinin ortaya çıkması üzerine TBMM’deki görüşmeler sırasında iyileştirme yapıldı. Bu iyileştirme çerçevesinde, yıllık en düşük ikramiye için 50 lira sınırı konuldu. 27 Ocak 2017 tarihinde yürürlüğe giren yasa uyarınca, 1995 yılı ve önceki yıllarda emekli olanlara yıllık 50 TL, sonraki yıllarda emekli olanlara da emekli oldukları tarihteki memur maaş katsayısı üzerinden ödeme yapılması kararlaştırıldı.

50 TL ANAPARA + 6.55 TL FAİZ: 1993 yılında 31 yıllık hizmetle emekliye ayrılan Hikmet Kuleci isimli emekli bir memura, 30 yılı aşan 1 yıllık hizmeti için emekli ikramiyesi olarak 50 TL anapara ve 6.55 TL faiz olmak üzere toplam 56.55 TL ödendi. Kuleci, alacağının enflasyon karşısında değer kaybına uğratılarak ödendiğini, dolayısıyla ikramiyenin ya ödemenin yapıldığı 2017 yılındaki memur maaş katsayısı üzerinden, ya da enflasyon oranında artırılarak ödenmesi için SGK’ya başvuruda bulundu. Talebi reddedilen ve hukuki yolların hepsini kullanan Kuleci, AYM’ye, mülkiyet hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle bireysel başvuruda bulundu.

 
BAKANLIK GÖRÜŞ VERDİ: Dönemin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı AYM’ye, devlete ciddi bir ekonomik yük getirmesi muhtemel olan sorunun çözümünde, devletin ağır ekonomik külfet altına girmesini önleyecek şekilde, ekonominin gerektirdiği kamu yararı ile mülkiyet hakkının korunması arasında adil dengenin sağlanması gerektiği yönünde görüş bildirdi.

HANGİ TARİHTE HAK KAZANILDI: AYM, alacağın enflasyon karşısında değer kaybına uğratıldığı iddiasını incelerken, öncelikle hakkın hangi tarihte doğduğunu tespit etti. AYM’nin iptal kararlarının geriye yürümediğine dikkat çekilen kararda, daha önce emekli olmuş kişiler açısından ikramiye hakkının, yeni yasal düzenlemenin yapıldığı 27 Ocak 2017 tarihinde doğduğu, enflasyon karşısında değer kaybına uğratılıp uğratılmadığının bu tarihe göre değerlendirilmesi gerektiği kaydedildi.

27 Ocak 2017 ile ödemenin yapıldığı Ağustos 2017 tarihi arasında enflasyondan kaynaklı 1.75 TL telafi ödemesinin yeterli olduğu belirtilen kararda, idarenin bu tutarı da aşarak 6.55 TL faiz ödediği ifade edildi. AYM kararında, başvurucunun mülkiyet hakkı kapsamındaki alacağının, hak kazanıldığı tarihe göre bir değer kaybına uğratılmadan ödendiği kaydedilerek, başvuru reddedildi. AYM’nin bu kararı, emekli ikramiyesi ödemelerinin güncel memur maaş katsayısına göre yeniden hesaplanmasını bekleyen yüz binlerce emeklinin beklentisini boşa çıkardı.

2.1 MİLYAR TL ÖDENDİ: 2017’de çıkartılan yasa çerçevesinde, daha önce emekli olan ve 30 yılın üzerinde hizmeti bulunan 400 bini aşkın kişiye toplam 2.1 milyar lira ödeme yapıldı. İkramiyenin kişi başı 7 bin 500 liraya kadar olan kısmı ilk yıl, fazlaya ilişkin kısmı ise ikinci yıl ödendi.