Memurlar amirinin her emrini yerine getirmezse ne olur?

Memurların en merak ettiği ve kafasında soru işareti doğan konulardan biri de 'amirlerinden aldıkları her emri yerine getirip getirmeyecekleri' hususu... Peki emirinin verdiği emri yerine getirmeyen memur nasıl bir ceza alır? İşte cevabı...

Amirleri tarafından verilen emirleri yerine getirmekle yükümlü olan Devlet memurlarının, verilen her emri yerine getirmesi zorunluluğu bulunmuyor. 

AMİR MEMURUNDAN NE TARZ GÖREVLER BEKLEYEMEZ?

Amir statüsünde görev yapan devlet memurları kendi maiyetindeki memurlara karşı, onları yetiştirmek ile hal ve hareketlerini takip ve kontrol etmekle görevli ancak öte emrindekilere kanunlara aykırı emir veremez ve onlardan özel bir menfaat temin edecek şekilde talepte bulunamaz, borç alamaz ve hediyelerini kabul edemez.

MEMUR KANUNLARA AYKIRILIK GÖRDÜĞÜ TAKDİRDE EMRİ YERİNE GETİRMEZ!

Memur, amirinden aldığı emri Anayasa, kanun, tüzük ve yönetmelik hükümlerine aykırı olduğunu görürse, emri yerine getirmeme hakkına sahiptir ve bu durumda aykırılığı o emri verene sözlü veya yazılı olarak bildirmekle yükümlüdür. Amir emrinde ısrar eder ve bu emrini yazılı olarak yenilerse, memur bu emri yapmak zorundadır. Bu durumlarda, sorumluluk memurda değil emri veren amirde olur.

EMRİN KONUSU SUÇ TEŞKİL EDİYORSA...

Öte yandan, konusu suç teşkil eden bir emir, yazıyla yenilense bile memur tarafından hiçbir şekilde yerine getirilmez, yerine getirilmesi durumunda memur sorumluluktan kurtulamaz. Ancak, acele hallerde kamu düzeninin ve kamu güvenliğinin korunması için kanunla gösterilen istisnalar kapsamında verilen emirler yerine getirilir.

EMRİ YERİNE GETİRMEYEN MEMUR HAKKINDA HANGİ CEZAİ İŞLEMLER YAPILIR?

Verilen ya da yazılı olarak yenilenen emri yapmayan memura cezaları verilebilir. 657 sayılı Kanunda yer alan düzenlemeler göre;

-Verilen emir ve görevlerin tam ve zamanında yapılmasında kayıtsızlık gösteren veya düzensiz davranan memura uyarma cezası verilir.

-Verilen emirlere itiraz eden veya verilen emir ve görevlerin tam ve zamanında yapılmasında kusurlu davranan memura kınama cezası verilir.

-Verilen emir ve görevleri kasıtlı olarak tam ve zamanında yapmayan memura aylıktan kesme cezası verilir.

- Verilen görev ve emirleri kasten yapmayan memura kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verilir.

Öte yandan, verilen emri; Anayasa, kanun, tüzük ve yönetmelik hükümlerine aykırı olduğu için yerine getirmeyerek aykırılığı o emri verene sözlü veya yazılı olarak bildiren memura disiplin cezası verilmez.

Memurlar, amirleri tarafından haklarında tesisi edilecek her türlü idari eylem ve işleme karşı dava açabilecekleri gibi, amirleri veya kurumları tarafından haklarında uygulanan idari eylem ve işlemlerden dolayı şikayet ve dava açma hakkına da sahiptirler. Şikayet, söz veya yazı ile en yakın amirden başlayarak silsile yoluyla şikayet edilen amir atlanmak suretiyle yapılır.

Hem memurların hem de amirlerin görev ve sorumlulukları 657 sayılı Kanunda ayrı birer madde şeklinde yer almıştır. İlgili maddeler şu şekildedir:

AMİR DURUMDA OLAN DEVLET MEMURLARININ GÖREV VE SORUMLULUKLARI:

Madde 10 - Devlet memurları amiri oldukları kuruluş ve hizmet birimlerinde kanun, tüzük ve yönetmeliklerle belirlenen görevleri zamanında ve eksiksiz olarak yapmaktan ve yaptırmaktan, maiyetindeki memurlarını yetiştirmekten, hal ve hareketlerini takip ve kontrol etmekten görevli sorumludurlar.

Amir, maiyetindeki memurlara hakkaniyet ve eşitlik içinde davranır. Amirlik yetkisini kanun, tüzük ve yönetmeliklerde belirtilen esaslar içinde kullanır.

Amir, maiyetindeki memurlara kanunlara aykırı emir veremez ve maiyetindeki memurdan hususi bir menfaat temin edecek bir talepte bulunamaz, hediyesini kabul edemez ve borç alamaz.

DEVLET MEMURLARININ GÖREV VE SORUMLULUKLARI:

Madde 11 - Devlet memurları kanun, tüzük ve yönetmeliklerde belirtilen esaslara uymakla ve amirler tarafından verilen görevleri yerine getirmekle yükümlü ve görevlerinin iyi ve doğru yürütülmesinden amirlerine karşı sorumludurlar.

Devlet memuru amirinden aldığı emri, Anayasa, kanun, tüzük ve yönetmelik hükümlerine aykırı görürse, yerine getirmez ve bu aykırılığı o emri verene bildirir. Amir emrinde ısrar eder ve bu emrini yazı ile yenilerse, memur bu emri yapmağa mecburdur. Ancak emrin yerine getirilmesinden doğacak sorumluluk emri verene aittir.

Konusu suç teşkil eden emir, hiçbir suretle yerine getirilmez; yerine getiren kimse sorumluluktan kurtulamaz.

Acele hallerde kamu düzeninin ve kamu güvenliğinin korunması için kanunla gösterilen istisnalar saklıdır.

MEMUR, 2 İSTİSNA DIŞINDA, VERİLEN HER GÖREVİ YAPMALIDIR

657 sayılı Kanun memurun, amir tarafından verilen görevi yerine getirmekle yükümlü olduğunu belirtmiştir. Bunun iki istisnası vardır.

1- Eğer verilen sözlü bir emir Anayasa, kanun, tüzük ve yönetmeliğe aykırı ise bu emir yerine getirilmez, amire durum bildirilir. Amir emri bu kez yazılı olarak verebilir. Görev yazılı olarak verilirse bu kez yerine getirilmelidir. Memura düşen sadece yazılı görev emrinin iptali içini tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içinde idare mahkemesinde dava açmaktır.

2- Eğer verilen görev mevzuata aykırılık teşkil etmesi yanında suç ise bu görev amir tarafından yazılı olarak tekrar edilse de yerine getirilmez.

ÖRNEKLER

- Amir, memurun bina içindeki görev yerini değiştirebilir. Burada sadece yapılan işlemin kamu yararına ve hizmet gereklerine uygun olmadığı gerekçesiyle dava açılabilir.

- Yönetmeliğe göre, müracaat bölümüne gelen her vatandaşın T.C. bilgisinin Bilgisinin bilgisayar sistemine girilmesinin zorunlu olduğunu varsayalım. Amir, bir arkadaşı için, gerekli bilgilerin alınmaması ve sisteme girilmemesini sözlü olarak iletmiş olsun. Memur, yönetmeliğe aykırı olduğu için, bu emrin yazılı olarak bildirilmesini talep etmesi gerekmektedir. Görev yazılı olarak verilirse yerine getirilmelidir.

- Mevzuatımıza göre evrakta sahtekârlık suçtur. Bir amir evrak kayıtlarında oynama yapılmasını talep etse ve bu görev yazılı olarak verilse dahi yerine getirilmez.

-Hizmetli kadrosunda bulunan memura kaloriferci belgesi (ateşçi belgesi) olması halinde kaloriferci kadrosunun görevi de verilebilir.

-GİH sınıfında şoför kadrosunda görevli personele bilgisayar işletmenliği sertifikası olması veya bilgisayar eğitimini örgün eğitimde aldığının bilinmesi halinde bilgisayar işletmenliği kadrosunun görevleri de verilebilir.

-Sağlık hizmetleri sınıfında görevli doktora hemşirenin yokluğunda enjeksiyon yapması ve hastanın ilaçlarının verilmesi ve takibine ilişkin görevlerin verilebileceği değerlendirilmektedir.

-Teknik hizmetler sınıfında görevli kimya mühendisine laboratuvarda tahlil görevi verilebilir.

-Avukatlık hizmetleri sınıfında avukat kadrosunda görevli memura, davalara ilişkin temsil ve vekillik hizmetlerinin yanında danışma görevlerinin de verilebileceği değerlendirilmektedir

-Eğitim öğretim hizmetleri sınıfında görevli matematik öğretmenine yokluğunda rehber öğretmen görevinin verilebileceği değerlendirilmektedir.

-Din hizmetleri sınıfında görevli imamlara hizmet gereği vaizlik görevi verilebileceği gibi vaiz kadrosunda görevli personele hizmet gereği kamu yararı çerçevesinde namaz kıldırma görevi de verilebilir.