Memurlar için konulan 2014 yasakları

657'ye göre memurlar için yapması sakıncalı olan hatta memurluk görevini bitiren yasaklar nelerdir?

Memurlar İçin Konan Yasaklar

Devlet memurlarının gerek hizmet içinde gerekse hizmet dışında bazı faaliyet­lerde bulunmaları yasaklanmış ya da sınırlandırılmıştır. Bu tür bir düzenleme­nin kamu hizmetinin gereğinden kaynaklandığı kabul edilmektedir.

1. Toplu Eylem ve Hareketlerde Bulunma Yasağı

Memurlar, kurumlarıyla ilgili resmi ve şahsi işlerinden dolayı müracaat; amirle­ri veya kurumları tarafından kendilerine uygulanan idari eylem ve işlemlerden dolayı şikâyet ve dava açma hakkına sahiptirler. Ancak bu hakkın kullanılma­sında, birden fazla devlet memurunun "toplu olarak" söz ve yazı ile müracaatla­rı ve şikâyetleri yasaktır. Burada yasaklanan ferdi hak arama eylemi değil, toplu olarak yapılan hak arama eylemidir.

Ayrıca devlet memurunun, denetimi altında bulunan personelden veya kendi görevi veya mensup olduğu kurum ile ilgisi olan bir teşebbüsten her ne ad al­tında olursa olsun bir menfaat sağlaması da yasaktır.

5. Gizli Bilgileri Açıklama Yasağı

Devlet memurlarının, kamu hizmetleriyle ilgili gizli bilgileri görevlerinden ayrılmış bile olsalar, yetkili bakanın yazılı izni olmadıkça açıklamaları yasak­lanmıştır.

Devlet, çeşitli yollardan, bilgi edinmek imkânlarına sahiptir. Bu bilgilerin bir kısmı "sır" olarak, iç ve dış politik, diplomatik, askeri ve sosyal mülahazalardan dolayı saklanır. Bunların açıklanması ancak yetkili bakanın izniyle mümkün olmaktadır. Bu tür bilgileri açıklama yasağı, ulusal ve toplumsal yararla izah. edilmeye çalışılır. Bürokratların kendilerini kamuoyunun eleştirilerinden koru­mak için çoğu bilgileri gizlilik kapsamı içinde değerlendirdikleri görülür. Resmi sır ve gizli bilgi kavramının geniş tutulması, kamunun yararına değil, bürokra­sinin ve siyasi iktidarın özel çıkarma hizmet edebilir.

Öte yandan devlet memurlarınım, kamu görevleri hakkında basma, haber ajans­larına, radyo ve televizyon kurumlarına bilgi ve demeç vermeleri yasaklanarak bu konuda gerekli bilgiyi açıklama yetkisi olan yetkililer de belirlenmiştir. Bun­lar merkezde, bakan ya da bakanın yetkili kılacağı görevli; illerde de valiler veya yetkili kılacağı görevlidir. Açıklanması yasaklanan bilgileri açıklamak "kademe ilerlemesinin durdurulması"; yetki almadan gizli bilgileri açıklamak da "devlet memurluğundan çıkarma" cezasını gerektirir.

6. İkinci Görev Yasağı

DMK, ikinci görevi, ilke olarak yasaklamıştır. Ancak bu kurala bazı istisnalar getirilmiştir. Örneğin Üniversite öğretim üyeleri, kurumlarından izin almak koşuluyla KİT yönetim kurulu üyesi; belediyelerdeki yönetici personel, beledi­ye şirketlerinin yönetim kurulu üyesi veya başkanı olabilirler.

7. Siyasi Partilere Girme Yasağı

Devlet memurları, bir siyasi partiye üye olamazlar. Anayasa'mn 68. maddesinin son fıkrasında, siyasi partilere üye olamayacak kamu görevlileri ayrı ayrı sa­yılmıştır. Buna göre, hâkimler ve savcılar, yüksek yargı organlarının mensupla­rı, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri, yüksek öğre­tim öncesi öğrenciler ve silahlı kuvvetler mensupları siyasi partilere üye ola­mazlar. 1982 Anayasası'nda 23.7.1995 tarihinde yapılan değişiklikle yükseköğretim elemanları ve öğrencilerinin siyasi partilere üye olmaları konusu, yasak kapsamından çıkarılarak kanuni düzenlemeye bırakılmıştır.  

2.7.1997 tarihinde kabul edilen hu yasa ile de, öğretim elemanlarının siyasi partilere üye olabilmeleri temin edilmiştir. Buna göre, "yüksek öğretim kurumlarının öğretim elemanları siyasi partilere üye olabilirler; yüksek öğretim ku­rumlarındaki görevlerini aksatmamak ve bir ay içinde kurumlarına bildirmek kaydıyla siyasi partilerin merkez organlarıyla onlara bağlı araştırma ve danışma birimlerinde görev alabilirler. Şu kadar ki, bu durumdaki öğretim elemanları, Yüksek Öğretim Kurulu ve Yüksek Öğretim Denetleme Kurulu üyesi, rektör, dekan, enstitü ve yüksek okul müdür ve bölüm başkanı olamazlar, onların yardımcılıklarına seçilemezler."

8. Ayrıldığı Kuruma Karşı Görev Alma Yasağı

Memurların görevden ayrıldıktan sonra belirli bir süre, eski kurumlarına karşı görev ve iş alma yasağı konulmuştur. Bunun amacı, önceden sahip olduğu stra­tejik ya da gizli bilgileri görev aldığı yeni işletme için kullanabilmesi, görevde iken ileride görev alacağını düşündüğü firmalara ayrıcalıklı muamele yapma olasılığı gibi etik sorunları önlemektir. 2531 sayılı Kanuna göre; görevinden herhangi bir nedenle ayrılan bir memur, ayrıldığı tarihten önceki iki yıl içinde hizmetinde bulunduğu kuruma karşı, ayrıldığı tarihten itibaren başlayarak üç yıl süre ile, kurumdaki görev ve faaliyet alanları ile ilgili konularda, doğrudan doğ­ruya veya dolaylı olarak görev ve iş alamaz, taahhüde giremez, komisyonculuk veya temsilcilik yapamaz.