Memurlara doğum yardımı şartları nelerdir?
2014 yılında memurlara yapılacak olan doğum yardımının şartları nelerdir? 657 sayılı kanuna göre doğum yapan ya da ölen memura yapılacak yardımlar nelerdir? Çocuğu ya da eşi ölen memura hanbgi yardımlar yapılır?
MEMURHABER.COM/ÖZEL İÇERİK-BÜNYAMİN ESEN
Okurumuz Canberk Atasever soruyor: “Bünyamin bey, devlet memurlarının eş ve çocuğunun ölümü halinde yardım aldıkları söyleniyor. Doğru mudur? Devlet memurları hangi hallerde yardım alırlar? Bu yardım ne kadardır? Ayrıntılı bilgi verirseniz sevinirim.”
Sayın okurumuz, bilindiği üzere devlet memurlarının hizmet şartları, nitelikleri, atanma ve ilerleme ve yükselmeleri, ödev, hak, yükümlülük ve sorumlulukları, aylıkları ve ödenekleri ve bunun gibi tüm diğer özlük işleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile düzenlenmiştir.
Bu kanunda devlet memurlarına getirilmiş haklardan biri de çocuğu veya eşi ölen devlet memurlarına verilen ölüm yardımıdır.
Bir diğer yardım ise memurun kendisinin ölümü halinde ailesine verilen ölüm yardımıdır. Ayrıca memurun cenaze masrafları ve naaşlarının nakil bedeli de Kurumlarınca ödenir.
Her ikisi de sosyal yardım niteliğinde olan bu ödenekleri ayrıntılı olarak açıklayalım.
Çocuğu ya da Eşi Ölene Yardım Verilir
Ölüm yardımı, devlet memurlarının eşi ya da çocuğunun ölümü halinde verilen bir ödenektir.
Devlet memurlarından memur olmayan eşi ile çocuğu ölenlere ek gösterge dâhil en yüksek devlet memuru aylığı tutarında ölüm yardımı ödeneği verilir.
Buradaki çocuğun memurun aile yardımı ödeneğine müstahak olan çocuğu olması gerekmektedir.
Sosyal bir yardım niteliğinde olan bu ödeneğin temel amacı memurun vefat eden yakınlarının cenaze masraflarını karşılamak ve dar gününde bir nebze olsun sıkıntısını hafifletmektir.
Bu ödeneğe ancak devlet memuru statüsünde olan çalışanlar müstahak olur.
Hangi Çocuklar Aile Yardımı Ödeneğine Müstahaktır?
Ölüm yardımının hangi çocukların yararlanabileceğini anlamak için aile yardımı ödeneğini hangi çocukların aldığına bakmak gerekir.
Normalde tüm çocuklar aile yardımı ödeneğini almaya müstahaktır. Ancak çocuk için ödenen aile yardımı ödeneği hakkı çocuğun ölümü veya aşağıdaki hallerin meydana gelmesini takip eden aybaşından itibaren son bulur.
Çocuk için aile yardımı ödeneği verilmeyecek haller şunlardır:
- Çocuğun evlenmesi halinde,
- Çocuğun 25 yaşını doldurması halinde,
- Çocuğun kendi hesabına ticaret yapması veya gerçek veya tüzel kişiler yanında her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışması halinde,
- Çocuğun burs alması veya devletçe okutulması halinde,
O çocuk için aile yardımı alma hakkı sona erer. Bunlar dışında tüm çocuklar için aile yardımı alınır.
25 yaşını bitirdiği halde evlenmemiş kız çocukları ile çalışamayacak derecede malullükleri resmi sağlık kurulu raporuyla tespit edilenler için süresiz olarak ödeneğin verilmesine devam olunur.
Öğrenim yapmakta iken tatil devresinde çalışan çocukların da aile ödeneği hakkı devam eder.
Her Yıl Ödenecek Tutar Artıyor
Ölüm yardımı ödeneği tutarı her yıl Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen memur maaş katsayılarına göre artmaktadır.
Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü 2 Sıra Nolu Genelgesi ile 2013 yılının ilk yarısı için aylık katsayısı (0,073837) olarak; taban aylık katsayısı (0,98798) olarak; yan ödeme katsayısı ise (0,0234128) olarak belirlenmiştir.
Buna göre 2013 yılı için memur olmayan eşi ile aile yardımı ödeneğine müstahak çocuğu vefat edene 9500 x (0,073837) = 701 TL 45 Kuruş ödenmektedir.
Belirttiğimiz üzere bu tutar her yıl 1 Ocak ve 1 Temmuzda Bütçe Kanunu oranınca artmaktadır.
Memurun Ölümü Halinde Ailesine Yardım Verilir
Devlet Memurları Kanunu’nda düzenlenmiş bir başka hak da memurun kendisinin vefat etmesi halinde yardım verilmesidir. Buna halk arasında “cenaze yardımı” denilmektedir.
Cenaze yardımı en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) iki katı tutarında verilir.
Bu yardımın temel amacı da aynen memurun kendisine verilen ölüm yardımında olduğu gibi acılı ailenin acısının bir nebze olsun hafifletilmesidir.
Ayrıca kendisine ölen memurdan dolayı maaş bağlanacak aile için gelir kesintisinin az bir süre de olsa telafi edilmesi amaçlanmıştır.
2013 Yılı İçin Cenaze Yardımı Ne Kadar?
Memurun kendisinin vefatı halinde verilecek ölüm yardımı tutarı da her yılbaşında memur maaş katsayısına göre artmaktadır.
2013 yılının ilk altı aylık dönemi için belirlenen tutar 701,45 x 2 = 1402,9 TL olup, memurun ölümü halinde bu tutar cenaze yardımı olarak verilmektedir.
Cenaze yardımı memurun sağlığında bildiri ile gösterdiği kimseye verilir.
Eğer memur bildiri vermemiş ise eşine ve çocuklarına, bunlar yoksa ana ve babasına, bunlar da yoksa kardeşlerine verilir.
Ölüm Yardımı Nasıl Ödenir?
Gerek memurun kendisinin vefatı halinde gerekse de aile fertlerinin vefatı halinde verilen her iki yardım da, hiçbir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın ve ödeme emri aranmaksızın saymanlıklarca derhal ödenir.
Bu yardımlar, sosyal bir yardım olduğundan dolayı, borç için haczedilemez.
Yurt dışında sürekli görevde bulunan memurlara verilecek ölüm yardımı ödeneğinde 657 sayılı Kanunun 156 ncı maddesinde yazılı katsayı uygulanmaz.
Ödeneğin verilmesi için ödeneği alacak yakının bir dilekçe ile memurun son çalıştığı Kurum’a başvurması gerekmektedir.
Dilekçenin ekinde ölüm belgesi, defin ruhsatı, vukuatlı nüfus kaydı gibi belgelerin eklenmesi lüzumludur.
Cenaze Giderleri de Ayrıca Ödenir
657 sayılı Kanunca getirilmiş bir diğer hak da cenaze giderlerini ilgilendirir.
Kanuna göre devlet memurlarının ölümü halinde cenaze giderleri çalıştıkları Kurumlarınca ödenir. Bu tutar yalnızca kefen, cenaze merasimi gibi memurun defin masraflarını içermez, cenazenin öldüğü yerden gömüleceği yere gönderilmesi masrafları da ayrıca ödenir.
Tüm bu tutarların ödenebilmesi için yapılan masraflara ait fatura, senet ve belgelerin memurun son çalıştığı Kurum’a ibraz edilmesi gerekir.
Cenaze giderleri aile efradı için değil yalnızca memurun vefatı halinde verilir.
Sürekli veya geçici görevle veyahut eğitim ve öğrenim amacıyla yurt dışında bulunan Devlet memurlarından ölenlerin ve yurt dışında sürekli görevlerde bulunanların eşleri, bakmakla yükümlü oldukları ana, baba ve çocuklarının cenazelerini yurda getirmek için yapılması zorunlu olan giderler de ayrıca Kurumlarınca karşılanır.
Ayrıntılı olarak anlattığımız tüm bu yardımlar memurlara 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile getirilmiş bulunan sosyal haklardır.