Memurlara yeşil pasaportta derecenin önemi nedir?
Memurların yurt dışına çıkışlarında büyük imkanlar sağlayan yeşil pasaport, mevzuatta hususi pasaport adı altında düzenlenmiştir.
MEMURLAR - Yeşil pasaport sahibi memurlar, normal pasaport sahipleri için vize isteyen birçok ülkeye vizesiz gidebilmektedir ve bu durumun büyük bir ayrıcalık olduğunu belirtmek isteriz. Bu yazımızda yeşil pasaport uygulamasındaki ince detaylara yer vereceğiz.
Yeşil pasaportun hukuki dayanağı nedir?
Yeşil pasaportun hukuki dayanağı 5682 sayılı Pasaport Kanunu'nun 14 ve ek 4'üncü maddesidir. 5682 sayılı Kanun'un 'Hususi Pasaportlar' başlıklı 14'üncü maddesinde; 'Türkiye Büyük Millet Meclisi eski üyeleri, eski bakanlar ile birinci, ikinci ve üçüncü derece kadrolarda bulunan veya bu kadrolar karşılık gösterilmek veya T.C. Emekli Sandığı ile ilgilendirilip emekli kesenekleri bu derecelerden kesilmek suretiyle sözleşmeli olarak çalıştırılan devlet memurları ve diğer kamu görevlilerine; Diplomatik Pasaport verilmesini gerektiren vazifelerden başka herhangi bir resmi vazife ile veya kendi hesaplarına yabancı ülkelere gittikleri zaman verilir. Bunlardan emeklilik veya çekilme sebepleri ile vazifelerinden ayrılmış olanlara da bu nevi pasaport verilir...' hükmüne yer verilmiştir.
Bu kanuna göre hususi pasaport verilmesinde kadro derecesinin 1, 2 ve 3 olması oldukça önemlidir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na göre üniversite mezunu memurların 1'inci dereceye kadar yükselmesine herhangi bir engel bulunmamakla beraber, 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümleri gereğince 1, 2, 3 ve 4'üncü dereceli memur unvanlı kadro ihdas edilmemiştir. Yani, her ne kadar üniversite mezunu olan memurların kazanılmış hak aylık derece ve kademeleri, 657 sayılı Kanun'un 67'nci maddesine göre 1'inci dereceye kadar yükselebilse de kadro dereceleri 5'inci dereceden yukarıya çıkamamaktadır.
Yukarıda yer verilen hükümde kadro derecesinin 1, 2 ve 3 olması gerektiği belirtildiğinden, kazanılmış hak aylık derece ve kademesinin 1'inci derece olması nedeniyle Hususi Damgalı Pasaport(yeşil pasaport) alınması mümkün değildir.
Ancak, memur kadrosunda görev yapanlar 5'inci dereceden yukarı çıkamamakla birlikte memurla aynı düzey görevde bulunan Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni, Bilgisayar İşletmeni gibi kadrolarda bulunanlar 3'üncü dereceye kadar yükselebilmektedir. Dolayısıyla VHKİ ve Bilgisayar İşletmeni kadrosunda bulunanlar yeşil pasaport alabilmektedirler.
Bu durum memur unvanlı personelin VHKİ ve Bilgisayar İşletmeni kadrolarına aşırı talebini getirmektedir ve kamu kurumları memur kadrolarını iptal-ihdas yöntemiyle VHKİ kadrolarına dönüştürmektedir. Yani sonuç dolambaçlı bir şekilde elde edilmektedir. Dolayısıyla yeşil pasaport almak isteyen birçok memurun VHKİ kadrosu talep ettiği uygulamada sıkça görülen bir durumdur.
Elbette kadro derecesi özel hizmet tazminatını da etkilediğinden ve mali boyutu da olduğundan Maliye Bakanlığı ve Devlet personel Başkanlığı'nın asıl itiraz noktası burada yatmaktadır.
Ancak, bu durum haksız bir şekilde kadro derecesi açısından ilköğretim mezunu memurla üniversite mezunu memuru aynı seviyede bırakmaktadır. Bunun adil olduğunu ise hiç kimsenin savunması mümkün değildir.