Meslek hastalıklarında prim ve ikramiye dikkate alınır mı?

Diyarbakır’dan okurumuz Selahattin Emirli soruyor: “Bünyamin bey, muhasebecilik yapıyorum. Geçici iş göremezlik ödeneği alacak olan hasta sigortalıların alacağı paranın nasıl hesaplandığını açıklar mısınız?”

Sayın okurum, sosyal güvenlik sistemimizde iş kazası veya meslek hastalığı sonucu ya da hasta olduğundan veya hamileliğinden dolayı çalışamaz hale gelen sigortalılara “geçici iş göremezlik ödeneği” adı verilen bir ödenek verilmektedir.

Buna halk arasında rapor parası deniyor.

Geçici iş göremezlik ödeneği hasta olan sigortalıya doktor raporunun üçüncü gününden başlayarak, iş kazası geçiren, meslek hastalığına tutulan veya hamile kalan sigortalıya ise istirahatli (doktor raporlu) olduğu sürece her gün için verilmektedir.

Keza iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü yüzde ondan fazla kaybeden sigortalılara da sürekli iş göremezlik geliri verilmektedir.

Sürekli iş göremezlik geliri sigortalı çalışmaya devam etse ve yaşlılık aylığı alacak şekilde emekli olsa da kesilmez, ödenmeye devam eder.

Halk arasındaki adıyla rapor parası nasıl hesaplanır, kimlere ve ne şekilde ödenir? Tüm okurlarımızı aydınlatacak şekilde açıklayalım.


Ödenekler Nasıl Hesaplanıyor?

İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde verilecek ödeneklerin veya bağlanacak gelirlerin hesabında son bir yıllık alınan ücret etkilidir.

Buna göre ödemelerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç; iş kazasının veya doğumun olduğu tarihten, meslek hastalığı veya hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki son üç ay içinde prime esas kazançlar toplamının, bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanmaktadır.

Başka bir deyişle primi ödenmiş son üç ayın maaşları toplanır, çalışılan güne bulunur.

Bu bulunan rakam sigortalının üzerinden geçici iş göremezlik ödeneği ve sürekli iş göremezlik geliri hesaplanacak olan “günlük kazancı”dır.


Son Bir Yılda Çalışmamış İse Ne Olur?

Oniki aylık dönemde çalışmamış ve ücret almamış olan sigortalı, çalışmaya başladığı ay içinde iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrarsa verilecek ödeneklerin veya bağlanacak gelirlerin hesabına esas günlük kazanç; çalışmaya başladığı tarih ile iş göremezliğinin başladığı tarih arasındaki sürede elde ettiği ücret üzerinden tespit edilir.

Bu ücret sigortalının işe başladığı tarihten sonra çalıştığı gün sayısına bölünmesi suretiyle bulunur.

Sigortalıların iş kazasına işe başladığı gün uğraması halinde ise aynı veya emsal işte çalışan benzeri bir sigortalının günlük kazancı esas tutulacaktır.


Prim ve İkramiye Dikkate Alınır mı?

Burada akla gelen bir soru da prim ve ikramiye gibi ödemelerin dikkate alınıp alınmayacağıdır.

5510 sayılı Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamındaki (eski tabirle SSK’lı) sigortalı sayılanların ödenek veya gelire esas günlük kazançlarının hesabında prim, ikramiye ve bu nitelikteki arızi ödemeler dikkate alınmış ise ödenek ve gelire esas alınacak günlük kazanç ücret toplamının ücret alınan gün sayısına bölünmesiyle hesaplanacak günlük kazanca, % 50 oranında bir ekleme yapılarak bulunan tutardan çok olamaz.

Başka bir deyişle, prim gibi maaş dışındaki yan gelirler ancak asıl maaşa göre hesaplanmış günlük geliri yarım katı oranında arttırabilecektir.

İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yapılan ücret, ikramiye, zam, tazminat ve bu mahiyetteki ödemelerden, ödenek ve gelirin hesabına esas alınan üç aylık dönemden önceki aylara ilişkin olanlar da dikkate alınmayacaktır.

Meslek hastalığı, sigortalının sigortalı olarak çalıştığı son işinden ayrıldığı tarihten bir yıl geçtikten sonra meydana çıkmış ise, günlük kazancı bu son işinden ayrıldığı tarih esas alınarak hesaplanacaktır.

İş kazası ile meslek hastalığı sigortasından bağlanacak gelirlere esas tutulacak aylık kazanç, yukarıdaki hükümlere göre hesaplanacak günlük kazancın otuz katıdır.