Nasıl 2750 lira emekli maaşı alınır?

Diyarbakır’dan okurumuz Kerem Şanlı soruyor: “Bünyamin bey, dokuz yıldır bir ayakkabı tekstil atölyesinde çalışıyorum. Ayakkabı, deri ustasıyım, işimi iyi yaparım. Ocak ayında gelen zamla 1850 TL alıyorum. Ama sigortam SGK’ya asgari ücret üzerinden yatıyor. Bunun bir zararı var mı? Emekli olurken sıkıntı yaşar mıyım? Ne yapmalıyım?”

Sayın okurumuz, sizlerden çokça gelen sorulardan birini soruyor. Okurlarımız ücretlerinin SGK’ya bildirilmesinin nasıl olması gerektiğini, emeklilikte alacakları maaşın nasıl hesaplandığını, düşük ücretler SGK’ya bildiriliyorlarsa neler yapmaları gerektiğini soruyorlar.

Ayrıntılı olarak açıklayalım.

Ücretin Eksik Bildirilmesi Bir Kayıtdışılık Türüdür

Ülkemizde kayıtdışı istihdam yüksek oranlarda. Resmi istatistiklere göre tarım dışında kayıtdışılık oranı % 25, tarım dahil edildiğinde ise % 40 oranlarına ulaşıyor. Bunlar hiç SGK’ya bildirilmeden ve hiçbir yasal hakkı sağlanmadan çalıştırılanlar.

Öte yandan kayıtdışılığın bir türünü de çalışanın sigortalı olarak bildirilmesine karşın aldığı ücretin düşük gösterilmesi, priminin eksik yatırılması oluşturuyor. Kişi gerçekte daha yüksek ücret alırken SGK’ya asgari ücret üzerinden bildiriliyor. Bu yüzdendir ki kayıtlı çalışanların yarısından fazlası asgari ücretli olarak kayıtlı.

Biz buna da çalışanın geleceğinden, yaşlılığında alacağı emekli maaşından çalmak diyoruz.

Alınan Gerçek Ücret SGK’ya Bildirilmelidir

Çalışanların aldıkları gerçek ücret üzerinden sigortalı olmaları esastır ve kanuni zorunluluktur.

Kişi örneğin soruyu soran okurumuzda olduğu gibi 1850 TL net ücret alıyor ise bu ücretin brüt tutarı hesaplanarak SGK’ya aldığı brüt kazanç üzerinden bildirimde bulunulmak zorunludur. Sigortalı olarak SGK’ya bildirilmek gelecek garantisi açısından yeterli değildir.

Çalışanlarımız e-devlet uygulamarı üzerinden, www.sgk.gov.tr adresinden, ALO 170 hattından yada bizzat SGK’ya gelerek ne kadar ücret üzerinden bildirildiklerini takip etmelidir.

Emekli Maaşına Nasıl Etki Eder?

Emekli olurken ne kadar maaş alacağınız konusunu da açıklayalım.

Sigortalıların emekli maaşları çalışma yaşamı boyunca bildirilen Sigorta Primine Esas Kazanç (SPEK) yani maaş tutarına göre belirlenir. Sosyal güvenlik reformları aylık bağlama oranlarını düşürse de aylık bağlama oranı nihayetinde bildirilen SPEK tutarının bir çıktısıdır.

Hayatı boyunca sürekli olarak asgari ücret yada ona yakın bir ücret üzerinden sigortalı çalışan kişilerin alacağı maaş ortalama asgari geçim indirimi ile 700 TL civarında olacaktır.

İnsanca Yaşayacak Emekli Maaşı Almanın Yöntemi

Oysa 700 TL maaş alan emeklinin yanında 2750 TL maaş alan emekli de bulunmaktadır.

Bir kişinin çalışma yaşamı boyunca SGK’ya bildirilen ücretleri hep tavan ücret üzerinden ise alacağı maaş bu kadar yüksektir.

Özellikle sosyal güvenlik reformları sonrasında en düşük emekli aylığı ile en yüksek emekli aylığı arasındaki uçurum artmıştır, artmaya da devam etmektedir. Bu yüzden çalışanların aldıkları gerçek ücretler üzerinden SGK’ya bildirilmeleri emekli olduklarında alacakları maaşı çok fazla etkiler.

Çalışma yaşamı boyunca belirli bir gelir seviyesinde yaşayan çalışanların emeklilik dönemlerinde üç kuruş maaşa müstehak olmamaları için aldıkları gerçek ücret üzerinden bildirilmeleri önem arzetmektedir.

Maaşı Düşük Bildirilen Şikayet Etsin

Buradan tüm okurlarımıza belirtelim, eğer aldığınızdan düşük ücretle SGK’ya sigortalı bildiriliyorsanız gelecekteki emekli maaşınız düşük olacaktır. İşvereninize maaşınızı gerçek ücret üzerinden bildirmesini söyleyin, hakkınızı arayın. Gerekirse konuyu SGK’ya intikal ettirerek şikayet edin. ALO 170 hattını arayarak, BİMER üzerinden yada bizzat SGK’ya dilekçe vererek bunu yapmanız mümkündür.

Eğer çalışma yaşamınızda ücretlerinizin gerçek ücret üzerinden bildirilip bildirilmediğine dikkat etmez iseniz emekli olduktan sonra insani bir yaşam standardını sürdüremeyecek emekli maaşına mahkum olursunuz.

Ancak gerçek ücretiniz ile bildirilirseniz doğum istirahat parası, süt parası, geçici iş göremezlik ödeneği gibi haklarınız yüksek ödenir, hem de gelecekte yüksek emekli maaşları alırsınız, yaşlılığınızda gelir-yaşam dengenizde sarsılma yaşamazsınız.

---

Kıssadan Hisse

“Bir adamın nasıl biri olduğunu öğrenmek istiyorsan, akranlarına değil, astlarına nasıl davrandığına iyice bir bak.”

— J. K. Rowling

Sorularınız için:

Emeklilik tarihini hesaplatmak isteyen okurlarımızın T.C. kimlik numarası, SSK sigorta sicil numarası, Bağ-Kur numarası, ay-gün-yıl olarak doğum tarihi, askerlik yaptığı ve terhis olduğu tarihleri, askerlik süresini, er olarak yada yedek subay olarak yaptığını, ilk işe giriş tarihi (ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlanılan tarih), hizmet dökümü, doğum borçlanması için çocukların doğum tarihlerini, özürlü ise özürlülük rapor oranını, vergi indirimi yazısı alıp almadığı bilgilerinin tümünü eksiksiz göndermeleri gerekmektedir. Tarihlerin ay, yıl ve gün şeklinde gönderilmesi gerekir.

Yazarın tüm yazıları için: