Özel sektörde çalışılan süreler memuriyette değerlendirilir mi?

Lise mezunu olarak çalışan vatandaşın özel sektör hizmetleri değerlendirilir mi? Sınıf değişikliğinde kazanılmış hak aylığında değerlendirilen süreler geri alınır mı? Yeni Şafak gazetesi yazarı Ahmet Ünlü cevapladı...

"Memurların hizmet değerlendirilmesinde 657 sayılı Kanun'un maddelerinde öğrenim durumuyla ilgili farklılıklar bulunmaktadır. Bazı hizmetlerin değerlendirilmesinde lisans mezuniyeti aranırken bazılarında ise böyle bir ayrım bulunmamaktadır. Bu yazımızda bu konuyu izah etmeye çalışacağız.

Lise mezunu olarak çalışılan özel sektör hizmetleri değerlendirilir mi?

657 sayılı Kanun'a tabi mühendis veya veteriner hekim unvanlı kadroda görev yapan personelin memuriyete girmeden önce mevcut tahsil düzeyinin altındaki teknik veya sağlık hizmeti olarak geçen hizmetlerinin kazanılmış hak aylık derece ve kademesinde değerlendirilir mi?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun “Tesis edilen sınıflar” başlıklı 36'ncı maddesinin birinci fıkrasında hizmet sınıfları sayılmış olup, mühendislerin Teknik Hizmetleri Sınıfında, Veteriner Hekimlerin ise Sağlık ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri sınıfında yer aldığını görüyoruz.

Devlet memurlarının memuriyete girmeden yada memurluktan ayrılarak yapmış olduğu hizmetlerinin kazanılmış hak aylık derece ve kademesinde ne şekilde değerlendirileceğine ilişkin hükümlere 657 sayılı Kanun'un 36'ncı maddesinin “Ortak Hükümler” bölümünün (C) bendinde yer verilmiş olduğunu görüyoruz.

Buna göre; “Teknik hizmetler sınıfına girenlerden memurluğa girmeden önce yurt içinde veya yurt dışında mesleklerini serbest olarak veya resmi veya özel müesseselerde ifa edenlerle memuriyetten ayrıldıktan sonra bu işlerde çalışarak yeniden memuriyete girmek isteyenlerin teknik hizmetlerde geçen süresinden bu kanun ve bu kanunun 87'nci maddesinde sözü edilen kurumlarda geçen sürenin tamamı ve geri kalan sürenin 3/4 ü toplamı memuriyette geçmiş sayılarak bu süreler her yılı bir kademe ilerlemesi ve her üç yıl için bir derece yükselmesi verilmek suretiyle değerlendirilir.” hükmü yer almaktadır.

Benzer ifadelerin yine aynı maddede Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı'na girenlerden memurluğa girmeden önce yurt içinde veya yurt dışında mesleklerini serbest olarak veya resmi veya özel kurumlarda yapanlarla, memurluktan ayrıldıktan sonra bu işlerde çalışarak yeniden memurluğa girmek isteyenlerin sağlık hizmetlerinde geçen süreleri için de kullanıldığını görüyoruz.

Buna göre, hizmet değerlendirilmesinden faydalanabilmek için Teknik Hizmetler veya Sağlık Hizmetleri sınıfında görev almak, memuriyete girmeden önce veya memuriyetten ayrılarak mesleklerini özel veya kamu kurumlarında icra etmek, mesleğin icrası için mevcut mevzuat gereğince aranılan şartların taşınması ve sosyal güvenlik kurumuna pirim ödenmiş olması gerekmektedir. Yani bu maddede hizmetlerin kazanılmış hak aylık derece ve kademesinde değerlendirilmesi için öğrenim şartı yer almamaktadır. Dolayısıyla Teknik Hizmetler ve Sağlık Hizmetleri sınıfına giren personelin yürüttüğü hizmetlerden olması ve söz konusu hizmetlerin icrası için gerekli mesleki eğitim şartına haiz olduğunu belgelendirmesi halinde, 657 sayılı Kanun'un 36/C-1ve 2'nci maddesi uyarınca kazanılmış hak aylık derece ve kademesinde değerlendirileceğini söyleyebiliriz.

Sınıf değişikliğinde kazanılmış hak aylığında değerlendirilen süreler geri alınır mı?

Sınıf değişikliğinde kazanılmış hak aylığında değerlendirilen süreler kadar kademe ilerlemesi yapılmadan bekletileceği gibi bir algı bulunmaktadır.
Bu konuda Devlet Personel Başkanlığı'nın vermiş olduğu bir görüşte; 657 sayılı Kanun'un 36'ncı maddenin C/1 fıkrası gereğince özel sektörde geçen hizmetlerin kazanılmış hak aylık derece ve kademesinde değerlendirilmesine ilişkin intibak işleminin, mezkur Kanunun 71'inci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “Eski sınıflarında, görev alacakları yeni sınıfa göre memurluğa daha yüksek bir derece ve kademeden başlamış olma” kapsamında değerlendirilmemesi sebebiyle, sınıf değiştiren ilgilinin bahsi geçen hüküm gereğince bulunduğu derecede kademesinin durdurulmaması gerektiği ifadesine yer verilmiştir. Dolayısıyla kazanılmış hak aylık derece ve kademesinde değerlendirilen hizmetler sınıf değişikliğinde geri alınmamaktadır.

Aynı hizmetler torba kadro uygulamasında dikkate alınır mı?

Yukarıda belirtilen durumun aksine 657 sayılı Kanun'un 68/B maddesinde düzenlenen torba kadro uygulamasında özel sektörde çalışılan süreler, her zaman değerlendirmeye tabi tutulmaz ve öğrenim durumu oldukça önemlidir.
657 sayılı Kanun'un 68/B maddesine göre; Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfı ile Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı hariç, sınıfların 1, 2, 3 ve 4'üncü derecelerindeki kadrolarına, derece yükselmesindeki süre kaydı aranmaksızın, atanmasındaki usule göre daha aşağıdaki derecelerden atama yapılabilmektedir. Buna göre; 1 inci dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300 ve daha yukarıda olanlar için en az 12 yıl, 1'inci ve 2'nci dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300'den az olanlar için en az 10 yıl ve 3 üncü ve 4'üncü dereceli kadrolar için en de az 8 yıl hizmet gerekmektedir.

Bu sürelerin hesabında; 8/6/1984 tarihli ve 217 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 2'nci maddesi kapsamına dâhil kurumlarda fiilen çalışılan süreler ile Yasama Organı Üyeliğinde, belediye başkanlığında, belediye ve il genel meclisi üyeliğinde, kanunlarla kurulan fonlarda, muvazzaf askerlikte, okul devresi dâhil yedek subaylıkta ve uluslararası kuruluşlarda geçen sürelerin tamamı ile yükseköğrenim gördükten sonra özel kurumlarda veya serbest olarak çalıştıkları sürenin; Başbakanlık ve bakanlıkların bağlı ve ilgili kuruluşlarının müsteşar ve müsteşar yardımcıları ile en üst yönetici konumundaki genel müdür ve başkan kadrolarına atanacaklar için tamamı, diğer kadrolara atanacaklar için altı yılı geçmemek üzere dörtte üçü dikkate alınmaktadır.

Görüleceği üzere, torba kadro uygulamasında lise mezunu olarak özel sektörde çalışılan süreler dikkate alınmamaktadır. Sonuç olarak özel sektörde geçen hizmetlerin değerlendirilmesinde bazı maddeler öğrenimi dikkate alırken bazılarında öğrenimin hiçbir önemi yoktur."