Sağlık özründe kritik Danıştay kararı

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 2012/720 E. Y.D. İtiraz Nolu ve 06.06.2013 tarihli kararı ile; Yönetmeliğin 35. Maddesinin 3. ve 4. Maddelerinde sağlık özrü yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle yürütmesinin durdurulmasına karar verdi.

Kararın gerekçesinde, sağlık özrüne bağlı yer değiştirme suretiyle atanma isteğinde bulunabilmeyi aday öğretmenler açısından ortadan kaldıran ve Yönetmeliğin 14. Maddesine göre atananlar yönünden son atandıkları görev yerlerinde en az bir yıl süreyle görev yapmış olma şartına bağlayan dava konusu düzenlemenin Anayasa'nın güvence altına aldığı "yaşama hakkı"nın hukuka aykırı bir biçimde sınırlandırılması niteliğinde olduğu belirtildi.

T.C.
DANIŞTAY.
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU.

YD İtiraz Eden No: 2012/720.
(Davacı)_____________________ Türk Eğitim Öğretim ve Bilim Hizmetleri Kolu Kamu Çalışanları.
Sendikası (Türk Eğitim-Sen).
Vekili _______________________ : Av. Hatice Aytekin.
Bayındır 2 Sk. No:46 - Kızılay/AMKARA.
Karşı Taraf (Davalı)_____________ : Milli Eğitim Bakanlığı - ANKARA.
Vekili_________________________ : Harun Kaman - Hukuk Müşaviri - Aynı yerde..
İstemin Özeti__________________ : Danıştay İkinci ve Onikinci Daireleri Müşterek Kurulunca verilen yürütmenin durdurulması istemi hakkında kısmen karar verilmesine yer olmadığına, kısmen ise reddine ilişkin 08/06/2012 günlü, E:2010/2883 sayılı kararın, yürütmenin durdurulması isteminin reddine ilişkin kısmına, davacı itiraz etmekte ve kararın kaldırılmasını istemektedirler.

Danıştay Tetkik Hakimi___________ :Ayşe Çakırca Rutbil

Düşüncesi_____________________ : Davacı itirazının reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, dosya incelendi, gereği görüşüldü:

Dava; 6.5.2010 günlü, 27573 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı

Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 4. maddesinin 1. fıkrasının (n) bendinde yer alan "atanan kişileri" ibaresinin (sözleşmeli öğretmenleri kapsamadığını ileri sürerek eksik düzenleme nedeniyle), 9. maddesinin 2. fıkrasının, 14. maddesinin 4. fıkrasında yer alan "... askerlik dahil..." ibaresinin , 15. maddesinin 3. fıkrasında yer alan "... askerlik dahil..." ibaresinin, 19. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "...bir defada..." ibaresinin, 26. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "... en az üç yıl..." ibaresinin, 26. maddesinin 2. fıkrasının, 26. maddesinin 4. fıkrasının, 28. maddesinin 3. fıkrasında yer alan "... toplam 3 yıl süreyle..." ibaresinin, 32. maddesinin 1. fıkrası (p) bendinin, 33. maddesinin 3. fıkrasının, 34. maddesinin 1. fıkrasının (eksik düzenleme nedeniyle), 35. maddesinin 3. fıkrasının, 35.maddesinin 4. fıkrasının, 38.maddesinin 1. fıkrasında yer alan "...zorunlu çalışma yükümlülüğünü tamamlayan öğretmenlerden..." ibaresinin, 38. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "... norm kadro açığı..." ibaresinin, 40. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "... yerleşim yeri dışındaki..." ibaresinin, 40. maddesinin 3. fıkrasında yer alan özür durumu da dahil olmak üzere..." ibaresinin, 45. maddesinin 2. fıkrasının ve 45. maddesinin 3. fıkrasının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılmıştır.

Danıştay İkinci ve Onikinci Daireleri Müşterek Kurulunun 08/06/2012 günlü, E:2010/2883 sayılı kararıyla; Yönetmeliğin 40. maddesinin 3. fıkrasında yer alan özür durumu da dahil olmak üzere..." ibaresine karşı açılan davada yürütmenin durdurulması isteminin Danıştay İkinci ve Onikinci Daireleri Müşterek Kurulunun 08/06/2012 günlü, E: 2010/2779 sayılı kararıyla kabul edildiği anlaşıldığından, aynı konuda yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca karar verilmesine yer bulunmadığına, dava konusu diğer maddeler yönünden ise yürütmenin durdurulması isteminin reddine karar vermiştir.

Davacı, anılan kararın yürütmenin durdurulması isteminin reddine ilişkin kısmına itiraz etmekte ve yürütmenin durdurulmasını istemektedir.

Dava konusu Yönetmeliğin 35.maddesinin 3. ve 4.fıkraları dışınaki kısımlarına yönelik yürütmenin durdurulması isteminin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 27/2. maddesindeki koşulların gerçekleşmemiş olması nedeniyle reddedildiği, davacılar tarafından öne sürülen nedenlerin de kararın bu kısımlarının kaldırılmasını gerektirecek nitelikte olmadığı sonucuna varılmıştır.

Davacının Yönetmeliğin 35. maddesinin 3. ve 4. fıkralarına yönelik itiraz istemine gelince;

06/05/2010 günlü, 27573 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin "Özür durumuna bağlı yer değiştirmeler" başlıklı 35. Maddesinin 3.fıkrasında; "Özür durumuna bağlı yer değiştirme isteğinde bulunanlardan öğretmenlikte ve Devlet memurluğunda adaylıklarının kaldırılmış olması şartı aranır. Aday öğretmenlerin yer değiştirme istekleri değerlendirmeye alınmaz." hükmüne yer verilmiş, 35. maddesinin 4. fıkrasında ise; "Bu Yönetmeliğin 14 ve 15 inci maddeleri kapsamında öğretmenliğe atananların, özür durumundan yer değiştirme isteğinde bulunabilmesi ipin son atandıkları görev yerlerinde en az bir yıl süreyle görev yapmış olmaları gerekir." düzenlemesi yer almış, 31/08/2012 günlü, 28397 sayılı Yönetmelikle 35. maddenin 4.fıkrasındaki "14 ve 15 inci maddeleri" ibaresi "14 üncü maddesi" olarak değiştirilmiş, Yönetmeliğin "Açıktan ve kurumlar arası yeniden atama" başlıklı 14. maddesinde; eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfına dahil öğretmen unvanlı kadrolarda adaylıklarının kaldırılmış olması kaydıyla; Bakanlık kadrolarındaki görevlerinden ayrılanların, halen kamu kurum ve kuruluşlarında öğretmen veya başka unvanda görev yapanların; Devlet üniversitelerinde en az iki yıl süreyle öğretim üyesi, öğretim görevlisi, okutman, uzman ve araştırma görevlisi olarak halen çalışmakta olanlar ile bu unvanlarda aynı sürelerde çalışmış olup da bu görevlerinden ayrılmış olanların öğretmen olarak atanmak üzere bu kapsamda başvuruda bulunabilecekleri düzenlenmiş; öte yandan, Yönetmeliğin "sağlık durumu özrü" başlıklı 36. maddesinin 5. fıkrasında ise, sağlık özrüne bağlı olarak yapılacak yer değiştirmelerin zamana bağlı olmaksızın yapılacağı hükme bağlanmıştır.

2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın "Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı" başlıklı 17. maddesinin 1. fıkrasında, "Herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir." hükmüne yer verilmiştir. Bu fıkrada belirtilen yaşama hakkını doğrudan doğruya ilgilendiren hukuki kuralların oluşturulması sırasında gözönünde bulundurulması gereken temel husus, insan sağlığının korunmasının birincil öncelikli hedef olduğudur. Dolayısıyla, sağlık sorunlarının etkin ve süratli bir biçimde çözülmesini sağlayacak tüm hukuki ve tıbbi olanakların oluşturulması, istisna kabul etmeyen bir gerçektir.

Dava konusu, sağlık durumu özrüne bağlı yer değiştirme suretiyle atanma isteğinde bulunabilmeyi aday öğretmenler açısından ortadan kaldıran ve Yönetmeliğin 14. maddesine göre atananlar yönünden son atandıkları görev yerlerinde en az bir yıl süreyle görev yapmış olma şartına bağlayan dava konusu düzenlemeler; Anayasa'nın güvenceye aldığı "yaşama hakkının hukuka aykırı bir biçimde sınırlandırılması niteliğindedir. Bu nedenle, Yönetmeliğin 35. maddesinin 3. ve 4. fıkralarının "sağlık durumu özrü" yönünden getirdiği engellemenin hukuka aykırılık oluşturması karşısında 35. maddesinin 3. ve 4. fıkralarında (sağlık durumu özrü yönünden) hukuka uyarlık görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle; dava konusu Yönetmeliğin 35. maddesi 3. ve 4. fıkraları yönünden 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 27. maddesinde öngörülen ve yürütmenin durdurulmasına karar verilebilmesi için gerekli olan koşulların gerçekleşmiş olduğu anlaşıldığından bu kısma yönelik davacı itirazının KABULÜ ile Danıştay İkinci ve Onikinci Daireleri Müşterek Kurulunca verilen kararın bu kısmının kaldırılmasına ve davacının dava konusu Yönetmeliğin 35. maddesinin 3. ve 4. fıkralarına yönelik yürütmenin durdurulması isteminin kabulüne, diğer kısımlar yönünden davacının itirazının REDDİNE, 06/06/2013 gününde oy çokluğu ile karar verildi.

Başkan Sinan YÖRÜKOĞLU

KARŞI OY

X- Yönetmeliğin 35. maddesinin 3. fıkrası yönünden, yürütmenin durdurulmasına karar verilebilmesi ipin. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 27. maddesinde öngörülen koşulların bakılan uyuşmazlıkta gerçekleşmediği anlaşıldığından, yürütmenin durdurulması isteminin reddine ilişkin Danıştay İkinci ve Onikinci Daireleri Müşterek Kurulunca verilen karara yapılan itirazın reddi gerektiği oyuyla, karara bu madde yönünden katılmıyoruz.

Üye Kadir ÖZKAYA

Üye Yalçın EKMEKÇİ

KARŞI OY

XX-Yönetmeliğin "Hizmetin gereği olarak yapılacak yer değiştirmeler" başlıklı 40. maddesinin 2.fıkrasında; "Bu kapsamda II ipinde görev yerleri değiştirilmesi gerekenler, o il ipinde görevli oldukları yerleşim yeri dışındaki diğer eğitim kurumlarına, o il ipinde alanlarında ihtiyap bulunmaması halinde diğer illerde alanlarında ihtiyap bulunan eğitim kurumlarına.. zorunlu palışma yükümlülüğünü tamamlamamış olanlar zorunlu palışma yükümlülüklerini tamamlayabilecekleri hizmet alanlarına atanırlar." kuralı yer almaktadır.

Dava konusu düzenleme ile Yönetmeliğin "Hizmetin gereği olarak yapılacak yer değiştirmeler" başlıklı 40. maddesi kapsamında yapılacak yer değiştirmelerin mutlaka öğretmenin görevli olduğu yerleşim yeri dışındaki bir eğitim kurumuna yapma zorunluluğu getirildiği, oysa hizmetin gereği olarak yapılan yer değiştirmelerin idari bir önlem olduğu hususu dikkate alındığında, dava konusu düzenlemenin bu kapsamda yer değişikliği yapılanların cezalandırılması niteliği taşıdığı anlaşıldığından, Yönetmeliğin 40. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "yerleşim yeri dışındaki" ibaresinin yürütülmesinin durdurulması gerektiği oyuyla, karara bu madde yönünden katılmıyorum.

Üye Namık Kemal ERGANİ