SGK bilinçli ilaç kullanımını gündemine aldı

2008 yılında yapılan sosyal güvenlik reformu ve son on yıldır sürdürülen sağlıkta dönüşüm programı ülkemizde sağlık hizmetlerinin hem kapsamını genişletti hem de kalitesini arttırdı.

Artık yeni doğmuş bir bebekten seksenlik bir dedeye çok geniş kesimler kolayca sağlığa ulaşabiliyor, ilacını kolayca alabiliyor.

Geçmişte olduğu gibi ilacını alamama, doktorunu seçememe, bir röntgen için aylarca sıra bekleme, hastanelerde rehin kalma, bıçak parası verme, eczanede reçete bırakma, elinde filmle kapı kapı gezme, kalitesiz hizmete mahkum olma dönmeleri son buldu.

2001 yılında Gayri Safi Yurtiçi Hasılamızın yalnızca yüzde 1,9’unu sağlık harcamalarına ayırırken bu rakam 2009 yılı itibariyle yüzde 3,2’ye ulaştı, artmaya da devam ediyor. 2000’lerin başında kişi başına 2 olan yıllık muayene adedi 2013 yılı itibariyle yıllık 8 adede yükselmiş bulunuyor.

Yani reformlar sayesinde artık 77 milyon olarak daha iyi ve daha fazla sağlık hizmeti alıyoruz.

İlacı Şeker Gibi Kullanıyoruz

Bu yeni durum sağlık hizmetlerini genişletti genişletmesine de yeni bazı bir takım sorunların ortaya çıkmasına neden oldu. Bunlardan biri de bilinçsiz ilaç kullanımı..

Ülkemizde ilaç kullanımı konusunda ciddi bir bilinçsizlik olduğu bilinen bir gerçek…

İlacı adeta şeker gibi seviyoruz…

Doktor tavsiyesi olmaksızın ilaç kullanmaya alışkın olduğumuz gibi en ufak ağrıda ilaç almaya, antibiyotik içmeye, iğne olmaya alışkınız. Uzmanlar ülkemizde antibiyotik ilaç kullanımının Avrupa ortalamasının altı-yedi katı olduğunu belirtiyor.

Dahası ilaç yazmayan doktora, “benimle ilgilenmedi” gözüyle bakıyoruz. Ayşe teyzeye göre sağlık hizmeti hasta olunca doktora gidip ilaç yazdırmak demek, sağlıklı iken önleyici tedavi almak değil…

Kısacası toplumumuzun gözünde ilaç, birinci ve yegane tedavi yöntemi…

Bu bir toplumsal kültür sorunu, sağlık bilincinin gelişmemiş olmasının göstergesi…

İlaç İsrafıyla Milli Servet Çöpe Gidiyor

Dahası bilinçsiz ilaç kullanımı yalnızca fazla ilaç alma eğilimi ile alakalı değil.

Sağlığımıza kavuşmamız için kullanmamız gereken ilaçları da etkili olacak şekilde, doktor ve eczacı tavsiyelerine uyarak doğru kullanmıyoruz.

İlaçların kullanma saati, kullanım dozajı, kullanım yöntemi hiç dikkat etmediğimiz hususlar. Aldığımız ilacı birkaç hap kullandıktan sonra semptomlar geçip iyi hissetmeye başladığımızda bırakıyoruz.

Son olarak “ilaç israfı” da konunun önemli bir boyutu…

Ne yazık ki, kullanılmayan, dolapta bekletilen, son kullanma tarihi geçen ilaçlar her yıl milyarlarca liralık milli servetimizi çöpe gönderiyor…

MEDULA Sistemi İle Denetim Geldi

Bu saydıklarımızın tümüne birden literatürede “bilinçsiz ilaç kullanımı” adı veriliyor.

SGK ve Sağlık Bakanlığı geçmiş dönemlerde bu sorun ile mücadele etmek için önemli tedbirler aldı.

Bunlardan en önemli adım sağlık hizmetlerinin elektronik ortama geçirilmesi oldu. MEDULA denilen sağlık hizmetinin uygulamaya sokulması sonrasında karne ve reçete dönemi sona erdi.

Hatırlayalım, reçeteler varken, “reçeteni ver de ilaç yazırayım” diyordu Ayşe teyzemiz...

Şimdi ise her hastanın ilaç kullanımı MEDULA sistemi üzerinde anlık olarak takip ediliyor. Bir hasta doktora gittiğinde eğer halen kullanmaya devam ettiği bitmemiş ilacı varsa doktor bunu görüyor ve o ilacının kullanımı bitmeden ayni ilacı tekrar yazmıyor.

Dahası kişi yalnızca kendi adına ilaç alabiliyor, ilaç yazdırma denilen garabet son buldu..

İlaca Milyarlarca Lira Ayırıyoruz

Ancak bu tedbirler yeterli mi? Ne yazık ki değil…

Resmi istatistiklere göre SGK’nın ilaç harcamaları 2001 yılında 2,4 Milyar Türk Lirası iken bu rakam 2009 yılı sonunda 13,1 Milyar dolara ulaştı. Bu artış trendi son yıllarda da artarak sürüyor…

Bunda temel faktör sağlık hizmetlerinin genişlemesi, yayılması ve sağlık kapsamının genişlemesi. Yani bu tablo aslında kötü bir şey değil, aksine ülkemizin geliştiğinin göstergesi… Gelişmiş ekonomilerde ve refah devleti olgunlaşan ülkelerde kişi başına sağlık ve sosyal yardım harcamaları artar.

Öte yandan milyarlaca liralık ilaç kullanımının bir kısmının nedeni bilinçsiz ilaç kullanımının ve ilaç israfı.

Gereksiz ilaç kullanımı ülkemizin ve toplumumuzun geleceği açısından hayati öneme sahip olan sosyal güvenlik bütçesine milyarlarca dolarlık zarar veriyor…

SGK Bilinçli İlaç Kullanımını Gündemine Aldı

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)’nın uzun çalışmalar sonucunda hazırlanan 2015-2019 Stratejik Planı kamuoyuna duyurulmuş bulunmakta.

Planda ilaç kullanımları ile ilgili önemli düzenlemeler yapılması planlanmış, akılc ilaç kullanımı temel bir hedef haline gelmiş bulunuyor.

Bu kapsamda sağlık hizmetlerinin doğru kullanılması konusunda toplumu bilinçlendirmek ve farkındalığı arttırmak temel bir hedef olarak belirlenmiş bulunmakta.

Bu çerçevede Genel sağlık sigortalıları ve bakmakla yükümlü oldukları kişilerin sağlık hizmetlerini tanımaları bu hedefin ilk aşaması olarak ortaya çıkıyor. SGK’nın önceki yıl hayata geçirdiği ve internet üzerinden ulaşılabilen “Hastaneni Seç Doktoruna Ulaş” uygulaması bu kapsamda önemli bir adımdı. Şimdi ise yeni adımlar atılması planlanıyor…

SGK Neler Yapmayı Planlıyor?

Peki, SGK bilinçli ilaç kullanımını topluma öğretmek için önümüzdeki yıllarda neler yapmayı planlıyor?

SGK bu çerçevede vatandaşların ve sektör temsilcilerinin sağlık hizmeti konusundaki bilinç ve farkındalık düzeylerinin artmasına daha fazla odaklanmayı planlıyor. Toplum sağlığının artırılması ve sağlık harcamalarının sürdürülebilirliğinin sağlanması amacıyla,

- Sektör temsilcilerine yönelik bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmaları yapılması

- Sağlık hizmeti sunucularına yönelik yazılımlarda işlerliğin arttırılması,

- Kullanıcı eğitimlerinin verilmesi,

- Vatandaşlara yönelik akılcı ilaç kullanımı konusunda seminer, konferans, panel, proje vb çalışmalar yapılması,

- Akılcı ilaç kullanımı konusunda TV programları ve kamu spotları olutşurulması

gibi politika araçları belirlenmiş bulunmakta.

Toplumsal Kültürü Değiştirmek Kolay Değil ama…

SGK’nın 2015-2019 Stratejik Planı’nda belirlediği hedeflerden bir diğerini de sağlık giderlerinin etkin yönetimi için izleme, değerlendirme, kontrol ve denetim sisteminin geliştirilmesi oluşturuyor.

İlaçta denetim ve kontrollerin sıklaştırılması özellikle ilaç usulsüzlüklerini gidermek açısından önemli.

Öte yandan tüm bu adımlar ilaçta israfı ve bilinçsiz kullanımı değiştirmek için anlamlı da olsa sembolik ve çok küçük adımlar.

Zira bu sorun bir toplumsal kültür sorunu, yapısal bir sorun.

Yapısal sorunların halledilmesi için ise kapsamlı, uzun süreli ve tutarlı birçok politika programlarının eş zamanlı olarak geniş planda uygulanmasını gerekiyor…

Yine de, SGK biliçli ilaç kullanımını gündemine alarak tebrik edilmeyi hak eden önemli bir adım atıyor.

---

 

Kıssadan Hisse

“Acele her işte başarısızlığa sebep olur.”

-- Heredot

 

---

 

Sorularınız:

www.twitter.com/bunyaminesen

Yazarın tüm yazıları için: