SGK prim borçlarının gecikme zammı var mı?

Bursa’dan okurumuz Salih T. soruyor: “Bünyamin bey, 2000 yılında bir şirketimiz vardı. 2003 yılında battı. O tarihten bu yana da çalışmıyorum, emekli maaşımla yaşıyorum. SGK geçen ay bana bir yazı gönderdi, 2003 yılında prim borcumuz varmış, onu ödememizi istiyorlar. Yüz milyar küsur lira, çoğu faizmiş, benim bunu ödeyecek imkânım yok. Bu normal mi? Ne yapmalıyım? Yıllar sonra borç mu çıkar, böyle devlet olur mu? Belgeleri ekte gönderiyorum. Ne tavsiye edersiniz?”

Sayın okurumuz, on bir yıl önceki prim borcunun bu kadar zaman sonra sizden istenilmesi tabii ki normal değil.

Devletimizin, prim borcunuzu önceden size bildirmesi ve eğer bir borç varsa üzerine faiz yüklenerek katlanmadan sizden tahsil edebilmesi gerekirdi. Sizin ödememeniz halinde zamanında gerekli tahsil yöntemlerini kullanması makul olandı.

Haklı olarak isyan ediyorsunuz.

Ancak ne yazık ki Sosyal Güvenlik Kurumu alacaklarının tahsili konusunda pek başarılı sayılmıyor. Sizin gibi pek çok vatandaş uzun yıllar sonra SGK borçları ile karşılaşabiliyor, eline gelen ödeme emirleri ile şok oluyor.

Peki, bu kadar zaman önceki prim borcunuz için bir hakkınız var mı, neler yapabilirsiniz? Tüm okurlarımızı aydınlatacak şekilde ayrıntılı olarak açıklayalım.

Sosyal Güvenlik Sisteminde Primler

Ülkemizin sosyal güvenlik sistemimi primli sistemde çalışmaktadır.

İngilizce’de “pay-as-you-go” dedikleri primli sistemler, toplanan sigorta primleri üzerinden yapılan sigorta yardımları ile sistemin idame ettirildiği sosyal sigortacılık modelidir.

Primli sistemlerde temel gelir kaynağı primler olduğu için primlerin tahakkuku ve tahsili özel bir önem arz eder.

Prim borçları dâhil olmak üzere her türlü düzenleme 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda yapılmıştır.

Prim borçları, 2008 yılındaki reform öncesinde ise 506 sayılı Kanun kapsamında düzenlenmiş bulunuyordu.

Prim Borçları Nasıl Oluşur?

Prim borçları işverenlerin her ay verdiği aylık prim ve hizmet belgeleri vasıtası ile olmaktadır.

2004 öncesi yıllarda dört aylık dönem bordroları geçerli iken, 2004 sonrasında bildirgeler aylık düzene geçmiştir.

Beyan esasının geçerli olduğu sosyal güvenlik sisteminde aylık prim ve hizmet belgelerinde çalışanın her ay ne kadar gün çalıştığı, ne kadar ücret aldığı SGK’ya bildirilir.

Her aya ait hizmetlerin bir sonraki ayın 23’ünü kadar SGK’ya bildirilmesi zorunludur.

SGK ise bu bildirimler üzerinden gerekli prim oranını uygulayarak ödenecek prim tutarını belirler.

Gecikme Cezası ve Gecikme Zammı Var

23’üne kadar verilen bildirgelere çıkan prim borçları o ayın son gününe kadar ödenmelidir.

Ödenmezse ödenmediği son günü takip eden günden başlayarak gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanır. Başka bir deyişle prim borcu artmaya başlar.

SGK prim borçlarına hem gecikme cezası hem de gecikme zammı uygulamaktadır.

SGK’nın süresinde ödenmeyen prim alacakları ödenmemesinden itibaren aylık yüzde iki oranında artar. Ayrıca günlük olarak devlet iç borçlanma senetleri oranında faiz uygulanarak güncellenir.

Görüldüğü üzere sosyal güvenlik prim borçları önemine binaen kanunda özel olarak düzenlenen faizlerle güçlendirilmiş alacaklardır.

Kabaca bir hesap ile söyleyecek olursak, SGK’nın her yüz liralık alacağı yılda bir kez katlanır.