Sigorta günleri görünmeyen ne yapmalı?

Gaziantep’ten okurumuz Ömer Salih Tüter soruyor: “Bünyamin bey, SGK’nın sitesinden hizmetlerine bakıyorum ama 950 günüm görünmüyor. 1992 ile 1994 arasındaki çalışmalarım yok. Bunun nedeni nedir? Ne yapmamı tavsiye edersiniz?”

Sayın okurum, ülkemiz sosyal güvenlik sisteminde sigortalılık hizmetleri beyan esasına dayalı olarak tutulmakta.

Başka bir deyişle işverenler beyan ediyor SGK’da bu kayıtları doğru kabul ederek tescil ediyor.

Ne var ki, özellikle eski tarihli sosyal güvenlik kayıtlarında çeşitli sorunlar görünmekte.

Vatandaşların sık sık sizin gibi hizmetlerinin görünmediği ya da başka isimler adına hizmet çıktığı konusunda şikâyetleri bulunmakta.

Sigorta hizmetleri nasıl kayıt altına alınıyor, günleri eksik görünenler ne yapmalı? Bu konuları ayrıntılı olarak açıklayalım.

Aylık Prim ve Hizmet Belgesi Var

Belirttiğimiz üzere, sosyal güvenlik sistemimizde beyan esası geçerli.

İşverenler bu kapsamda 2004 yılından bu yana aylık olarak “aylık prim ve hizmet belgesi” dediğimiz belgeyi SGK’ya vererek sigortalıların hizmetlerini bildiriyor.

Aylık prim ve hizmet belgesinde her bir işyerinde kaç sigortalının çalıştığı, her bir sigortalının ne kadar ücret aldığı ve ay içerisinde kaç gün hizmetinin bulunduğu bildiriliyor.

Bu bildirimler sigortalıların hizmet dökümlerine otomatik olarak tescil ediliyor.

SGK’nın resmi web sitesi olan www.sgk.gov.tr adresi üzerinden hizmet dökümüne bakanlar da aslında işverenlerinin bu bildirimlerinin listesini görüyorlar.

Sistemde 2004 yılından bu yana bir sorun yok; yani sistem tıkır tıkır işliyor.

Sosyal Güvenlik Reformu Sistemi Değiştirdi

2008 yılında yapılan sosyal güvenlik reformu sonrasında bu bildirimler elektronik ortamdan yapılmaya başlandı.

İşverenlerce verilen aylık prim ve hizmet belgeleri elektronik ortamda güvenli şekilde SGK database’ine ulaşıyor ve hizmet tescili otomatik olarak yapılıyor.

Bu yüzden 2008 sonrasındaki kayıtlarda bir sıkıntı yok.

2004 sonrasında aylık prim ve hizmet belgesi sistemine geçildiğinden ötürü 2004 sonrası kayıtlarda da çok istisnalar dışında bir sıkıntı bulunmamakta.

2004 Öncesinde Sorun Var

Ne var ki, vatandaşların 2004 öncesindeki sigortalı hizmetleri ile ilgili kayıtlarında ciddi sıkıntılar bulunuyor.

Zira bu tarih öncesinde sigortalılık bildirim sistemi hem farklıydı, hem de manuel ortamda tutuluyordu.

Aylık prim ve hizmet belgesinin kullanılmaya başlandığı Mayıs 2004 dönemi öncesinde sigortalıların bildirimi için, bu belge yerine “Aylık Sigorta Primleri Bildirgesi”, “Aylık Sosyal Güvenlik Prim Destek Bordrosu” ile “Dört Aylık Sigorta Primleri Bordrosu” verilmekteydi.

Dört aylık dönem bordrolarına sigortalının adı, soyadı, SSK sicil numarası, sigortalının çalışma gün sayısı ve prime esas kazanç toplamlarının yazılıyor, bu yolla hizmetleri bildiriliyordu.

Ne var ki dört aylık dönem bordroları sağlıklı verilmediğinden, sigortalının iş girişi bildirilmesine karşın hizmetinin bildirilmemesinden veyahut da SGK’nın (o dönemki adıyla SSK’nın) kayıtları düzgün tutmaması nedeniyle sorunlar bulunuyor.

Hizmet Kayıtlarındaki Sorunlar Çeşitli

Sigortalılık hizmet kayıtlarındaki sorunlar çeşitli çeşitli.

İlk sorun sigortalıların çalışmasına rağmen bu hizmetlerinin gün dökümlerinde hiç gözükmemesi.

İkinci en yaygın sorun, sigortalıların gün dökümlerinden başka kişilerin isimlerinin görünmesi.
Üçüncü en yaygın durum ise işe girişi olan sigortalının hizmetlerinin görünmemesi yada eksik görünmesi.

Bu durumlar ayni kişiye iki sicil numarası verilmesi ya da bir sicil numarasının iki kişiye verilmesi sonucu oluşmuş olabiliyor. Yahut da dört aylık dönem bordroları SGK tarafından işlenmemiş olabiliyor.

Biz bunlara literatürde, topluca sicilsiz tahakkuklar adını veriyoruz.

SGK’ya Belge Götürmeniz Gerekiyor

Sorunun nedenini ve çerçevesini izah ettikten sonra gelelim bu hataların nasıl düzeltileceğine.

SGK uygulamasında günleri görünmeyenlerin ya da başkası adına görünenlerin bu durumu düzeltmek için belge ibraz etmeleri gerekli.

SGK’nın 15.07.1996 tarihli ve 12-72.Ek sayılı Genelgesi gereğince düzeltme talebi ile SGK İl Müdürlüklerin/Sosyal Güvenlik Merkezlerine başvuranlardan;

İlk işe giriş bildirgesi,
Dört aylık dönem bordrosu,
Sigortalı sicil düzeltme talebinin içeren dilekçe ve,
İşverenin SSK sicil düzeltme talebini içeren dilekçesinin istenilmesi söz konusu.

Bu belgeleri eski çalıştığınız işyerlerinden bulmanız ve SGK’ya vermeniz gerekiyor.

Daha açık bir ifade ile söyleyerek olursak SGK eskiden, kayıtları kendisi düzgün tutamadığı için sizden çalıştığınızı ispatlamanızı istiyor.

Sicil Hatalarının Farklı Halleri

Eğer sicil hatası ilke defa işe girilen işyerinde değil de sonraki işyerlerinden kaynaklanmış ise bu kez tekrar işe giriş bildirgesinin aslı ya da sureti, işverenden alınacak düzeltme dilekçesi ve düzeltme talep edilen dönemlere ait dört aylık dönem bordroları da SGK tarafından aranılan belgelerdendir.

Sicilsiz tahakkuklar ile olarak anılan bildirimlerin sonradan ilave edilip edilmediğinin anlaşılması amacıyla, bordroların üzerinde silinti, kazıntı ve tahrifat olup olmadığı kontrol edilmekte.

Yine ilgili evrakın zamanında verilip verilmediği, evrak varide numarasının şüphe içerip içermediği de dikkat edilen hususlardan.

İşyeri dosyalarındaki aylık bildirgeler ve bordroların kazanç ve prim miktarı ile ödenen primlere ait dekont ve makbuzların mutabık olup olmadığı da Kurumca denetlenen ayrı bir husustur.

Mahkeme ile de Tespit Edilebilir

Eğer bu belgelere eski işyeriniz ulaşamıyor ise, ya da eski işyeriniz kapandığından bu belgelere ulaşmanız mümkün değilse yine SGK’ya başvurabilirsiniz.

SGK kendi arşivlerinde yapacağı inceleme sonucu hizmetlerinizi tespit eder ise, hataları düzeltir, eksik günlerinizi tescil eder.

Ancak söylemek gerekir ki, SGK’nın arşivlerden tespit edebildiği hizmetler çok az. Bunun nedeni hem eski arşivlerin imha olmuş olması hem de personel ve kayıt tutma yetersizliği.

Eğer SGK dilekçenizi reddeder, yani hizmetlerinizi tespit edemez ise, bu takdirde tek imkânınız kalıyor o da mahkemeye hizmet tespiti için başvurmak.

Hizmet tespiti için ise hizmetin geçtiği yılın sonunda başlayarak beş yıllık zamanaşımı var. Ancak, pratikte Yargıtay kararları, işe giriş bildirgesi verilmiş (işten ayrılışı ise verilmemiş) olanlar için bu bildirgeyi zamanaşımını kesen husus kabul ederek, hizmet tespiti yapılmasını istiyor.

---

Kıssadan Hisse
Akıllı bir kimse, düşmanından da akıl öğrenmeyi ihmal etmez.”
— Beydeba

---

Sorularınız için:

Yazarın tüm yazıları için: