Sigortalıların en çok sorduğu sorular neler?

İşte soru ve cevaplarla sigortalıların en çok sorduğu sorular...

01.10.2008 tarihinden sonra maden işyerlerinin yer altı işlerinde çalışan işçi statüsündeki sigortalılar hangi şartlarda emekli aylığını hak edecek?

Bakanlıkça tespit edilen maden işyerlerinin yer altı işlerinde sürekli veya münavebeli olarak en az 20 yıldan beri çalışan sigortalılar, 55 yaşlarını doldurup, 7200 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödedikler tarihte emekli aylığına hak kazanacaklar.

01.10.2008 tarihinden sonra maden işyerlerinin yer altı işlerinde çalışan işçi statüsündeki sigortalıların hak ettikleri fili hizmet süresi zammı prim gün sayılarına ilave edilip emeklilik için öngörülen 55 yaştan düşecek mi?

Maden işyerlerinin yer altı işlerinde fiilen çalışıp riske maruz kalan sigortalı işçi adına ödenen her 360 gün prim karşılığında 180 gün fiili hizmet süresi zammı kazanacaktır. Yer altı işlerinde fiilen en az 1800 gün çalışmış olan sigortalıların hak ettikleri fiili hizmet süresi zammı emeklilik için ön görülen prim gün sayılarına ilave edileceği gibi emeklilik yaşından da düşülecektir.
Örneğin maden işyerlerinde 20 yıl çalışıp, 2160 günü yer altı işlerinde olmak üzere toplam 6160 gün prim ödemiş olan sigortalı 52 yaşını doldurduğunda emekli aylığını hak edecektir.

01.10.2008 tarihinden önce maden işyerlerinin yer altı işyerlerinde işe başlayan işçi statüsündeki sigortalılar hangi şartlarda emekli aylığını hak edecek?

En az 20 yıldan beri Bakanlıkça tespit edilen maden işyerlerinin yeraltı işyerlerinde sürekli çalışan ve bu işlerde en az 5000 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödeyen sigortalılar yaş şartına bağlı olmaksızın emekli aylığını hak edecek.

En az 25 yıldan beri Bakanlıkça tespit edilen maden işyerlerinin yeraltı işyerlerinde yeraltı münavebeli işlerinde çalışan ve bu işlerde en az 4000 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödeyen sigortalılarda yaş şartına bağlı olmaksızın emekli aylığını hak edecek. Bu durumdaki sigortalılara 8100 gün prim ödemiş sigortalılar gibi yaşlılık aylığı bağlanacak..

50 yaşını dolduran, malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tâbi çalışmalarının en az 1800 gününü Bakanlıkça tespit edilen maden işyerlerinin yeraltı işlerinde geçmiş olan sigortalılardan, sigortalı olarak ilk defa işe 08.09.1999 tarihinden önce girmiş olanların, 5000 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmaları yada 15 yıllık sigortalılık sürelerini tamamlayıp 3600 gün prim ödemiş olmaları halinde emekli aylıkları bağlanacak. 08.09.1999 tarihinden sonra sigortalı olanlar ise 7000 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmaları yada 25 yıllık sigortalılık sürelerini tamamlayıp 4500 gün prim ödemiş olmaları halinde emekli aylığına hak kazanacaklar.

İlk defa sigortalı olarak işe başlamadan önce maluliyetini gerektirecek kadar özrü veya hastalığı olan sigortalılar, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre hangi şartlarda emekli aylığını hak edecek?

01.10.2008 tarihinden sonra ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlayan sigortalılardan işe başlamadan önce maluliyetini gerektirecek kadar özrü veya hastalığı olanlar, yaş şartına bağlı olmaksızın en az 15 yıl sigortalılık süresini tamamlayıp,3960 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödedikleri tarihte emekli aylığını hak edeceklerdir.
Ancak 3960 gün olarak belirlenen prim ödeme gün sayısı;

01.10.2008 ila 30.12.2008 tarihleri arasında sigortalı olanlar için 3700 gün olarak,

01.01.2009 tarihinden itibaren sigortalı olanlar için ise 3700 prim gün sayısı her takvim yılı için 100 gün artırılarak uygulanacaktır. Her takvim yılı 100 gün artırılarak uygulanan prim gün sayısı 3960 günü geçmeyecektir.

İlk defa sigortalı olarak işe başlamadan önce maluliyetini gerektirecek kadar özrü veya hastalığı olan ve 01.10.2008 tarihinden önce işe başlayan hangi şartlarda emekli olacak?

İlk defa sigortalı olarak işe başlamadan önce maluliyetini gerektirecek kadar özrü veya hastalığı olan ve 01.10.2008 tarihinden önce işçi statüsünde sigortalı olarak işe başlayanlar Sosyal Sigortalar Kanunu hükümlerine göre yaş şartına bağlı olmadan, 15 yıllık sigortalılık sürelerini tamamlayıp, en az 3600 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödedikleri tarihte emekli aylığını hak edeceklerdir.

Kendi adına ve hesabına bağımsız olarak çalışmaları nedeniyle sigortalı sayılanlardan maluliyetini gerektirecek derecede özrü veya hastalığı olanlar ise, 01.10.2008 tarihinden sonra emeklilik talebinde bulunduklarında bu tarihten sonra gerekli olan şartlara yerine getirdikleri tarihte emekli aylığı hakkını elde edeceklerdir.

Çalışma gücünü yüzde 50 ila yüzde 59 arasında kaybetmiş olan ve 01.10.2008 tarihinden sonra ilk defa sigortalı olarak işe başlayan hangi şartlarda emekli aylığını hak edecek?

Çalışma gücü kayıp oranı;

Yüzde 50 ilâ yüzde 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,

Yüzde 40 ilâ yüzde 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün,

malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmaları şartıyla yaş şartları aranmaksızın emekli aylığına hak kazanırlar.

Ancak çalışma güçlü kayıp oranı yüzde 50 ila yüzde 59 arasında olanlardan sigortalı olarak ilk defa işe 01.10.2008 ila 31.12.2008 tarihleri arasında başlayanlara prim gün sayısı 3700 gün olarak uygulanacaktır. 01.01.2009 tarihinden itibaren sigortalı olanlara ise 3700 prim gün sayısı 4320 günü aşmamak üzere her takvim yılında 100 gün artırılarak uygulanacaktır.

Çalışma gücü kayıp oranını yüzde 40 ila yüzde49 arasında kaybedenlerden 01.10.2008 ila 31.12.2008 tarihleri arasında ilk defa sigortalı olarak işe başlayanlar, 4100 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmaları halinde emekli aylığına hak kazanacaklardır. Çalışma gücü kayıp oranını yüzde 40 ila yüzde 49 arasında olanlardan 01.01.2009 tarihinden itibaren sigortalı olanlara ise, 4100 prim gün sayısı, 4680 günü aşmamak üzere her takvim yılı için 100 gün artırılarak uygulanacaktır.

İlk defa özel sektörde 01.10.2008 tarihinden, kamuda ise 15.10.2008 tarihinden itibaren işe başlamaları nedeniyle sigortalı olanların çalışma gücü kayıp oranları (özürlülük halleri) nasıl tespit edilecek?

İlk defa özel sektörde 01.10.2008 tarihinden, kamuda ise 15.10.2008 tarihinden itibaren işe başlamaları nedeniyle sigortalı olanların çalışma gücü kayıp oranları (özürlülük halleri), kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları sağlık kurullarının usulüne uygun olarak düzenledikleri raporlara ve dayanağı tıbbi belgelere istinaden Kurum Sağlık Kurulu tarafından belirlenecektir.

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun yürürlüğe girdiği Ekim/2008 tarihinden sonra askerlikte gecen süreler borçlanılırsa sigortalılık başlangıcı geriye gider mi? Emeklilik yaşını düşürür mü?

İşçi statüsünde çalışması nedeniyle sigortalı sayılanların, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun yürürlüğe girdiği Ekim/2008 tarihinden sonra askerlikte gecen sürelerini borçlanmaları halinde (askerlik hizmetlerini Kanunu yürürlük tarihinden önce veya sonra yapılmış olsalar da) borçlanılan süreler prime esas kazanç olarak ilgili aylara mal edilerek emekli aylığının hesaplanmasında dikkate alınacak, ayrıca sigortalılığın başlangıcından önce yapılan askerlik hizmetleri sigortalılık başlangıcını da borçlanılan süre kadar geriye götürecektir. Bu durumda olan sigortalılardan işe başlama tarihleri 08.09.1999 tarihinden önce olanların borçlandığı süre kadar sigortalılık başlangıcı geriye gideceğinden, buna bağlı olarak kademeli emeklilik yaşının bir kademe aşağı düşmesi de mümkün olabilecektir.

Kendi adına ve hesabına bağımsız olarak çalışmaları nedeniyle sigortalı olanların 01.10.2008 tarihinden sonraki askerlikte gecen sürelerini borçlandıklarında, borçlanılan süreler prime esas kazanç olarak ilgili aylara mal edilerek emekli aylığının hesaplanmasında dikkate alınacak, ayrıca sigortalılığın başlangıcından önce yapılan askerlik hizmetleri sigortalılık başlangıcını da borçlanılan süre kadar geriye götürecektir.
01.10.2008 tarihinden önceki askerlikte gecen hizmet sürelerini bu tarihten sonra borçlanmaları durumunda ise, borçlandıkları sürelere ait kazançları bu Kanunla yürürlükten kaldırılan mülga kanun hükümlerine göre (1479 sayılı Kanun hükümlerine göre) değerlendirilecektir.

Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunan kadın sigortalı erken emekli olabilecek mi?

Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliğine göre Kurum Sağlık Kurulunca, başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu olduğuna karar verilen kadın sigortalıların, 01.10.2008 tarihinden sonra geçen prim gün sayılarının ¼ oranı, sigortalının prim ödeme gün sayısına ilave edilecek ve emeklilik yaş hadlerinden indirilecektir. Böylece bakıma muhtaca özürlü çocuğu bulunan kadın sigortalı emsallerinden erken sürede emekli aylığını hak edecektir.

Ancak ilave edilecek süre, 01.10.2008 tarihinden itibaren çocuğun sürekli bakıma muhtaç derecede malul duruma düştüğü tarihten itibaren başlayacaktır.

Örneğin 20.06.2003 tarihinde doğan çocuğun, 01.08.2009 tarihinden itibaren sürekli bakıma muhtaca derecede malul duruma düşmüş olduğu, Kurumun yetkili sağlık kurulunca düzenlene, 22.11.2009 tarihli rapordan anlaşılmış ise, kadın sigortalıya, 01.08.2009 tarihinden itibaren gecen hizmetleri için ¼ oranında hizmet eklenecek ve bu süre emeklilik yaşından indirilecektir.

Sürekli bakıma muhtaç derecede malul durumda olduğu tespit edilen çocuk için Sağlık Kurulu kontrol öngörebilir. Öngörülen tarihlerde yapılan kontrol muayenesi sonucu çocuğun muhtaçlık durumunun ortadan kalktığı tespit edilir ise rapor tarihinden itibaren kadın sigortalıya prim gün sayısı ilavesi sona erer.

Emekli aylığının bağlanması için kuruma başvuru nasıl yapılacak?

Kanunda öngörülen şartları yerine getiren sigortalıya kurum kendiliğinden emekli aylığı bağlamaz.

Emekli aylığının bağlanması için işçi statüsünde çalışan sigortalının işten ayrıldıktan sonra kuruma yazılı olarak başvurması, kendi adına ve hesabına bağımsız olarak çalışan sigortalının ise (tarımda bağımsız çalışanlar hariç) sigortalılığına ilişkin faaliyetine son verip vermeyeceğini kuruma beyan etmesi gereklidir.

Yazılı başvuru, örneği kurumca hazırlanmış dilekçe ile sigortalı tarafından yapılacaktır. Yazılı başvuruyu sigortalının vekili de yapabilir.

Emeklilik talep dilekçesinin (Tahsis talep dilekçesinin) ekine sigortalının bir adet belgelik fotoğrafı ile ilgili döneme ait aylık prim hizmet belgesi verilmemiş işçi statüsünde çalışan sigortalının işten ayrılma belgesi eklenecektir.

Emeklilik başvurusu posta ile yapılır mı?

Emeklilik dilekçesinin kuruma posta ile de gönderilmesi mümkündür. Ancak adi posta veya kargo yolu ile yapılan başvurularda aylık başlangıç tarihi dilekçenin kurum kayıtlarına girdiği tarihi takip eden aybaşı olur.

Emeklilik dilekçesi kuruma taahhütlü, iadeli taahhütlü yada acele posta servisi ile gönderilirse dilekçenin postaya veriliş tarihi kurum kayıtlarına giriş tarihi olarak kabul edilir.

Emekli aylığı hangi tarihte başlar?

Emekli aylığı, aylığın bağlanması için kuruma yazılı olarak yapılan başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren başlar. İşçi statüsünde çalışan sigortalıların aybaşı, kamuda çalışanlar için her ayın 15 i, özel sektörde çalışanlar için ise her ayın 1 idir.

Ancak, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce malul sayılmayı gerektirecek derecede hastalık veya özürü bulunanların, çalışma gücünü yüzde 40 ila yüzde 59 arasında kaybedenlerin ve erken yaşlananların bu durumlarını gösterir sağlık raporu almadan doğrudan yaşlılık aylığı talebinde bulunmaları halinde rapor tarihi, yazılı isteklerinden sonraki bir tarih olacağından, yaşlılık aylıkları rapor tarihini izleyen aybaşından itibaren başlayacaktır.

Aylık bağlama oranı nasıl hesaplanacak?

İşçi statüsünde ve kendi adına ve hesabına bağımsız olarak çalışmaları nedeniyle sigortalı olanların aylık bağlama oranları, emeklilik için başvurdukları tarihten önceki hizmetlerinin geçtiği yıllardaki mevzuat hükümlerine göre toplam prim gün sayıları üzerinden tespit edilir. Bu şekilde tespit edilen aylık bağlama oranları esas alınarak o dönemler için geçerli olan mevzuat hükümlerine göre hesaplanan aylıklarının, o dönemdeki prim ödeme gün sayılarına orantılı bölümü ise kısmi aylıklarını oluşturur.
İşçi statüsünde sigortalı olanların;

2000 yılından önceki hizmetleri için aylık bağlama oranları katsayı gösterge sistemine göre toplam prim gün sayıları üzerinden hesaplanacaktır. Buna göre;

Gösterge Tablosu’ndan aylığa hak kazanılan yaşlılık aylıklarının oranı yüzde 60’tır.

Üst Gösterge Tablosu’nun her kademesi için ayrı bir aylık bağlama oran belirlenmiştir. 10’uncu derecenin 1’inci kademesinin karşılığı aylık bağlama oranı yüzde 59,9, 1 inci derecenin 10 uncu kademesinin karşılığı oran ise yüzde 50’dir. Ara göstergelerin oranları ise en düşük göstergenin karşılığı olan yüzde 59,9 oranı, izleyen her gösterge için binde bir azaltılarak belirlenmiştir.
Kadın sigortalının 50, erkek sigortalının ise 55 yaşından sonra ki doldurduğu her tam yaş için ve 5000 günden fazla ödedikleri her 240 günlük prim için aylık bağlama oranları (1)’er puan arttırılır. 5000 günden eksik her 240 günlük prim için ise aylık bağlama oranları (1)’er puan eksiltilir.

Özel koşullara göre bağlanan aylığın oranı yüzde 60’ın altında olamaz. Özel koşullara göre aylığa hak kazananlar için indirim uygulanmaz.

ABO hiçbir şekilde yüzde 85’i geçemez.

2000 ila Ekim 2008 yılları arasındaki hizmetleri hesaplanacak emekli aylığı için aylık bağlama oranı yine toplam prim gün sayısı üzerinden hesaplanacaktır. Bu dönemdeki mevzuat hükümlerine göre aylık bağlama oranı toplam prim ödeme gün sayısının ilk 3600 günün her 360 günü için yüzde 3,5, sonraki 5400 günün her 360 günü için yüzde 2, daha sonraki her 360 gün için yüzde 1,5 oranlarının toplamından oluşacaktır.

Bu şekilde hesaplanın aylık bağlama oranı aylığının yüzde 100’u geçebilir.

Bu süre için hesaplanacak aylık bağlama oranı, özel koşullar göre hak kazanılan yaşlılık aylıkları için de yüzde 60’ın altında olmaz.

Ekim 2008 tarihinden sonraki hizmetler için hesaplanacak emekli aylığının aylık bağlama oranı ise yine toplam prim gün sayısı üzerinden Sosyal Sigortalar ve Genel sağlık sigortası Kanununda öngörülen esaslara göre tespit edilecektir. Buna göre aylık bağlama oranı, sigortalının malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi geçen toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için yüzde 2 oranından tespit edilecektir.

Ancak 30.04.2008 tarihinden önce sigortalı olanlardan Kanunun yürürlük tarihinden önce 3600 gün prim ödememiş olanların, Ekim 2008 ayından sonraki hizmetlerine ilişkin aylık bağlama oranları tespit edilirken, Kanunun yürürlük tarihinden önceki prim gün sayısını 3600 güne tamamlayan hizmet sürelerinin her 360 günü için yüzde 3 oranı dikkate alınacaktır.

sgkrehberi.com