Tayinde kesintisiz 3 yıl şartı kaldırılmalı

Kars’tan öğretmen okurumuz Sadullah Sakin yazıyor: “Bünyamin bey, eşim memleketimiz Manisa’da iki yıldır sigortalı. Tayinim için kesintisiz 3 yıl sigortalı olması gerekiyormuş. Geçenlerde hasta olduğunda rapor aldığından dolayı kesintisiz hizmeti kesilmiş, şimdi sıfırdan sayılacakmış. Bu nasıl iş anlamadım! Ailemiz parçalandı, bebeğimiz aylardır göremedim. Neden 3 yıl kesintisiz şartı var. Lütfen sesimizi duyurun.”

Sayın okurumuz, eş durumundan tayin konusunu merak eden okurlarımızdan sıkça sorular alıyoruz.

Bilindiği üzere geçtiğimiz yıl tüm devlet memurlarının kapsayan Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik’te yapılan değişiklik ile memurlar için eş durumundan tayin uygulaması değişti.

Bu değişiklik ile eşi SSK’lı veya Bağ-Kur’lu olan memurlara da eşleri ayni ilde son üç yıldır kesintisiz çalışıyorlarsa yanlarına tayin isteme hakkı getirildi.

Ancak bu “son üç yıldır kesintisiz çalışma” şartı ne yazık ki uygulamada büyük sıkıntılar doğuruyor. Kesintisiz hizmet şartı pratikte imkânsız hale bile gelebiliyor.

Tayin için kesintisiz üç yıl hizmet şartı nasıl uygulanıyor, pratikte yaşanan sıkıntılar neler? Ayrıntılı olarak analiz edelim.

Eş Durumundan Tayin Nedir?

Eş durumundan tayin aile birliğinin korunması amacıyla getirilmiş bulunan bir tayin hakkı. Eş durumundan tayin kaynağını Anayasamızdan alan bir mazeret ile yapılıyor.

Anayasa’nın 41 ve 62 inci maddeleri aile birliğinin korunmasını temel bir hedef olarak ortaya koyuyor ve Devlete aile birliğini sağlayacak tedbirleri alma sorumluluğunu yüklüyor.

Bu doğrultuda farklı farklı illerde görev yapan aile bireylerinden memurların aile birliğinin teminini sağlayacak şekilde bir ilden diğerine atamasının gerçekleştirilmesi temel ilke olarak beliriyor.

Şimdiye kadar eş durumundan tayin birçok kurumda yalnızca iki eş de memur ise yapılıyordu. Bu konu her kurumun kendi mevzuatına göre belirlendiğinden uygulama birliği yoktu.

Son yapılan değişiklik sonrasında ise hangi kurumda çalışırsa çalışsın eşi SSK’lı veya Bağ-Kur’lu çalışan kişilere de tayin hakkı getirildi.

Eşi SSK’lı veya Bağ-Kur’lu Çalışan Memur Ne Yapacak?

Yeni getirilen düzenleme aslında memurlar için olumlu bir düzenleme ve bir hak.

Bu düzenleme sonrasında muğlak bir alan netleştirildi, eşi SSK’lı veya Bağ-Kur’lu çalışanın eşinin yanına gitme şansı doğdu.

Bu kapsamda kamu personeli olmayan eşinin, talep edilen yerde kesintisiz son üç yıl sosyal güvenlik primi ödemek suretiyle kendi adına veya bir hizmet akdi ile işverene bağlı olarak çalışmış ve halen çalışıyor olması halinde bu durumda olan eşin bulunduğu yere tayin mümkün hale geldi.

Geldi gelmesine de uygulama öyle mi?

Ne yazık ki uygulamada ciddi boşluklar var. Yönetmelikte “kesintisiz üç yıl çalışma” şartı getirilmesi, uygulamada ciddi sorunlara neden oldu…

3 Yıl Çalışma Şartı Nasıl Uygulanıyor?

Burada öncelikle tayin için “ 3 yıl şartının” nasıl uygulanacağını açıklamak gerekiyor. Zaten en çok kafa karıştıran husus da bu…

3 yıl hizmet şartının iki boyutu var: Birincisi hizmetin kesintisiz olması. Yani, bir gün bile çalışmaya ara verilmemiş olması.

Bunda SGK tescil kayıtları esas tutuluyor. Yani SGK’dan e-devlet sistemi üzerinden aldığınız dökümde bir gün bir eksik olmamalı.

Eşiniz tayin istediğiniz ilde tayin istediğiniz tarihten geriye doğru son üç yıl içerisinde kesintisiz olarak sigortalı (SSK’lı veya Bağ-Kur’lu) olarak çalışmış olmalı.

Bir gün bile işten ayrılmış olan kişinin veya bir gün bile farklı bir ilden sigortalı olan birinin ise üç yıllık kesintisiz hizmet şartı yeniden sıfırdan başlayacak.

Ayni İl İçerisinde İşyeri Değişebilir

3 yıl kesintisiz hizmet yalnızca bir tek işyerinde olmasına gerek yok. SGK işyeri kodu değişiyor olsa bile il değişmemeli.

SGK’dan e-devlet sistemi üzerinden aldığınız dökümdeki “İL-ŞUBE” kodu kısmındaki İL KODU değişmemeli. Şube kodunun değişmesi, yani farklı ilçelerde veya farklı sosyal güvenlik merkezlerinin sorumluluk alanlarında hizmetiniz bulunması önemli değil.

Örneğin “06” il kodunda çalışan bir kişinin son üç yıllık hizmetleri hep “06” il kodunda geçmeli ki memur olan eşi yanına Ankara’ya tayin isteyebilsin.

İşyerleri değişmiş olsa (işyeri kodları farklı olsa) olsa da ayni ile içerisinde ise memur olan eş aile birliği mazereti ile tayin talep edebilir.

Ancak işyeri değişirken bir gün bile hizmet kaybı olmamalı. Yani SGK dökümünüzdeki önceki işyerinden işten çıkış tarihi 31/10 (31 Ekim) ise sonraki işyerinde işe giriş tarihi 01/11 (1 Kasım) olmalı…

Keza dükkan işleten kişi dükkanını kapattığının ertesi günü SSK’lı bir işte çalışmalı, arada boşluk olmamalı…

Bir gün bile gün kaybı varsa sıfırdan sayılmaya başlanacak.

Başbakan 2 Yıla Düşürmeyi Vaadetmişti

Üç yıllık kesintisiz hizmet şartının iki yıla düşürülmesi konusunda seçim öncesinde vaatlerde bulunulmuştu.

Sayın Başbakan Ahmet Davudoğlu’nun seçim öncesinde AK Parti genel merkezinde AK Parti Genişletilmiş İl ve Belediye Başkanları Toplantısı'nda “Devlet memurlarının özel sektörde çalışan eş durumlarıyla ilgili yer değiştirme yönetmeliğinde kesintisiz 3 yıl prim ödeme şartı var. Bu 3 yıl prim ödeme şartını 2 yıla düşürüyoruz.” dediğini hatırlıyoruz.

Bu çok olumlu bir düzenleme ve gecikmeksizin hayata geçirilmeli. Umarız seçim öncesi vaatleri yeni hükümette unutulmaz.

Ancak üç yıl şartının iki yıla düşürülmesi yetmez, sorun yönetmelikte geçen “kesintisiz” ibaresinde. Bu ibare yüzünden bazen üç yıl şartını doldurmak imkânsız hale geliyor.

“Kesintisiz” Şartı Sorun Çıkartıyor

Eş durumundan tayinde temel sorun “kesintisiz” hizmet aranılması.

Zira “kesintisiz” hizmet aranması yüzünden bir gün bile boşluk olsa üç yılın sıfırdan sayılmaya başlıyor.

Yönetmeliğe bu ibareyi koyan bürokratlar sosyal güvenlik hukukunu bilmediklerinden pratikte yaşanacak sıkıntıyı öngörememişler.

O sıkıntı ise şu: Diyelim ki doktor istirahatli olan kişinin çalışmadığı günleri için işverenin ücret ödeme veya sigortalı gösterme yükümlülüğü yok. Kişinin ücreti ödenmiyor ise işverence “çalışmazlık” bildirimi yapılıyor, o günleri eksik görünüyor ve SGK tarafından o günler için hasta çalışana geçici iş göremezlik ödeneği veriliyor.

Yani hastalanan kişinin sigorta günleri kesintiye uğruyor.

“Kesintisiz üç yıl hizmet” şartı istemek vatandaşa “sen hiç hasta olma” demek. Bu ise olacak iş değil…

Keza bir işten ayrılan kişinin iş aramak için boşta geçen zamanları da hesaba katılmıyor… Oysa herkesin bir işten ayrılıp ertesi gün başka işe girmesi pratikte mümkün değil.

“Kesintisiz” Şartı Kaldırılmalı

Oysa çare çok basit…

Eş durumundan tayin hakkı için üç yıl hizmet şartı kalsa bile “kesintisiz” isteği kaldırılmalı.

Örneğin son beş yıl içerisinde ayni ilde en az 1080 gün (3 yıl) hizmet şartı aranmalı. Veyahut da son üç yılda 720 gün (2 yıl) hizmet şartı aranılmalı.

Kesintisiz hizmet şartı aranılmaz ise hem aile birliği amacıyla getirilen bu yeni sistem daha iyi işler, hem de vatandaşlar kendilerini sigortalı göstermeye tevessül etmez.

Bu nedenledir ki, üç yıl kesintisiz çalışma şartına karşı seslerini duyurmaya çalışan memur gruplarının sesini duymak, bu şartı yumuşatmak gerek… Vatandaşın sorununu çözmenin yolu da, etkin bir kamu idareciliğinin gereği de bu…

---

 

Kıssadan Hisse

“Gerçek hükümdarlar ebedi hükümdarlardır. Hazineleri yağma edildikçe zenginleşir”.

— Cemil MERİÇ

 

---

 

Sorularınız:

Yazarın tüm yazıları için: